| | | | Emeklilere vergi iadesi, işçi ve memurlara ise özel gider indirimi adıyla uygulanan sistem, son yıllardaki bütçe hazırlıklarında yaşandığı gibi bu yıl da tartışma konusu oldu. IMF heyeti ile yapılan son görüşmelerde heyet üyeleri, vergi iadesinin bütçeye önemli sayılabilecek bir yük getirdiğini belirterek, uygulamanın kaldırılması yönünde görüş bildirdi.
Ancak, bu öneri sıcak karşılanmadı. Maliye Bakanlığı yetkilileri, vergi iadesinin yeni yılda da aynen devam etmesi halinde işçi, memur ve emeklilere, bu uygulama kapsamında yaklaşık 1 katrilyon liralık bir ödemenin yapılmasının beklendiğini söylediler.
Bu ise yılda yaklaşık 19 katrilyon liralık fatura ve fişin, vergi iadesi için kullanımını gerektiriyor.
MÜKTESEP HAK DOĞAR
Bir üst düzey yetkili, ücretlilere vergi iadesinin son yıllarda IMF ile yapılan toplantılarda sık sık gündeme geldiğini belirterek, şu açıklamada bulundu: “Son 2 yılda bütçe hazırlıkları sırasında da vergi iadesinin kaldırılması istendi.
Bu konu, ekonomi yönetiminde de tartışıldı. Ancak Başbakan Ecevit, olayın sosyal boyutuna dikkat çekerek, vergi iadesinin kaldırılmasına sıcak bakmadığını belirtti. Diğer yandan, vergi iadesi uygulamasının kaldırılmasının vatandaşı fatura ve fiş pazarlığına yöneltmesi sonucu ortaya çıkabilecek vergi kaybı da dikkate alındı.
İhtimal vermemekle birlikte sistemin son bulması yolunda bir karar alınsa dahi işçi ve memurlar için müktesep hak doğar. Emekliler, 2001 yılına ilişkin vergi iadelerini alıyorlar. İşçi ve memurlar ise bu yıl için bilindiği gibi fatura ve fiş topluyor.
Bunların 2002 başında işyerlerine teslim edilip, özel gider indirimine konu edilmesi gerekir. Eğer uygulama kaldırılırsa, işçi ve memurlar normal olarak bu fatura ve fişleri karşılığı, 2002’de son kez özel gider indiriminden yararlanır.”
VERGİ İADELERİ AŞINIYOR
Bu arada Gelirler Genel Müdürlüğü verileri, ücretlilerin vergi iadesinde son yıllarda büyük bir aşınma meydana geldiğini gözler önüne serdi. Uygulamaya başlanan 1988 yılında 126 bin lira olan aylık asgari ücret karşılığında, bir işçi 12 bin 944 lira vergi iadesi alıyordu.
Böylece, asgari ücretlinin vergi iadesi oranı yüzde 10.27 olarak belirleniyordu. İade oranı takip eden yıllarda giderek düşmeye başladı. 1990’da yüzde 7.47 olan vergi iadesi oranı, 1995’de yüzde 2.7’ye düştü, ancak sonraki yıllarda yine yüzde 4’ler seviyesine çıktı.
1997’de yüzde 4.26, 1998’de ise yüzde 4.34 olan iade oranı, içinde bulunduğumuz yıl ise yüzde 3.72’ye indi.
ASGARİ ÜCRETLİ NE ALACAK?
Öte yandan bu yılın ilk yarısında brüt 139 milyon 950 bin lira, Temmuz’da 146 milyon 947 bin 500 lira, Ağustos-Aralık döneminde ise 167 milyon 940 bin lira olan asgari ücretle çalışan bir işçinin 2001’deki toplam ücret geliri 1 milyar 826 milyon 347 bin lira olacak.
Bu işçi, 2001 yılı için 1 milyar 357 milyon 908 bin lira tutarında fatura ve fiş verebilecek. Asgari ücretli, söz konusu fatura ve fiş karşılığında da 67 milyon 896 bin lira özel gider indirimine hak kazanacak. Böylece asgari ücretliler, 2001 yılındaki belgeleri karşılığında ayda ortalama 5 milyon 658 bin liralık vergi iadesi alacak. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Vergide tahsilat krizi baş gösterdi