 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Yeni politikalar ve süreki güdülenme ile yeni ekonominin gerek bireylere gerekse ülkelere yeni fırsatlar getireceğini söylemekle beraber, ülkemizdeki gelir adaletsizliği veya global eşitsizlik üzerine ne derece ters etkileri olabileceğini tartışıyorduk. ÖNEMLİ OLAN EŞİTSİZLİĞİ DEĞİŞTİRMEK Ben Türkiye’de ve dünyada gelir dağılımı ile ilgili anketlere çok da fazla itibar etmiyorum... Hala tek ölçüt olarak kullanılan DİE’nin 94’de yaptığı ve aslında durumun şimdi ondan da kötü olduğu aşikar olan anketi hariç. Buradaki bilgileri tekrar etmenin anlamı yok. Önemli olan bunun nasıl değişeceği ve yeni ekonomiye entegre olmaya çalışırken, nüfusun büyük bölümün işssiz dolayısıyla da gelirsiz olan bir ülkede istihdam politikalarından eğitime, mesleki eğitimden değer yaratıcılığına dek bir dizi sorun çevresinde dönen ve dönmeye devam edecek olan bu dünyada neler yapılabileceğini gündeme getirmek istiyorum. Çünkü toplumumuzun geleceği bu tartışmanın tam da ortasında şekilleniyor. Çok sayılmaz bundan beş on yıl öncesine dek, teknolojik gelişmelerin bilgi-işlem operasyonlarının iş süreçlerinde giderek ağırlıklarını hissettirmeleriyle insanların işlerinden olacağı, derin işsizlik krizlerinin yaşanacağına inanılırken, internet ve .com dünyasının devreye girmesi ve hayatımızda giderek daha büyük bir yere oturmasıyla birlikte, artık teknolojik devrim veya bilgi işlem kavramlarının varolan değişimin en büyük hareket ettirici gücü olmakla beraber onu açıklayamayacağı görüşünde hemen hemen uzlaşılıyor. Çünkü evet, belki teknolojik devrim, web dünyasında inanılmaz bir gelişme yarattı ve hala belirleyici dücü ama bu açılan yere insan figürü, yaratıcı birey, entellüektel sermaye, ‘Venture Capitalist’ gibi tanımlamalarla sanayi çağında olamayacak bir ağırlıkla hem de yeniden oturdu. Çünkü artık teknolojik altyapıyı salt kullanmak bir rekabet üstünlüğü getirmiyor, ona bir değer vermek onu bir hizmet ve alış-veriş sürecinde anlamlı bir yere oturtmak gerekiyor. Teknoloji devrimi diye adlandırılan süreç ile yeni ekonomi kavramı arasındaki temel fark burada yatıyor. Biri diğerini yaratmış ve hazırlamış olsa da. Çünkü artık teknolojik altyapıdan yararlanmak, kullanabilmek öyle büyük gelir farkları istemiyor, çünkü teknoloji kolay, zahmetsiz ve maliyetsiz olma eğilimi taşımaya başlıyor gün be gün. Daha az kişinin kullandığı bir ayrıcalık, ya da nihai amaç olmaktan çıkıp bir utility olmaya indirgeniyor. Teknolojik farkın daralması, basitleşmiş de de olsa ondan değer yaratabilecek insan kitlesiyle anlamını buluyor, mesela ABD bu anlama çok büyük bir fark yarattı. Biz bu farkın neresinde duruyoruz? Hatta geçtiğimiz günlerde okuduğum bir yazıda, ki özellikle ABD ölçeğinde yeni ekonominin eski ekonomik yapılarda çeşitli işten çıkarılmalar yaratsa da bu yeni ve esnek ortamın yeni iş sahalarına süratle çevrilebilme yeteneği taşımış olmasında dolayı, işsizlikte dramatik azalmalar meydana gelmediğini gösteren bir inceleme okdum. Ayrıntısına girecek bilgim yyok ama ekonomik hayattaki faaliyetlerin hızlanması, imajların yerine kesintisiz hizmet süreçlerinin geçmesi, tüketicinin anında müdahalesi, belki beraberinde yüksek karlılıklar ya da yüksek ücretler getirmeyecek ama, çalışma zamanının ve iş süreçlerinin artması sonucuyla karşılaşıldığını görebliyorum. Bu daha farklı alanda çok iş, çok hizmet ihtiyacını beraberinde getirdiği hemen hemen kesin gibi. 24 saat lojistik, kıyasıya rekabet ve daha çok hizmet gibi kavramlar tersine işssizliği değil istihdamı arttıracak gibi görünüyor. KRİTİK SORULAR Ama burada iki kritik soru doğuyor. Birincisi böylesi bir dünyada özellikle beyaz yakalıların, danışmanların, aracıların, reklam