| | | | Geçen yıl 16 binden fazla şirket, kooperatif vb. iflas etti. Bu rakam bir yıl öncesine göre yüzde 16 bir artışı ifade ediyor. Küçük şirketlere baktığımızda durum daha da kötü - batan küçük şirket sayısı bir yıl öncesine oranla yüzde 31 civarında artmış. Artan işsizlik ve harcanabilir gelirlerdeki azalma kredi kartlarını da bir sorun hale getirdi. Kredi kartı borçlarını ödeyemeyenlerin sayısı yüzde 90 artarak 792 bine ulaştı.
GERİ ÖDENMEYEN KREDİ ORANI %18
Bankacılık sektöründe geri ödenmeyen kredi oranı geçtiğimiz Kasım ayında sektör bazında yüzde 18’e yakındı. Gerçek oran büyük bir olasılıkla bundan çok daha yüksektir. Donuk krediler devlet tarafından el konan bankaların hesaplarından düşülüp bunları tahsil etmek için kurulan şirkete devredildiği için yukarıdaki rakama dahil değil.
Bankalar zaman zaman karşılık ayırma yükünden kurtulmak için donuk kredilerini işlermiş gibi gösterme eğiliminde. Bu da donuk kredi oranını olduğundan daha az gösteriyor.
Ekonomideki olumsuzluklar dolayısıyla bankaların sermaye tabanı yüzde 40 oranında eridi.
Bankacılık sektörü sağlığına kavuşmadan ekonomideki canlanmanın yeniden başlaması mümkün değil. Bu nedenle, bankaların sermaye yapılarının güçlendirilmesi doğru yöne atılmış iyi bir adımdı.
Ancak operasyonun amacına varamayabileceğine dair bazı emareler var:
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) bankaların sermayelerinin güçlendirilmesinde esas sorumluluğu bankaların büyük hissedarlarının yüklenmesini istiyor. Sistem hissedarları bankalarına yeni para koymaya zorlamak üzerine dizayn edildi. Kamuoyunda doğan izlenimin aksine, BDDK bu operasyonun devletin cebinden para çıkarmadan yapmak istiyor.
Bankaların (tümünün değil ama birçoğunun) bu konuda problemleri var. Bir defa, bazı ana hissedarın istese bile bankalarına yeni sermaye koyacak gücü yok. İkincisi, sermayesini güçlendirmek ihtiyacında olan bankalar bunun kamuoyu tarafından bilinmesini zaaf olarak görüyor ve bundan hoşlanmıyor. Bunun imajlarını ve kredibilitelerini zedeleyeceğine inanıyorlar.
BDDK’nın devletin parasını bankalara koyma konusundaki isteksizliği ile bankaların bunu alma isteksizliği birleşince, rehabilitasyon planının sonuçsuz kalması gerçek bir olasılık olarak ortaya çıkıyor.
PLAN TERS TEPEBİLİR
Hatta plan ters bile tepebilir. Sermaye yetersizlikleri azaltmak isteyen bankalar kredileri agresif bir biçimde geri çağırabilir. Bu da zaten kredilenme sorunu olan reel sektörü daha çok sıkıntıya sokar.
Bir başka konu BDDK’nın bankalara kısa biz zaman önce tanıdığı yeniden değerlendirme olanağıdır. Bankalar bina gibi bazı varlıklarını daha yüksek değerden defterlerine geçirebilecekler. Bu kağat üzerinde bankaların sermaye durumunu düzeltecek ama pratikte fazla bir işe yaramayacaktır.
Not: Bu yazıdaki istatistiklerin tamamı ve değerlendirmelerden bazılarını bir Morgan Stanley raporundan alındı. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Metin Münir: Enerji projelerinde hukuk çıkmazı