 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Ağırlıklı olarak imalat sanayiinde faaliyet gösteren reel sektör firmalarında, finans sektörü kadar yıkıcı bir kriz henüz yaşanmadı. Reel sektörde işsiz kalan çok oldu, üretim, satış ve kârlarda ciddi düşüşler olmasına rağmen, firmalarda olağanüstü bir kapanma olayı yaşanmadı. Bunun nedenleri ve bundan sonra olup olmayacağı ya da hangi boyutta olacağı mikro düzeyde araştırılması gereken önemli bir konu. BENZERİ KRİZLERİ HERKES YAŞADI Bizim yaşadığımıza benzer krizleri yaşayan çok sayıda ülke var. Krizlerin ortak özellikleri olduğu gibi, her ülkeye özgü olan yanları da var. Türkiye’de reel sektörün yapılanması bu özgül yanlardan birisi. Birçok ülkeyle karşılaştırıldığında, bankacılık kesimi toplam kredi hacmi oldukça düşük. Dolayısıyla, reel sektörün finans kesimine bağlılığı görece daha az. İşgücü piyasasının esnekliği, ihracata yönelebilme, kayıt dışı ekonomi, varlık satışı gibi faktörler firmaları kapanma noktasına henüz getirmemiş olabilir. Önemli soru, bundan sonra ne olacağıdır. Kapanan ve kapanacak firma sayısı ne olursa olsun, finans sektöründe olduğu gibi reel sektör de yeniden yapılanacaktır. Şirket birleşmeleri, yabancı firmaların gelişi, kapanmalar, yönetim ve organizasyon değişiklikleri benzer krizleri yaşayan birçok ülkede olduğu gibi, bu yeniden yapılanmanın parçaları olacaktır. Bu konuda Mark Stone’un farklı ülke deneyimlerini inceleyen çalışmaları özetleyen IMF yayını, devlete de önemli bir rol düştüğünü ortaya koyuyor.* ÖNCELİK İSTİKRAR VE BANKACILIĞA VERİLMELİ Reel sektörde yeniden yapılandırmanın ilk şartlarından birisi makroekonomik istikrarın sağlanması ve bankacılık sektörünün yeniden yapılandırılmasıdır. Yani, kurların, faizlerin, fiyatların ve üretimin istikrarlı seyretmesi, sorunlu bankaların kapatılması, kalanların güçlü sermeye yapısına kavuşması gerekiyor. Bu sağlanırken, hukuki ve yasal altyapının oluşturulması diğer bir koşul. İşlevsel bir icra ve iflas yasasının çıkarılması, şirket birleşmeleri ve yabancı firmaların teşvik edilmesine ilişkin yasal düzenlemelerin yapılması bunlar arasında sayılabilir. Devletten diğer bir beklenti, sorunlu kredilerin çözümüne ilişkin olarak, reel ve finans sektörünü ortak çözüme götürecek uygulamalara aracılık ve hakemlik etmektir. Yine, devlet öncülüğünde sorunlu kredilerin çözümüne ilişkin olarak varlık yönetim şirketlerinin kurulmasını sağlamaktır. Tüm bu yapılanların tek bir merkezden kontrol ve koordine edilmesi de başarılı bir yeniden yapılandırma için önemli bir faktör olarak ortaya çıkıyor. Son olarak, tüm bu yapılanların işsizlik olarak ortaya çıkan sosyal maliyetini de azaltıcı önlemlerin alınması gerekiyor. Diğer ülke deneyimleri, reel sektör yeniden yapılandırmasının kriz sonrası dönemde ortalama beş yıl aldığını ortaya koyuyor. Bu süreçde gecikmenin maliyeti oldukça yüksek oluyor. Hem ekonominin büyümesi gecikiyor hem de kamuya yeni faturalar çıkıyor. YAPILMASI GEREKEN ŞEY ÇOK Bu çerçevede Türkiye’ye baktığımızda, ilerleme kaydededilmesine rağmen, hızla yapılması gereken daha çok şey olduğunu görüyoruz. Bankacılığın yeniden yapılandırılmasında önemli aşamalar geçilmiş gözüküyor. Sorunlu kredilerin çözümüne ilşkin olarak, reel ve finans sektörünü ortak çözüme götürecek İstanbul yaklaşımının uygulama süreci başladı. Varlık yönetim şirketi (lerinin) kurulmasına ilişkin son aşamaya gelinmiş bulunuyor. Buna karşın icra ve iflas yasası ya da yabancı sermayenin teşvikine ilişkin yasalar henüz çıkmış değil. Reel sektörün yapılandırılmasına ilişkin bir koordinasyon merkezi oluşturulmuş değil. İşsizlik sigortası dışında olayın sosyal boyutunu azaltıcı yeni önlemler alınmış değil. Sonuç olarak, reel sektörün yapılandırılmasına ilişkin seçim sonrası hızla yapılması gereken işler var. Her ülkede olduğu gibi, gecikme, maliyeti kaçınılmaz olarak arttırır. Reel sektöre ilişkin olarak, uzun bir sürecin ortasına doğru yol alıyoruz. Umarım seçim sonrası yolda kalmayız. * Mark R. Stone ( 2002), Corporate Sector Restructuring, Economic Issues Series, 31, IMF | ||||
| |
|||
 Bankaların kara tahtaları siliniyor |
|||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
Erhan Aslanoğlu: Seçim ekonomisi nasıl uygulanır?