 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
 Ergenekon’da 16 kişi daha gözaltında |
|||
|
|||
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| 1-BAŞBAKAN BÖYLE DEVAM EDEBİLİR Mİ? Doktorlar çalışamaz raporu vermedikçe, yasal olarak “evet”. MGK toplantısında da görüldüğü gibi devlette ortak sorumluluk ilkesi gereği işler hukuken yürüyor. Ama siyaseten “hayır”. Bu böyle devam edemez. Türkiye’nin çok önemli adımlar atması gereken bir süreç ve bu dönemde yaşanan görüş ayrılıkları nedeniyle aktif ve etkili bir Başbakan’a şiddetle ihtiyaç duyuluyor. MGK’dan çıkan tavsiye kararlarının bile hayata geçirilebilmesi için güçlü bir Başbakana ihtiyaç var. Eğer Ecevit belli bir sürede görevinin başına aktif olarak dönemeyecekse, halihazırdaki durumun devamı hayli zor görünüyor. Buna rağmen Ecevit direnirse ne yapılabilir? Yapılabilecek fazla bir şey yok. Hükümet ortaklarından biri çekilerek hükümeti düşürebilir, ya da Meclis Başbakan’ı gensoruyla düşürebilir. Ama bütün bunlar şimdilik siyaseten uzak ihtimaller. 2-DOKTORLAR ÇALIŞAMAZ RAPORU VERİRSE NE OLUR? Cumhuriyet tarihinde bir başbakan için verilmiş “çalışamaz” raporunun örneği yok. Cumhurbaşkanı için var, ancak Başbakan için yok. Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel için rapor verildiğinde yeni cumhurbaşkanı seçilmişti. Ecevit için eğer böyle bir rapor verilirse hükümet düşmüş sayılacak ve yeni hükümet kurulması için Sezer devreye girecek, düğmeye basacak. 3-ECEVİT ÇEKİLİRSE NE OLUR? Ecevit “Ben artık çalışamıyorum” deyip çekilirse hükümet düşmüş sayılacak. Cumhurbaşkanı Sezer yeni bir hükümet kurulması için düğmeye basacak. Bu süreçte Başbakanlığa kimin vekalet edeceği de biraz Sezer’e bağlı. Cumhurbaşkanı isterse Ecevit’e “Yeni hükümet kurulana kadar siz göreve devam edin” diyebilir. Ama sağlık gerekçesiyle çekilen bir başbakana böyle bir görev tevdii edilmesi beklenmemeli. Böyle bir durumda ilk akla gelen, birinci Başbakan Yardımcısı olarak Devlet Bahçeli’nin vekaleti. 4-ECEVİT ÇEKİLİRSE SEZER KİMİ GÖREVLENDİRİR? Anayasa’nın 109. Maddesine göre Cumhurbaşkanı TBMM üyelerinden herhangi birini Başbakan olarak atama hakkına sahip. Teamüllere göre ise Cumhurbaşkanı hükümet kurma görevini Meclis’te en çok sandalyeye sahip partinin liderine verir. Ancak bu sadece bir teamül. Cumhurbaşkanı isterse farklı görevlendirme yapabilir. Örneğin en çok sandalyeye sahip partinin genel başkanının güvenoyu alabilecek çoğunluğa ulaşamayacağı kanaati taşırsa, bir başkasını atayabilir. Örneğini son olarak 28 Şubat süreci sonrasında yaşamıştık. Meclis’te halen DSP 128 sandalyeyle birinci, MHP 127 sandalyeyle ikinci parti. Ancak MHP kısa sürede bir kaç milletvekili transferiyle birinci parti konumuna yükselme şansına sahip. Ayrıca DSP’nin Ecevit’in çekilmesiyle bir genel başkanlık sorunu yaşayacak olması da MHP’nin elini güçlendiriyor. Yine de son karar Sezer’in... 5-AZINLIK, SEÇİM HÜKÜMETİ GİBİ FORMÜLLER MÜMKÜN MÜ? Kağıt üzerinde ve yasal olarak “evet, mümkün”. Ecevit’in çekilmesi durumunda gündeme seçim hükümeti gelebilir. Bu bir azınlık hükümeti de olabilir, kimilerinin son dönemde dillendirdiği gibi teknokratlar hükümeti de olabilir. Ancak böyle bir hükümet formülüne hem cumhurbaşkanının ikna olması gerekir hem de böyle bir hükümetin Meclis’ten güvenoyu alabilmesi ihtimali zayıf. İşte bu nedenle bu tür formüller sadece kağıt üzerinde ve yasal olarak mümkün görünüyor, siyaseten hayata geçmesi ise şu aşamada hayli güç görünüyor. 6-ECEVİT GEÇİCİ VEKALET VEREBİLİR Mİ? Evet, yasal olarak mümkün. Ecevit örneğin “tedavim için üç ay süreye ihtiyacım var” deyip, bu süre zarfında birine vekalet verebilir. Bu süre dolduğunda da görevinin başına dönebilir. 