| | | | Ama, asgari ücretin başka sembolik bir anlamı olduğunu anımsarsak, bu artışa yine dudak bükebiliriz. Asgari ücret ne olmalıdır, sorusunda ahlaki boyut oldum olası ön planda gelir. Asgari ücret, açlık sınırı ile başedecek, insanların asgari beslenmelerine yetecek bir tutar olmalı.
Bu tanımdan hareket edersek, DİE, bu rakamı 400 milyon TL’ye yakın olarak veriyor, Türk-İş 400 milyonun çok daha üstünde bir rakamı “açlık sınırı” olarak hesaplıyor. Bu kıstaslar, saptanan 303 milyon TL’yi yine yetersiz kılıyor. Ama, belli ki artış oranı, bu sınırla değil, enflasyon oranları ile kıyaslanıp değerlendirilecektir. En azından hükümet yerel seçim öncesi bu artışla seçmene bir temenna göndermiş olmaktadır.
ARTIŞIN MALİYETİ
Gelelim artışın maliyetine... 303 milyon TL net asgari ücretin brütü 423 milyon TL. Yani devlet yine asgari ücretliden brüt kazancının üçte birini vergi ve sigorta primi olarak alacak. Bu, önceleri 80 milyon TL idi, yeni zamla 105 milyon TL’ye çıkacak. Yani asgari ücret artışından devlet karlı çıkıyor. Asgari ücretli istihdamından, prim ve vergi gelirlerini yüzde 30 dolayında artırmış olacak.
423 milyonluk brüt asgari ücrete işverenin yükümlülükleri de eklenecek. Ama şu farkla ki, hükümet, işverenin prim yükünü azaltma yoluna giderek, işgücünün maliyetini biraz törpülemiş, buradan doğacak kaybı ise yeni asgari ücretten sağlanacak vergi artışı ile, olmadı bütçeden karşılamayı düşünmüş olmalı.
|
|
|
| | 
Bütçeden sosyal güvenlik kuruluşlarına yapılan transferler, 2003 ilk 10 ayına göre bütçenin yüzde 12.5’i idi. Bu kalem biraz daha artacak. Peki karşılığı? Orada ise dolaylı vergiler sağolsun!... Baksanıza, pasaport yenileme, bedava mı olacak ? Alın size kaynak...
Yüzde 70’e yaklaşan dolaylı vergileri biraz daha artırdı mı hükümet, asgari ücretin bu yeni yükü toplumun tümünden çıkarılmış olur. Burada, seçici davranıp, çok kazanandan daha çok vergi prensibi işletilmiş olsaydı, bu telafi planına şapka çıkarırdık. Ama, telafi, belli ki dolaylı vergi ile yapılacak.
YANSIR MI?
Gelelim 303 milyon TL asgari ücretin, asgari ücretli olmayanlar için anlamına. Asgari ücretteki yüzde 34 artış, 2004’ün öteki ücret ve maaş artışlarına yansır mı ?
Hiç sanmıyoruz. Olan sadece şudur: Ortalama işçi ücreti ile asgari ücret arasında 100’e 31 olan fark, yeni asgari ücretle 100’e 45’e kadar daraltılmıştır. Ortalama ücreti nereden bulduğumuzu da belirtelim. DİE, geniş anlamda sanayide çalışanların kazançlarını anket yöntemiyle belirliyor. Buna göre en sonuncusu 2002 ortasında belirlenen brüt işçi kazancı 895 milyon TL idi. İmalat sanayiindeki ücretler daha yakından güncelleştiriliyor. Oradaki artışı, kazanç istatistiklerine uyarladığımızda ortalama ücretin 2003 ortasında 1 milyar 110 milyon Tl olduğunu söyleyebiliyoruz. Bu ortalama brüt kazançtan üçte bire yakın prim ve vergi kesintisi gerçekleştirildiğinde ortalama kazancın 733 milyon TL olduğunu görüyoruz
Zam öncesi 225 milyon TL’lik asgari ücret,ortalama işçi kazancının yüzde 31’i idi. 2004’ün yeni 303 milyon TL’lik asgari ücreti ise , ortalama işçi kazancının yüzde 45’ine çıktı. Dolayısıyla, ortalama ücretli ile asgari ücretli arasındaki büyük fark daraltıldı. Ama normal ücretlilerin aynı yüzde 34’lük zammı talebinin onay göreceğini kimse beklemesin. Bu tür bir gelirler poltikasına IMF’den Merkez Bankası’na kadar, tabii ki işveren kesiminden büyük itiraz gelecektir.
Asgari ücret artışına kerhen evet, normal ücretin aynı oranda artışına hayır... Tavır, sanırım böyle olacaktır...
İşveren için işçiden ve kendisinden yapılacak kesintilerle yaklaşık 570 milyon TL”yi bulacak asgari ücretli istihdamının yeni kayıt dışı istihdama yol açmayacağını umalım. Daha bugünden sayıları 3.3 milyon olan kayıtsız işçi sayısının, yeni asgari ücret artışı bahane edilerek artmamasını umut edelim. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Ucuz işçilik yerine vergisel önlemler
