|
| | 
Tüketim gerçekleşmelerini ölçen bu endekslerden, parekende satış endeksinin bireysel tüketim endeksinden iki önemli farkı bulunmaktadır.
Birincisi, bireysel tüketim endeksi kişi başına ortalama harcamadan hesaplanırken, parekende satış endeksi firmaların aylık toplam cirolarından hesaplanmaktadır.
İkincisi, bireysel tüketim endeksinde otel, lokanta, eğlence, sağlık gibi birçok servis sektörü yer alırken, parekende satış endeksinde servis sektörü bulunmamaktadır. Her iki endeksin verisi de Türkiye’de faaliyette bulunan ve yaygın satış yapan firmalardan elde edilmektedir.
TURİZM HARCAMALARINDA DÜŞÜŞ HAKİM
Eylül ayında Ağustos ayına göre hem bireysel, hem toplam tüketimde endeks bazında 2-3 puanlık bir azalma gözleniyor.
Fakat bu azalış tüm sektörlere eşit olarak yayılmış değil. Otomobil ve konut satışlarında kısmi artışlar gözlenirken, turizm harcamalarında sert bir düşüş var. Eğitim, kültür ve çeşitli aksesuarlara yönelik harcamalarda artış gözlemlenirken kişi başına ortalama gıda harcamalarında hafif düşüşler var. Henüz dokuz aylık veriye sahip olduğumuz bu endeksde mevsimsel etkiler arındırılmış değil.
Bununla birlikte, bazı gözlemler yapılabiliyor. Örneğin, turizm harcamaları çıkarıldığında bireysel tüketim Ağustos ayı ile aynı seviyede çıkıyor.
Gıda harcamaları hafif azalırken eğitim, kültür ve çeşitli aksesuar harcamalarının artışı, mevsimsel olarak zorunlu bazı harcamaları yaparken gıda’dan kısmaya başladığımızı gösteriyor olabilir.
TALEP ARTIŞI HIZ KESTİ
Sonuç olarak, yılın ikinci çeyreğinde başlayan iç talep artışının Temmuz ayından sonra hafif düşüşe geçtiğini izliyoruz. Tüketici fiyatlarındaki artışın beklenenin altında kalması da bunu desteklemektedir. Fakat, unutmamamız gereken bir nokta var.
İç talepteki bu artış ve azalışlar kriz öncesine göre çok daha düşük bir tabanda gerçekleşiyor. Otomotiv Sanayicileri Derneği tarafından yayınlanan aşağıdaki tablo’nun bu durumu çok net ortaya koyduğunu düşünüyoruz.
|
|
|
| | 
Geçtiğimiz 10 yıl ilk dokuz ayda ortalama 228,9 bin otomobil satılırken bu yıl 54,4 bin satılmış. Eylül ayında ortalama 29,4 bin araç satılırken, bu yıl 8,8 bin araç satılmış. Otomobil sektörü, iç talebin büyüklüğünü ve gidişatını gösteren öncü bir sektördür.
Otomobil satış rakamları tüketimdeki sert düşüşü ve geldiği baz seviyeyi açıkça gösteriyor. 7 - 8 bin civarında araç satışının artışı ve azalışı iç talepteki hareketi gösterebilir, fakat Türkiye’nin kriz öncesi tüketim seviyesinin çok altında olduğu açıktır.
Bireysel tüketim ve parekende satış endekslerinin de bu çerçevede değerlendirilmesi daha doğru olacaktır. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Bireysel tüketim endeksi 116.9'a indi
