| | | | Şu anda uygulamada bulunan muhasebe sisteminde ne enflasyonun etkiler için bir düzeltme ne de konsolidasyon var. Buna karşın uzun yıllardır süregelen yüksek enflasyon şirketlerin bilançolarını anlamsız hale getirdi.
Bu bilançolar kullanılarak alınan yatırım kararlı çoğu zaman yanlış sonuçlar doğurdu. Bu tebliğ sayesinde Türk muhasebe sistemi çok önemli bir eksiğini giderecek. Tebliğ uygulamadaki yetersiz ve yanıltıcı muhasebe ilkeleri yerine ve tüm dünyada kabul gören ve doğruluğuna inanılan muhasebe ilkelerini getirecek.
Enflasyon muhasebesi şirketlerin bilançolarını enflasyonun etkilerinden arındırmak için uygulanan muhasebe ilkelerine verilen isimdir. Bir çok bilanço kalemi enflasyon nedeniyle satın alma gücünü yitirir. Örneğin şirketin elinde bulunan nakit ya da ticari alacaklar gibi değerlerin yılın başında ve sonundaki değerleri birbirleriyle karşılaştırılamaz.
Bu değerlerde sayısal olarak bir değişme olmasa bile satın alma gücü azalır. Aynı durum şirketin mali ya da ticari borçları için de geçerlidir. Bu borç kalemleri enflasyon karşısında değer kaybederler, dolayısıyla şirketin reel olarak borcu azalabilir.
KONSOLİDASYON ZORUNLULUĞU
Tebliğ ayrıca şirketlere konsolidasyon zorunluluğu da getiriyor. Bu, şirketlerin iştirakleri ile bir bütün olarak aynı bilanço üzerinde gösterilmesine olanak veriyor. Şirket ve iştirakleri bir bütün olarak gösterildiğinde yatırımcılar şirketin mali yapısı ve performansı hakkında çok daha doğru bir fikre sahip olabilirler.
Şirket sağlam bir mali yapıya sahip olabilir, ancak iştiraklerinden biri ya da bir kaçı sorunlu bir mali yapıda ise, bu durumda şirkete yapacağımız yatırımı tekrar gözden geçirebiliriz. Ayrıca çok karlı gibi görünen bir şirkete iştirakleriyle birlikte baktığımızda aynı karlılığı göremeyebiliriz. Bu nedenle şirketleri değerlemeye çalıştığımızda iştiraklerini de göz önünde almak büyük önem taşıyor.
Şu anda uygulamada bulunan muhasebe sisteminde enflasyonun etkisini düzeltmek için yapılan tek düzeltme sabit varlıkların her yıl belli bir katsayı ile yeniden değerlendirilmesi. Onun dışında uygulama çok yetersiz. Konsolidasyon için uygulama çok daha vahim. Bu konuda şirketlere getirilen hiçbir zorunluluk yok.
HEDEF ENFLASYONUN ETKİLERİNİ AZALTMAK
Şirketler kendi aralarında ya da bankalarla yaptıkları işlemlerde enflasyonu hep gözönünde bulundururlar. Vadeli işlemlere uygulanan faiz, ya da dövize endeksleme her zaman enflasyonun etkilerini azaltmak içindir.
Ancak bu uygulama enflasyonun bilanço kalemlerinin alım gücü üzerinde yaptığı tahribatı engellemeye yetmez. Üstelik vergi yükümlülüğü de doğurabilir. Örneğin şirket elindeki nakdi enflasyon karşısında korumak için banka mevduatı olarak tutabilir. Bu durumda nominal faiz geliri üzerinden vergi yükümlülüğü doğar.
Gerek borsa, gerekse borsa dışında bir şirkete yatırım yaparken en önemli kriterler şirketin iştirakleriyle birlikte mali yapısı, karlılığı ve en önemlisi şirketin değeridir. Türk muhasebe sisteminde bu konularda değerlendirme yapmak neredeyse mümkün değildir. Yeni tebliğ ile bu açık büyük ölçüde giderilecektir. Bu nedenle Türkiye için önemi çok büyüktür. | |
Mahmut Kaya: Büyük resim
Bankaların kara tahtaları siliniyor
