| | |
Grafikden de izlenebileceği gibi, Eylül ayında yüzde 10 civarında olan iyimserlerin oranı yüzde 26 seviyesine gelmiş durumda. 2000 yılı sonbaharında hızla azalan iyimserlerin oranı 2001 yılı sonbaharında tam tersi bir yön izliyor. Yine Merkez Bankası anketinde sorulan iç ve dış piyasadan alınan siparişlerdeki artış beklentisi de grafikde izlediğimiz iyimserliğe paralel seyretmektedir.
İYİMSERLERİN ORANI OLDUKÇA DÜŞÜK
Bu eğilimin devam etmesi, ekonominin açılma eğilimine girme sinyalini vermektedir. Yine, grafikden anlaşılabileceği gibi ekonominin çok hızlı büyüdüğü 2000 yılının ilk yarısına göre iyimserlerin oranı hala oldukça düşüktür. Hem beklentiler hem gerçekleşen üretim rakamları Eylül ayından sonra bir önceki aya göre daha iyi geliyor. Bir önceki yıla göre iyileşme ise matematiksel olarak ancak Aralık ayı ile başlamış olacak. Beklentilerde izlediğimiz bu iyileşmeyi sanayi üretim rakamlarında da göreceğimizi umuyoruz.
2000 yılı Aralık ayında ekonomik krizin başlaması ve uzun bayram tatili nedeniyle sert bir düşüş gösteren sanayi üretiminin 2001 yılı Aralık ayında olumlu beklentiler, KDV indirimi ve promosyonlar ile artış göstermesini bekliyoruz. Fakat, bu eğilimin Ocak ve Şubat 2002 döneminde devam etme ihtimali zayıftır. KDV oranlarının eski seviyelerine gelmesi, kötü hava şartları, döviz kurlarında tekrar ortaya çikan belirsizlik ile önemli yasal düzenlemeler ile artan siyasi gerginliğin iç talep artışını frenlemesi muhtemeldir.
MART’TAN İTİBAREN EKONOMİ İVMELENECEK
Normal koşullarda, ekonomideki canlanmanın Mart ayı ile beraber bir ivme kazanmasını bekliyoruz. Normal koşulların devam edebilmesi için önümüzdeki bir ay son derece önemli olacak. Normal koşulları ortadan kaldırabilecek üç önemli risk bulunmakta.
Birincisi, mali sektörü kurtarma yasasının yürürlüğe girmesinin gecikmesi ve buna bağlı olarak IMF kredisinin ertelenmesidir. Açıkçası böyle bir riskin çok fazla olmadığını düşünüyoruz.
İkincisi Irak’a yapılacak bir ABD operasyonudur. Bu önümüzdeki ayın değil, önümüzdeki yılın sorunudur. Dışımızda olan bu gelişme için yapacak çok fazla bir şey yok. Fakat, gerçekleşmesi durumunda ilk aşamada ekonomik büyümenin olumsuz etkileneceği de açık.
Üçüncü ve bize göre en önemli risk, mini demokrasi paketi olarak adlandırılan yasal değişikliklerin AB standartlarında gerçekleştirilememesidir. AB ile müzakere sürecine girebilmemiz için Mart ayı ortalarına kadar 15 kritik siyasi yasanın çıkması gerekiyor. Bunun gerçekleşememesi durumunda hem içeride siyasi gerginliğin artma, hem de AB ile ilişkilerimizin bozulma ihtimali yüksektir. Böyle bir gelişme, ekonomi programının uygulanmasına ilişkin güveni sarsacağından, verilere yansıyan iyimserlik kolayca kötümserliğe dönüşebilir. AB ile ilişkilerimizde ne zaman bir dönüm noktasına gelsek büyük bir gerilim yaşıyoruz.
Kasım 2000 krizinden öncede benzer bir gerilimi yaşamıştık. Bu olaylar bize bir kez daha yaşadığımız krizin sadece ekonomik değil siyasi olduğunu da hatırlatıyor. Sonuç olarak, beklentilerdeki iyimserliğin sürebilmesi ve üretime yansıyabilmesinin özellikle mali sektörün kurtarılması ile AB uyum yasalarına bağlı olacağını düşünüyoruz. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Erhan Aslanoğlu: Doğrudan yabancı yatırımlar artabilir mi?