Home page
Haber Menüsü


 
Dış ticarette Mayıs senaryoları
 
Türkiye, Kıbrıs’ta yapılan referandum ve Avrupa Birliği’ne yeni üye olacak ülkelerle birlikte dış ticarette hareketli günler yaşayacak.
 
Ali Dölek
NTV-MSNBC
 
27 Nisan 2004—  Avrupa Birliği’ne Mayıs ayı itibariyle yeni katılacak on ülkenin söz konusu katılımının Türkiye dış ticaretine etkilerinin neler olacağı ve özellikle Güney Kıbrıs’ın da bunlar arasında yer alıyor olması üzerinde düşünülmesi gereken konuların başında geliyor.

   
 
       
   
MSNBC News Ali Dölek: Karayolunda beklenen yönetmelik
MSNBC News Ali Dölek: Kıbrıs'ta ekonomi ne olacak?
MSNBC News Ali Dölek: Serbest bölgelerde artçı şoklar
MSNBC News Ali Dölek: Dış ticarette istatistiklerin önemi
MSNBC News Ali Dölek: Tekstilde Türk - Amerikan ortaklığı
 
NTVMSNBC Reklam  
 

  1 Mayıs itibariyle yeni üye olacak on ülkenin sekizi ile Türkiye arasında serbest ticaret anlaşması imzalandığını ve bu anlaşmalar çerçevesinde bugüne kadar karşılıklı vergi tavizleriyle yürütülen ticaretin üyelik sürecinden sonra nasıl bir boyut kazanacağı irdelenmesi gereken bir konudur.
       söz konusu anlaşmaların, tarım ürünleri konusunda da vergi indirimine yönelik hükümler içeriyor olması, oysa Gümrük Birliği anlaşmasının tarım ürünlerini dışarıda bırakıyor olması, Türk tarım ürünleri dış ticaretinde ve genelde sektörde nasıl bir etki yapacaktır, ciddi olarak düşünmek gerekiyor.
       Üzerinde düşünülmesi gereken önemli bir konu da Güney Kıbrıs’ın Avrupa Birliği’ne girişi ile birlikte Türkiye’nin ada ile olan dış ticaretinin ve genelde siyasi ilişkilerinin kazanacağı yeni boyuttur.
       
STA’LAR SIKINTI YARATACAK
       Avrupa Birliği’ne yeni üye olacak ülkelerden Letonya, Litvanya, Estonya, Slovakya, Slovenya, Macaristan, Çek Cumhuriyeti ve Polonya ile Türkiye arasında bugüne kadar yapılan dış ticaretin büyük bir kısmı bu ülkelerle imzalanan serbest ticaret anlaşmaları (STA) ile yürütülüyor.
       Söz konusu anlaşmalar her iki tarafa da karşılıklı vergi indirimleri sağlayan hükümleri içeriyor.
       Bu anlaşmaların önemli bir diğer özelliği ise tarım ürünleri ithalatında da karşılıklı vergi tavizlerine imkan sağlıyor olmasıdır. Anlaşmalar bu yönüyle Türkiye’nin Avrupa Birliği ile imzaladığı Gümrük Birliği Anlaşması’nın tarım ürünlerini dışarıda bırakıyor olmasından dolayı farklılık sergiliyor.
       Sanayi ürünlerinde ise bir sorun gözükmüyor. Zira serbest ticaret anlaşması imzalanan ülkelerle sanayi ürünlerinde kademeli olarak vergilerin sıfırlanması gerçekleşmiş olup katılımla birlikte Gümrük Birliği’ne yönelik bir çelişki gündeme gelmeyecektir.
       Türkiye’nin Avrupa Birliği ile imzaladığı Gümrük Birliği anlaşmasının, Avrupa Birliği’ne yeni katılacak ülkelerle de aynı koşullarda geçerli olacağına ilişkin hüküm içeriyor olması, yeni üye olacak ülkelerle imzalanmış STA’lar ile Gümrük Birliği hükümlerini tarım ürünleri konusunda çelişkiye düşürecektir.
       
