| | | | Kur düşüyor enflasyon düşüyor diye kimse sevin(e)miyor. Faiz düşüşüne sevinenler var ama onlarda sadece cesaret gösterip bono alanlar (mecburen alanlar örneğin bankalar buna daha fazla sevinemiyor çünkü gelirleri azalıyor). Hisse senedi sahipleri, ise kur düşüyor, faiz düşüyor bu borsa niye yükselmiyor diye hayıflanıyorlar.
FAİZ DÜŞERKEN BORSA NİYE YÜKSELMEZ?
Ekonomik durgunluk olduğunda faizler düşer, eğer ki devletin borç çevirme sorunu yoksa. Bu durumda ise borsa yükselmez. Çünkü faizin borsa için anlamı, ekonomik büyümeyi hızlandırmaktır. Bu günlerde ise faizin düşüşü, kur ile eş anlı ve kur gerilediğinde üretim yavaşlıyor.
Ana sebeplerden biri de ihracat motorunun yavaşlaması. Kur düşüşünün iç üretime maliyet düşürücü etkisi oluyor ama bu talebe yansımıyor, yansıması da vakit alacaktır. Bu gözlemlenen bir gerçek ayrıca teorik tabanı da var. Kökten anti-enflasyoncu (kur artarsa enflasyon artar) olmak Arjantinvari bir duruma sürüklenmek riskini görmezlikten gelmek oluyor.
ARALIK’DA CARİ AÇIK ÜRKÜTÜCÜ
Bu arada kurun doğal sebeplerle düşüyor gibi gösterilmesi veya algılanması var ki, son açıklanan Aralık ayı ‘Ödemeler Dengesi’ rakamları bunu doğrulamıyor.
‘Dış Cari Denge’ Şubat krizinden bu yana ilk defa açık verdi, 416 milyon dolar. Aralık’da üretim rakamlarının kötü olmasına rağmen (ithalat düşük) cari dengenin bu kadar açık vermesi tek kelimeyle ürkütücüdür (12 ay boyunca aynı trend devam etse yıl sonu açık 12ay*0.416=5 milyar dolar yapar), çünkü ekonomiler daralırken cari fazla verir. Daralmaya rağmen cari açık varsa bu durumda daha da daralmak zorunda kalacaksınız demektir.
CARİ AÇIKLA, NASIL OLDU DA KUR DÜŞTÜ?
Bu da malum spekülasyon konusu. Türkiye’de döviz fazlası olan bazı kurumlar ellerindeki dövizleri Londra kaynaklı kurumlara borç vermekte, onlar da bu dövizleri satmaktadır.
Döviz böylelikle satış baskısı altına girmektedir, kur düşmekte, enflasyon da biraz düşmekte (kur kadar değil), Merkez Bankası da bunlardan etkilenen ekonomi aktörlerinin enflasyon beklentilerine göre faiz düşürmektedir. Dövizi açığa satanlar, ayrıca TL bonolarına kısa vadeli yatırım yapmaktadırlar. Dolayısıyla Merkez Bankası’nın faiz indirmesi onların ekmeğine yağ sürmekte bu kurumlar biraz daha döviz satmakta ve kurlar daha aşağı gitmektedir. Enflasyon hafifte olsa artmaya devam ederken kurlar aşağı gitmekte veye yerinde saymaktadır.
Aynı şekilde ihracat da aşağı gitmekte, iç talepde en iyisinden yerinde saymaktadır. Bu durumda toplam milli gelirimizde aşağı gitmektedir. Bu yüzden de borsa aşağı gitmektedir.
IRAK MASKELEMESİ
Irak endişlerinin borsaya ilgiyi azalttığı ve belki de toplam iç talebi olumsuz etkilediği doğrudur ama bunun yegane sebep olarak gösterilmesi, enflasyona göre düşük kurun ekonomiye yaptığı olumsuz etkileri maskelemek çabasıdır.
Ekonominin uzun vadeli çıkarlarına uygun bir gelişme yakalandığını söyleyenlerin sadece dövize ve bonoya ilgi göstermesi ilginçtir. Eğer bu yaklaşımların da samimi iseler, ellerindeki kaynaklar ile hisse senedi almaları gerekir. Çünkü ekonominin uzun vadeli iyi performansı esas hisse senedi borsasında yatırım yapılarak kazanca dönüştürülür. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Altuğ Karamenderes: Ödevimizi yaptık ama hedefi tutturamayabiliriz