Başkanlık sistemini yine yanlış tartışıyoruz

Yazara e-mail göndermek için fotoğrafa tıklayınız.

Başkanlık sistemini tartışmaya galiba yanlış başlıyoruz. Hükümet üyeleri sadece gerekçe ve niyet belirterek “haydi tartışalım” deyince ilgili, ilgisiz tüm ön yargılar ve tepkiler masanın üzerine boşaltılıyor. Ortaya tartışma değil kakafoni çıkıyor.

Ankara
NTV-MSNBC


3 Ocak 2004— Başkanlık sistemiyle ilgili tartışmanın anlamlı olması için, somut bir taslak üzerinden yapılması gerekir. Hükümet ortaya bir taslak koymalı, sonra tüm itiraz ve kaygılara bu taslak üzerinden cevap vermeli... Özellikle istikrarın despotizme ve tek adam yönetimine kaymadan nasıl sağlanacağını anlatabilmeli.


		Ergenekon’da 16 kişi daha gözaltında • Gölcük’te kaza: 6 asker şehit oldu • Erdoğan ile Başbuğ her hafta görüşecek • Baykal’dan kuvvetler ayrılığı uyarısı • Dink cinayetindeki suistimaller bu kitapta

			Hikaye eski... Özal döneminden başlayarak yaklaşık 20 yıldır Türkiye, başkanlık tartışmasına aşina. Lakin 20 yıldır Türkiye’nin başkanlık sistemi konusunda gevezelik etmekten öteye gittiğini söylemek de zor. Anladık... Özal, Demirel, şimdi de AKP Hükümeti’nin ileri gelenleri başkanlık sistemi istemlerini temel olarak istikrar gerekçesine bağlıyorlar... “Çok partili iktidarların getireceği koalisyon karmaşasının Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu temel reformları engelleyeceği, ilacının da başkanlık sistemi olduğu” iddiasını iyice belledik, zihnimize nakşettik. İstikrar gereğine kimsenin itirazı yok. Lakin, başkanlık sisteminin ne menem bir istikrar getireceği ise muallakta... Çünkü memlekette istikrarla kimin, neyi muradettiği pek belli değil. Kenan Evren’in yüzde 92 ‘evet’ oyu alan istikrar tanımının bugün pek çok insanın tüylerini diken diken ettiği ortada. İşte bu noktada en büyük kaygı, başkanlık sisteminin “tek adam diktasına” dönmesinin nasıl engelleneceği?... “Bişey olmaz, bişey olmaz!” şeklinde formüle edilen şark tipi güvence, açıkcası pek çok kimseyi ikna etmeye yetmiyor. Gerçi “Bugün durum çok mu farklı?” derseniz, bu da haksız bir itiraz olmaz. Parlamenter rejime, anayasal güvenceye alınmış kuvvetler ayrılığı ilkesine rağmen, bugün Başbakan Erdoğan’ın yürütme ve yasamanın üzerinde fazlasıyla etkili ve yetkili olduğunu düşünenler hiç de az değil. Yani parlamenter sistemi tek adam yönetimine çevirebilen bir millet, başkanlık sistemini nerelere vardırır, bilinmez... Üstelik bunun Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın kişiliğiyle bir ilgisi yok. Yüzde 36 oy alıp 376 milletvekiliyle CHP iktidara gelse, bugün tek adamlıkla eleştirilen Deniz Baykal olurdu. Ya da Mehmet Ağar veya Devlet Bahçeli... Sorun isimlerde değil... Bizi bu noktaya, sistemdeki aksaklıklardan parti içi demokrasilerin eksikliğine kadar bir dizi problem getiriyor. Öyleyse, Cemil Çiçek mi olur, Burhan Kuzu mu olur, kim hazırlayacaksa başkanlık sistemi taslağını, öncelikle “Yüzde 36 oy alan bir Başbakan’ı tek adam konumuna getirebiliyorsak, yüzde 50’den fazla oy almış bir Başkanın diktatör olmasını nasıl önleyeceğiz?” sorusunun somut cevabını vermek durumunda. Ancak ondan sonra bu taslaktaki önlemlerin yeterli olup olmayacağını, somut