ve pazarlamacıların, bayilerin, stok planlamacıların vs vs, iş süreçleri ve meslekler olarak eriyişi, ücretler bazındaki bu ara katmanlardan oluşan yapıyı ortadan kaldırmasıyla yeni bir ücret uçurumu, ya da iş sahibi ile çalışan arasında yeni bir paylaşım uçurumu getirip getirmeyeceği, global ölçekte birinci soru… Bir diğeri ise sözgelimi bizim gibi ülkelerde, hala çalışan nüfusun yüzde otuzdokuz küsurunun tarımda istihdam edildiği ve aslında mevsimlik işçi olarak yılda dokuz ay çalışılabilen bir ülkede, gene kendi özkaynakları ve fedakarlıklarla sanayileşebilmiş, üstelik teşviklere alışkın ve en vasıfsız insane gücüne ihtiyaç duyulan tekstil sanayi ağırlıklı bir iş ve üretim sürecinde, üstüne üstlük genç nüfusun, gelir pastasından aldığı payı arttırmak için giderek daha çok eğitim ihtiyacı içerisinde olduğu bir ülkede, yeni iş süreçlerine esnek geçiş, şirketlerin hizmet ve internetten yeni değerler yaratması, teknoloji ve hizmet anlamında innovasyona dayalı girişimciliğin oryaya çıkması için çok mu bekleyeceğiz? Bu yeni hizmet omurgasına değer katan bir zincir olarak mı katılacağız yoksa gelir uçurumundan kaynaklanan tuhaf bir gider uçurumu ile bir tarafı en yeni teknolojiyi ve yeniliği korkak bir açlıkla tüketen, öbür tarafı ise bütün bunlardan bi haber iki ayrı ülke şeklinde mi devam edeceğiz? Soru önemli eğer bu yapılamazsa gelir dağılımı artık katsayılarla ölçülemeyecek bir noktaya gidebilir. Eğer tam da enflasyonun yarattığı gelir dağılımı tahribarından kurtulmaya çalıştığımız bu yıllarda, bu ikinci değeri birincinin yerine koyamazsak korkarım ki gerek global eşitsizlikden gerekse ülke içindeki gelir uçurumundan üstelik bu kez katlanmış oranlarıyla karşılaşmak zorunda kalacağız. Açılmakta olan yeni iş sahalarından, yararlanmak üzere, bir düzenleme ve regulasyon hazırlığı, eğitim patlaması vs. henüz böyle bir çaba yok. Ne kamu politikalarında ne onlara reaksiyon gösterenlerin slogancılığında, ne şirket kültürü yaratmaya çalışan güya misyoner iş adamlarımızda, ne de sivil toplum kuruluşlarında, bu konu yeterince işlenmiyor… Sanılıyor ki sokaktan adamı alırsak mesele çözülecek, oysa asıl mesele sokaktan adamı alınca nereye oturtacağınıza karar verdikten sonra başlıyor… Siz daha tarımda çalışan eğitimsiz iş gücüne temel eğitimi verme konusunda bir politka dahi ürtemezken, ABD’den, Almanya’ya Brezilya’dan Türkiyeye network teknisyenliği ve mühendisliğinde muazzam bir iş gücü açığı oluşuyor gün be gün. Aykırı gibi görünen durum bu. Bir yanda artık tarımda dahi idare edemediğiniz, burada kendiliğinden eriyecek insan gücü, çaresiz bir şekilde oradan buradan torpil yaptırmak için nerdeyse her türli fedkarlığı göze almaya hazır iş ararken, öbür tarafta süratle büyüyen yeni iş alanlarına insan hazırlamak gerekiyor. Bu politik bir sorun, politik bir kavrayış gerektiriyor aslında. Bu eleman açığını kapatmak üzere Almanya, Bulgaristan’dan daha ucuz iş gücü alabiliyor ve bu Alman politikasında yoğun tartışmalara sahne oluyor. Biz ise bu nispeten daha ucuz işgücünü ve yetişmiş elemanı nereden alacağımızı henüz bırakınız politik sonuçlarıyla, iş dünyası olarak bile hiç düşünmediğimize bahse girerim. Yani, yeni ekonominin mutluluk iksiri var gerçekten, bu “sanal bir gerçeklik değil”. Bir bakış açısıyla bize bazen bir click mesafesi kadar yakın, bazen bir click mesafesi kadar uçucu bir soyutluk içinde kaybolmaya hazır. Bizim nerede olduğumuza, nereden bakacağımıza karar vermemize bağlı. | ||||
| |
|||
  Turgut Tokgöz'ün bugüne kadar ntvmsnbc’de yayınlanmış tüm yazıları Yeni ekonominin bile yapamadıkları Ey yatırımcı hazır gelmişken beni biraz kıpırdatıver |
|||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