7-ECEVİT GEÇİCİ VEKALETİ KİME VEREBİLİR? Bu tamamen hükümet içi dengelere bağlı. İki ihtimal var; Ecevit ya DSP’li Başbakan Yardımcısı Hüsamettin Özkan’a vekalet verir ya da birinci Başbakan Yardımıcısı Devlet Bahçeli’ye... Koalisyon protokolü de Ecevit’in yokluğunda Bahçeli’nin vekaletini öngörüyor. Ancak burdaki öngörü Ecevit’in yurtdışına çıkışlarına yönelik. Buna dayanarak kimi DSP’liler vekaletin Hüsamettin Özkan’a verilebileceğini savunuyor. Ancak bunun siyasi riski büyük, Bahçeli’nin buna razı olabilmesi zor. Çünkü MHP içinde “Başbakanlığı biz alalım” sesleri hergün biraz daha güçlü çıkıyor. Bahçeli şimdilik susturduğu bu seslere rağmen Özkan’ın vekaletini kabul edemez. 8-ECEVİT VEKALET SÜRECİNDE GENEL BAŞKANLIĞI BIRAKABİLİR Mİ? Ankara’da dile getirilen bir başka formül de Ecevit’in geçici vekalet verdikten sonra DSP genel başkanlığından çekilmesi. Vekalet sürecinde Ecevit genel başkanlıktan ayrılır ve DSP yeni genel başkanını seçer. Vekalet süresi dolduğunda Ecevit hükümetten çekilir ve DSP, eğer hala birinci partiyse, Sezer’den başbakanlık görevinin yeni genel başkanına verilmesini isteyebilir. Karar yine Cumhurbaşkanının... 9-YENİ HÜKÜMET KAÇ GÜNDE KURULUYOR? Başbakanın çekilmesi veya istifa etmesinden itibaren yeni hükümetin kurulması için 45 gün süre var. Bu sürede hükümet kurulamazsa Cumhurbaşkanı için seçimleri yenileme hakkı doğuyor. Cumhurbaşkanı hükümet kurma görevini verdikten sonra, seçilen kişi “makul bir süre” içinde diğer partilerle görüşerek hükümet kurma çalışmalarını tamamlayıp, eğer olumlu sonuç alırsa yeniden Köşk’e çıkıyor ve “hükümeti kurdum” diyor. Bu süreç için gün belirtilerek kısıtlama yapılmamış ancak “makul bir süre” tanımı var. Genel olarak da bu süre 15 günü aşmıyor. Başbakan Köşk’e hükümeti kurdum dediği andan itibaren de bir hafta içinde hükümet programının Genel Kurul’da okunması gerekiyor. İki tam gün sonra görüşmeler yapılıyor, bir tam gün sonra da güvenoylaması gerçekleşiyor. Yani Meclis’teki süre de en fazla bir hafta. Kısaca eğer görevlendirilen kişi diğer partilerle anlaşabiliyorsa, 15-20 gün içinde hükümeti kurmak mümkün. 10-ERKEN SEÇİM OLUR MU? Ankara’da kafa yorulan en kritik soru belki de bu; “Ecevit’in sağlık sorunları bir erken seçime yol açar mı?” Bunun cevabı tamamen Meclis’e, ama öncelikle de hükümet ortaklarına bağlı. Şu aşamada erken seçimi hiç bir şekilde istemeyen hükümet ortakları, eğer Ecevit devam edemeyecekse, yeni bir ismin başbakanlığında anlaşmak ve Sezer’i de bu konuda ikna etmek zorundalar. Bunu yapabilirlerse ve kurulacak hükümet de güven verebilirse 2004 öncesinde bir seçime ihtiyaç kalmaz. Bunu yapamazlarsa, bir hükümet bunalımı doğarsa erken seçim öncelikli ve kaçınılmaz tercih olacaktır. ECEVİT’E ACİL ŞİFALAR | |||||||||
|
Görüldüğü gibi, işleyen bir demokratik sistemde her türlü durum için çözüm var. Ancak bu çözümlerin kimisinin siyaseten hayata geçirilebilmesi gerçekten zor. En azından AB kriterleri için çok önemli ve tartışmalı kararların alınması gereken şu bir kaç aylık sürede Türkiye’nin bu tür boşluklara hiç tahammülü yok. CHP lideri Denzi Baykal’ın bile “Şu birkaç ay seçimi konuşmayalım, hükümeti tartışmayalım” dediği, ABD’li yetkililerin Avrupa’da “Türkiye’ye müzakere takvimi verin” diye lobi çalışmalarına başladığı bir süreçte galiba en iyi çözüm, Ecevit’in biran önce görevinin başına dönüp, hükümetin çalışmaya başlaması. Ama bu olamıyorsa koalisyon ortakları biran önce hükümeti etkili biçimde çalıştıracak formülü bulmak zorundalar. Bize, kamuoyuna düşense paniğe kapılmamak, demokrasilerde çarelerin tükenmeyeceğini unutmamak. Ümit SEZGİN / CNBC-e Ankara Haber Müdürü | ||||||||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
İdama yeni formül ve MHP'nin yalnızlaşması