ve net biçimde tartışabiliriz... YÜZDE ON KİME BARAJ? Bugüne kadar yaşanan tartışmalarda, Başkanlık sisteminin değişmez ekürisi yüzde 10 barajı... Bugün Cumhurbaşkanı Sezer “temsilde adaleti engellemekle” suçluyor ama unutmayalım yüzde 10 barajı tam da bu amaçla konmuştu. İstikrarın sağlanabilmesi için, “Meclis’te ne kadar az parti o kadar çok istikrar” denmiş ve baraj konularak bu formül hayata geçirilmişti. Tabii istikrar deyince bölücü, mürteci ve muzur partilerin de Meclis’e girmemesi gerekiyordu... Yüzde 10 barajı bu görevini de bihakkın yerine getirdi.... Ve fakat şimdi AB normları düzeni bozuyor... Adamlar her raporda, her kararda yüzde 10 barajını “dehşet” olarak nitelendirip, “düşürün kardeşim” diyorlar. Görünen o ki, Türkiye müzakere sürecinin bir yerinde bu barajı düşürmek zorunda kalacak. Bu durumda da bölücü, mürteci ve de muzur partilere Meclis’in yolu açılacak, istikrar da hayal olacak... İşte önümüze konan kabus senaryosu bu; “Bir kısmı bölücü ve mürteci 5-6 partili Meclis!” Çare olarak da “Meclis’teki bu çok parçalılıktan etkilenmeyecek, halkın yüzde 50’den fazlasının oyuyla seçilmiş Başkan” formülü masaya konuyor. İyi, hoş, lakin bu formülde demokrasi ve çok renklilik nerede, pek belli olmuyor... Eğer hakimi-i mutlak başkansa bu partiler Meclis’e niye girecekler? Adalet Bakanı Çiçek’in yanlış anlamadıysak farklı bir formülü var... “Hem Başkanlık sistemine geçmeliyiz hem de yüzde 10 barajı kalmalı. Ancak farklı görüşlerin Meclis’e girebilmesi için Türkiye milletvekilliği kontenjanı konmalı... Barajı aşamayan partiler aldıkları oy oranında bu kontenjandan milletvekili sokabilmeli...” Böyle bir uygulamayı Anayasa Mahkemesi daha önce iptal etmişti ama Anayasa değiştirilerek yeniden yürürlüğe konabilir. Ancak temsilde adaleti ne kadar sağlayabileceği tartışılabilir. Bu sistem yürürlükte olsaydı, diyelim ki DYP son seçimde aldığı yüzde 9 küsur oyla 10 milletvekili Meclis’e sokabilecekti. Oysa yüzde 10 oy alsa milletvekili sayısı belki de 50’yi geçecekti... Bu durumda tablo ne kadar adil, dahası böyle bir “adalet anlayışı” AB normlarına ne kadar uygun, tartışılır.... Evet tüm bu soruları ve kafalarımızdaki kaygıları tartışalım ama bunun zihin egzersizinin ötesine geçmesi için ortada somut bir taslak, teklif olmalı... Ancak böyle bile olsa, tartışmanın kolay, ortak sonuca varmanın çabuk olacağını düşünmek yanlış. Başkanlık sistemi önerisinin, toplumdan tahmin edilenin çok ötesinde destek bulacağına inananlar var... Ancak “Üniversite hocalarının bile yüzde 45’nin hükümet ve AB’den çok orduya güvendiği bir ülkede” başkanlık sisteminin tek adam diktasından başka birşey getirmeyeceğine inananlar da var. Ümit Sezgin / NTV - CNBC-e Ankara Haber Müdürü



		Ankara turu nasıl geçer? Arafat mı, Abu Ammar mı? İslam Özel Sektörü Kurumu kimi kalkındıracak? Bay Yokuş başmüzakereci olsun!.. Azınlıkları azıcık tartışmak Damaklarda mayhoş bir tad var 'Şart midur?'

	NTVMSNBC KULLANICILARININ TOP 10'u

	Bu haberi diğer okuyucularımıza tavsiye eder misiniz? hayır 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 kesinlikle

NTVMSNBC 'ye iyi erisim için
• Microsoft Internet Explorer
• Windows Media Player kullanın