TARIM SEKTÖRÜNÜN GELECEĞİ
       Çelişki karşısında karşımıza çıkabilecek iki ayrı senaryo mevcut.
       Bunlardan birincisinde yeni üye olacak ülkeler Gümrük Birliği anlaşmasının hükümlerine göre hareket edebilirler, yani tarım ürünlerinde bugüne kadar tanınan vergi indirimleri kaldırılabilir.
       Ancak böyle bir durumda aramızda imzalanan serbest ticaret anlaşmalarına göre karşı taraf ülkelerinin Türkiye’ye tazminat ödemeleri gerekiyor.
       İkinci senaryoya göre ise Gümrük Birliği anlaşmasının kapsamı tarım ürünlerini de kuşatacak şekilde genişletilebilir. Yani Avrupa ile aramızda tarım ürünlerinde de vergisiz bir serbest ticaret hareketi başlatılabilir. Bu durumda da Avrupa Birliği üyesi ülkelerde yoğun olarak uygulanan tarım sübvansiyonlarının Türk tarım sektörü açısından olumsuzluk yaratıp yaratmayacağını ciddi olarak düşünmek gerekiyor.
       Türk tarımının gün geçtikçe dışa bağımlı hale gelmeye başladığı, yerli üreticinin her geçen gün zor koşullar altında üretim yapar hale gelişi, son senaryonun da gerçekleşmesi durumunda iyice karamsar bir tablonun ortaya çıkmasına sebep olabilir.
       
KIBRIS TİCARETİNİN SEYRİ MERAK KONUSU
       Mayıs ayıyla birlikte Kıbrıs’ın da Avrupa Birliği’ne giriyor olması, Türkiye dış ticareti açısından düşünülmesi gereken bir konu. Zira Avrupa Birliği’nin Kuzey’i dışarıda tutma eğilimi çok açık görünüyor.
        AB’nin genişlemeden sorumlu komiseri Verheugen, her demecinde Kıbrıs’ın AB üyeliğinin sınırının “yeşil hattan” geçeceğine ilişkin vurguyu içeriyor olması bunun açık bir göstergesidir.
       Kıbrıs’ın AB üyeliğinin Kuzey’i dışarıda bırakması sonucunda da KKTC’nin dış ticaretini hangi yoldan gerçekleştireceği bir sorun olarak karşımızda duruyor. Bu soruna yönelik geliştirilebilecek senaryoların, dış politika kadar Türkiye dış ticareti üzerindeki etkileri de ayrı bir tartışma konusunu oluşturur nitelikte.
       Güney’in Avrupa Birliği’ne girmesi demek, Türkiye’nin Gümrük Birliği anlaşmasını bu ülkeyle de yapmasını zorunlu kılıyor. Bu durum, Türkiye’nin güneyi siyasi olarak tanıması anlamına geliyor.
        Ticari açıdan da Kıbrıs ile olan ticari ilişkilerini güney kesimi üzerinden “serbest ticaret” hareketi çerçevesinde yürütmesini gündeme getiriyor.
       KKTC de kendisine yönelik dünya üzerinde uygulanan ambargolardan dolayı, ticari hareketini güney üzerinden yapmak zorunda kalabilir. Nitekim Avrupa Birliği’nin Kıbrıs ticaretinin seyri hakkındaki kanaatinin de bu yönde olduğu söyleniyor.
       Türkiye’nin bu konudaki tavrı ise son referandum neticesinden sonraki diplomatik görüşmelerde daha netlik kazanacak. Kuzey’in evet oylarının ambargoların kaldırılması konusunda önemli bir koz, bir baskı unsuru olarak kullanılması gerekiyor.
       Türkiye, Mayıs ayıyla birlikte gelecek bu değişimlere ne kadar hazırlıklı, değişik senaryolara yönelik A, B, C planları nelerdir, stratejisi mevcut mudur; yoksa bugüne kadar olduğu gibi anlık kararlarla uzun vadeli bakıştan ve vizyondan yoksun adımlar mı atılacaktır?
       Mayıs ayının dış ticaretimize bahar havası getirmesi dileğiyle…
 
       
    TOP5 Bankaların kara tahtaları siliniyor  
     
 
  NTVMSNBC KULLANICILARININ TOP 10'u  
 

Bu haberi diğer okuyucularımıza tavsiye eder misiniz?
hayır   1  -   2  -   3  -   4  -   5  -  6  -  7  kesinlikle

 
   
 
 
NTVMSNBC   NTVMSNBC 'ye iyi erisim için
Microsoft Internet Explorer
Windows Media Player   kullanın
 
   
  Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler |
Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları