 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Bol bol, “ekonomide bahar”, “Kıbrıs’ta çözüm”, “AB’de müzakere kesin” havalarını basarak “olumlu beklentileri” parlattılar- bir kısım medyanın da katkısı ve yardımıyla tabi ki- , aslında hiç inanmadıkları halde, alabildiğine bu havayı pompaladılar. En iyimser senaryoları “peşinen satın aldılar” Ve büyük kazançlar elde ettiler. Son iki haftada da, döviz yükselmeden “malı götürdüler”. Haftalar Dolar (bin TL) Artış(%) 02-04-2004 1312 -0.2 09-04-2004 1322 0.2 16-04-2004 1355 2.5 23-04-2004 1370 1.1 30-04-2004 1412 3.0 03-05-2004 1426 1.1 TL’deki aşırı değerlenmenin birşeylere gebe olduğu, Kıbrıs’ta fotoğrafın ortaya çıktığı ve AB’nin yeni 10 ortağı ile Türkiyesiz fotoğraf çektireceği tarihin yaklaştığı o “kırılma” noktalarından birinde , portföy boşaltmaya, karları realize etmeye ve daha iyi fiyatta iken TL’yi dövize çevirmeye, eyvallah deyip gitmeye hazırlandılar. Doğrusu yine iyi götürdüler. Ne kadar mı ? Hesabı birlikte yapalım. Şubat 2003’te nominal faizler yüzde 52.7 idi, 12 ay boyunca doların değeri yüzde 16.8, Euro’nun ise yüzde 4.2 düştü.  TL getirileri: Şubat 2003’te ihraç edilen bir yıl vadeli Hazine bonosunun 12 ay sonraki reel getirisi yüzde 35’i aştı. Borsa getirileri: Borsaya giren ve yüzde 85 bileşik endeks oranında kazanç sağlayan yabancı yatırımcı ise bir dolar ile bir Euro’nun toplamından oluşan bir döviz sepeti üzerinden yüzde 106 getiri elde etti. Döviz getirileri: Şubat 2003’te dövizini bozdurarak Hazine bonosuna para bağlayan yabancı rantiyenin bir yıl sonra tekrar dövize döndüğünde getirisi dolar üzerinden yüzde 83.6, Euro üzerinden yüzde 60’a yaklaştı.Hava pompalandı, AB, Kıbrıs, bahar vs. odunları süt kazanının altına atıldı ve sütün kaymağı oluşunca, kaymak alındı, operasyon bitti. Şimdi tüyme zamanı. Ne kadar da 2000-2001’de yaşananları andırıyor!.. Anımsayın, Kasım 2000 ve Şubat 2001’de yabancı “yatırımcı” lar portföylerini boşaltarak Türkiye’den kaçmışlardı. Sonraki aylarda, borsadan yabancıların hızla ve büyük miktarlarda çıkması ile “finansal kriz” dediğimiz “patlama” tetiklenmişti. “Tekrarı olur mu?” Sorunun yanıtı, yabancıların kısa vadeli (yani derhal dövize çevirebilecekleri) portföy stoklarının miktarı ile ve kırılganlığı azaldı denilen finans sisteminin gerçek durumu ile ilgili. 2003 başından beri yabancıların portföy girişleri, yüksek TL getirileri ve mevcut stokun dolar olarak değerlenmesi sonucu büyüdü. Yabancıların Türkiye’deki portföy varlıklarını BDDK ve Takasbank’tan izleyebiliyoruz. BDDK verilerine gore, Bankaların emanetinde tutulan yabancılara ait menkul kıymet stoku 7 milyar dolar dolayında. Takasbank’tan izleyebildiğimiz yabancıların hisse senedi stokları ise Mart 2004’te 11 milyar doları bulmuş. Özellikle 2003 ve 2004’te borsaya yabancı akını olmuş. 2002’de 3.5 milyar dolar olan borsada yabancı yatırımları, 2004’ün Mart’ında 11 milyar dolara yaklaşmış. Böylece, döviz ucuzladıkça, Türk Lirası’na bağlanmış mevcut portföy stokunun değeri dolar olarak artınca, yabancıların portföy yatırım stoku 18 milyar doları aşmış. Ancak bu kaynaklar, TL’ye bağlıydı ve kâğıt üzerindeki çok büyük kazançların fiiliyata dönüşmesi için henüz artmamış kurlardan ve yavaş yavaş portföylerin boşaltılmasıyla, dövize dönülmesi ve /veya dışarıya çıkarılması gerekiyordu. O da yaşandı. BDDK verilerine göre Türkiye’deki bankaların yabancı müşterileri adına emanetlerinde bulundurdukları Hazine iç borçlanma kağıtları ile eurobondların toplam tutarı 9 Nisan ile 16 Nisan arasındaki haftada 561 milyon dolarlık azalma kaydetti. 9 Nisan’da 6 milyar 837 milyon dolar olan yabancıların Hazine kağıtları portföyü 16 Nisan’da 6 milyar 276 milyon dolara kadar geriledi. Azalmanın 143 milyon dolarlık bölümü dolar kurundaki değişimden, yaklaşık 420 milyon dolarlık bölüm ise net satışlarından kaynaklandı. 9 Nisan’da 1 milyon 325 bin lira olan Merkez Bankası döviz alış kuru 16 Nisan’da 1 milyon 355 bin liraya yükselmişti. Bu gelişme büyük bölümü Türk Lirası cinsinden kağıtlarda tutulan yabancıların portföyünün dolar karşılığını da azalttı. Ancak azalmanın büyük bölümünün yabancıların portföy değiştirme tercihinden kaynaklandığı dikkat çekiyor. Borsada ise Mart sonunda yüzde 45 cıvarında seyreden yabancı payı, geçen Cuma itibariyle yüzde 42’ye geriledi. Yabancılar, özellikle İMKB 30 hisselerinde satış yaptılar, kar realizasyonuna gittiler. BDDK kayıtları, en son 16 Nisan’daki fotoğrafı veriyor. Sonraki iki haftada ne mi oldu? Tam da söylediklerimiz yaşandı. Portföy boşaltıldı, TL’den dolara geçildi ve kaçış başladı. Bu kaçışın bilançosu için birkaç milyar dolar diyen de var, daha yüksek diyen de. Ama gerçek kanamayı ve vurgunun boyutlarını çok değil, bir-iki hafta içinde öğreniriz. Bakalım yeni bir süt kaynatıp kaymak alma operasyonu ne zaman başlayacak. En önemlisi, böyle bir oyun başlayıncaya kadar bu vur-kaçlar Türkiye’ye neye mal olacak, kaçanın açığı kime, nasıl çıkarılacak ? | ||||
| |
|||
 Bankaların kara tahtaları siliniyor |
|||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
Mustafa Sönmez: "Yalancı bahar"dan kurak yaza mı?