| | | | DİE’nin anketine katılan imalat sanayi firmaları, Ağustos ayında satışlarının Temmuz ayına göre ortalama yüzde 2 düştüğünü belirtiyor. CNBC-e’nin Ağustos ayı için açıklanan bireysel tüketim ve parekende satış endekslerinde’de benzer bir düşüş görmüştük.
Önemli olan bundan sonra ne olacağı. DİE anketine katılan firmalar, Eylül ayında satışlarının ortalama yüzde 6,6 artmasını bekliyor.
Bu, muhtemelen mevsimsel bir etkiden de kaynaklanacak, fakat sonuç’da ekonomi büyümeye devam edecek.
Bankacılık sistemi kredi hacminin nominal olarak dahi büyümediği, tasfiye olunacak kredilerin toplam içindeki payının yüzde 26’ya yükseldiği bir ortamda büyümenin nasıl finanse edildiği şaşırtmaya devam edecek.
ANKETLER YANIT VERİYOR
Bu sorunun bir yanıtı DİE’nin iktisadi eğilim, Merkez Bankası’nın iktisadi yönelim anketinde ortaya çıkıyor.
DİE Ağustos anketinde tam kapasite ile çalışamama nedenlerine ilişkin soruya ağırlıklı olarak verilen cevap, iç talep yetersizliği, bunu dış talep yetersizliği takip ediyor.
Firmalar için en az sınırlayıcı olan faktörlerden birisi mali imkansızlıklar. İç talep yetersizliği yüzde 45-50 arası öneme sahipken, mali imkansızlıklar yüzde 2.5 civarında bir paya sahip.
Benzer şekilde, Merkez Bankası Temmuz anketinde önümüzdeki dönemde üretimi hangi faktörler kısıtlayabilir sorusuna verilen yanıt yüzde 80’in üzerinde bir ağırlıkla sipariş ve satış olarak ortaya çıkıyor. Kredi sorunu kısıtlayıcı bir faktör olarak yüzde 7-8 civarında bir paya sahip. 2001 Şubat krizinin ardından bu oran yüzde 15’ler seviyesine gelmişti.
FİRMALAR FİNANS KAYNAĞINI BULUYOR
Sonuç olarak, Türk imalat sanayinde kredi yetersizliği ya da mali imkansızlıklar büyümenin önünde çok büyük bir engel teşkil etmiyor. Talep olursa firmalar finansman kaynağını yaratabiliyor.
Kayıt dışı ekonominin varlığı ve yüksek döviz ikamesi bunda oldukça önemli paya sahip olabilir. Dış kaynak gelmeyince içeride yastık altında olan kaynaklar hem tüketim hem üretim amacıyla kullanılıyor. Daha düşük kar marjı ve nakit olarak çalışmak da finansman sorununu geriye iten faktörler arasında sanıyorum.
Yeterki iç ve dış talep olsun, sanayicinin üretimini engelleyecek çok önemli bir kısıt ortada gözükmüyor. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Erhan Aslanoğlu: Avrupa Hareketi 2002