| | | | Suriye ile imzalanan serbest ticaret anlaşması, karşılıklı ticarette gümrük vergilerinin indirilmesi ve kademeli olarak azaltılarak sıfırlanması temel hedefini güdüyor. Parafe edilen anlaşma metni, ağırlıklı olarak petrol ürünleri, demir-çelik ürünleri ve bazı tekstil ürünlerinde öncelikle yüzde 15 oranında vergi indirimini öngörüyor.
TÜRKİYE’NİN STA İMZALADIĞI ÜLKELER
Türkiye, Gümrük Birliği’ne girişini sağlayan 6 Mart 1995 tarihli Ortaklık Konseyi kararının ilgili maddesi gereğince, uyguladığı dış ticaret politikasını birliğe uyumlu hale getirmek ve bu çerçevede üçüncü ülkelerle Avrupa Birliği’nin imzaladığı ikili anlaşmaları kendisi de imzalamak zorundaydı. Bu zorunluluk doğrultusunda Türkiye, 1 Ocak 1996 tarihinden itibaren kademeli olarak, İsrail, Romanya, Litvanya, Macaristan, Estonya, Slovak ve Çek Cumhuriyetleri, Bulgaristan, Makedonya, Polonya, Slovenya, Letonya gibi ülkelerle serbest ticaret anlaşmaları imzaladı.
İmzalanan serbest ticaret anlaşmalarının en önemli özelliği, taraf ülkelerin birbirleriyle yapacakları ihracat-ithalat işlemlerinde karşılıklı olarak birbirlerinin mallarına tercihli tarife politikası uygulamasının karara bağlanmış olmasıdır. Karşılıklı vergi indirimi olarak yorumlanabilecek olan tercihli tarife politikaları, anlaşmaya taraf ülkelerin dış ticaret hacminde olumlu gelişmelere sebep olmuştur.
Ortaklık Konseyi kararının gerektirdiği zorunlulukların ilk adımı olarak Doğu Avrupa ülkeleri ile gerçekleştirilen serbest ticaret anlaşmalarından sonra Türkiye, Avrupa Birliği’nin Akdeniz politikası çerçevesinde Kuzey Afrika ve Ortadoğu ülkeleriyle de serbest ticaret anlaşması imzalayacaktır.
AVRUPA-AKDENİZ ORTAKLIĞI VE STA ANLAŞMALARI
Akdeniz’in tarih boyunca sahip olduğu ekonomik ve siyasi önem, 20 yüzyılda da devam ediyor. Nitekim bu bölgedeki istikrarsızlık, bölge ülkelerini olduğu kadar diğer ülkeleri de yakından etkiliyor. Avrupa Birliği’nin de sadece genişleme kaygısı veya coğrafi yakınlığından dolayı değil, bölge ile olan ticari ilişkileri sebebiyle de Akdeniz ülkeleriyle yakınlaşma projesi 60’lardan bugüne kadar sürüyor.
Avrupa Birliği, Akdeniz ülkelerinin kendisi için taşıdığı önemden dolayı, Barcelona Deklarasyonu olarak bilinen bir anlaşma ile Kuzey Afrika ve Ortadoğu’daki bazı ülkeler ile Avrupa-Akdeniz Ortaklığı adı altında bir birlik oluşturma çabası içine girmiştir. Avrupa-Akdeniz Ortaklığı, uzun vadede Avrupa Birliği üyesi ülkeler ile Akdeniz’e kıyısı olan diğer ülkeler arasında bir serbest ticaret bölgesi oluşturulmasını hedeflemektedir.
Türkiye’nin de taraf olduğu söz konusu deklarasyonda, Akdeniz ülkelerinin kendi aralarında serbest ticaret anlaşmaları imzalamak suretiyle öncelikle karşılıklı ticareti geliştirerek serbest ticaret bölgesinin oluşumuna zemin hazırlanması öngörülmüştür. Bu çerçevede, Cezayir, Tunus, Fas, İsrail, Lübnan, Mısır, Suriye, Ürdün, Malta, Filistin gibi ülkeler ile Avrupa Birliği’nin başlattığı serbest ticaret anlaşması müzakerelerine 1997 yılından itibaren Türkiye de dahil olmuştur.
Türkiye, bu ülkelere anlaşma metinlerini göndermiş ve değişik tarihlerde karşılıklı müzakerelerde bulunmuştur. Bu yıl içinde Filistin, Mısır, Tunus, Fas, Lübnan ve Ürdün ile görüşmelerin tekrarlanması ve serbest ticaret anlaşmalarının imzalanması bekleniyor. Bu noktada, Suriye ile yapılan anlaşma büyük önem taşıyor.
ANLAŞMANIN SİYASİ VE EKONOMİK ÖNEMİ
Suriye ile parafe edilen serbest ticaret anlaşmasının, Türkiye’nin Ortadoğu’daki ticari ve siyasi ilişkileri açısından önemini vurgulamak gerekiyor. Yıllardır ihmal edilen komşu ülkelerle ticari ilişkilerin geliştirilmesi konusunda son yıllarda atılan olumlu adımlara bir yenisini daha eklemiş olmak açısından da Suriye serbest ticaret anlaşması büyük öneme sahip.
Bu anlaşmanın ardından imzalanacak Mısır, Tunus, Fas, Ürdün anlaşmaları ile Türkiye’nin Arap ülkeleri ve Ortadoğu pazarındaki dış ticaret hacminde artış olması da muhtemel. Böylece yıllardır konuşulan komşularımızla ve bölgemizdeki ülkelerle komik seviyede olan dış ticaret rakamlarında canlanma gerçekleşecek. Bu gelişmelerin Türkiye’ye siyasi ve ekonomik boyutta olumlu yansımaları olacağı gayet açık. Bu nedenle, son yıllarda pek çok alanda önemli çalışmalarıyla takdir toplayan Dış Ticaret Müsteşarlığımızın bu alandaki çalışmalara hız verdiğini görüyor olmak da sevindirici.
Suriye ile Avrupa Birliği’nin serbest ticaret anlaşması konusunda 10. müzakereleri yaptığı düşünülecek olursa, Türkiye’nin üçüncü tur görüşmelerde anlaşma metni üzerinde mutabakata varmış olması da uluslararası ilişkiler noktasında bir başarı olarak değerlendirilebilir. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Ali Dölek: ABD'nin kredi desteği sorun yaratıyor