| | | | Türk tasavvuf müziğinin ana enstrümanı neyde, dedesi Süleyman Erguner’in başlattığı, sufi geleneğinin devamı olan “Erguner” ekolünün son temsilcisi olan Ulvi Erguner’in yetiştirdiği tek sanatçıdır. İlk müzik eğitimini aldığı babası Ulvi Erguner, Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılmasının ardından ortaya çıkan köklü kültürel değişim döneminde, geleneksel Türk müziğinin korunmasında önemli rol oynamış, geçmişi 14. yüzyıla uzanan bazı bestelerin notaya alınması ve canlandırılmasında da etkili olmuştu.
Babasıyla birlikte ney çaldığı derviş ayinlerinde Mevlevi geleneğiyle tanışan Kudsi Erguner, TRT İstanbul Radyosu’nda görevli olduğu yıllarda çalıştığı usta müzisyenlerle değerli deneyimler kazandı.
1973’te Paris’e yerleşen Erguner, mimarlık ve müzikoloji öğrenimi gördükten sonra her iki dalda da doktora yaptı. Türk, Ortadoğu ve Asya müzikleriyle ilgili araştırmalar gerçekleştirdi. Uzun süre Fransız radyosunda müzik prodüktörü olarak çalıştı ve dünyanın çeşitli yörelerine ait geleneksel müzikleri yayınladı. Hindistan, Pakistan, Afganistan, Japonya ve Kuzey Afrika ülkelerinde yaptığı araştırmalar bu ülkelerin müziklerinin bütün dünyada tanınıp sevilmesine yardımcı oldu. Avrupa, Amerika ve Japonya’da verdiği konserler, kurduğu topluluklar ve yaptığı kayıtlarla, neyi, Türk tasavvuf müziğini ve İstanbul’un kendine özgü kültürünü dünyaya tanıttı. Kudsi Erguner bugün “World Music” adıyla tanınan akımın en önemli öncüleri arasında yeraldı. 50’ye yakın albümü yayınlanan Erguner, Avrupa’da bir çok önemli festivalin sanat danışmanlığını yaptı.
Paris’te kurduğu Ney Okulu’nda yetiştirdiği Avrupa ve Amerika’nın bir çok ülkesinden gelen öğrencilerle, neyin bütün dünyaya yayılmasında etkili oldu. Çalışmaları, bütün dünyada olduğu gibi Türkiye’de de, genç kuşakların geleneksel müziklere olan ilgisinin artmasını sağladı.
Geleneksel müziğin yanısıra cazdan çağdaş müziğe kadar bir çok dalda, Peter Gabriel, Didier Lockwood, Jean Marc Padovanni, Geroges Apergis, Nicola Friz, Michel Portal gibi tanınmış sanatçılarla ortak çalışmalar yaptı. Başta Peter Brook’un “Mahabharata Destanı” olmak üzere, pek çok oyunun müziklerini hazırladı. Peter Brook, Marco Ferreri, Martin Scorsese, Costa Gavas gibi yönetmenlerin filmelirne müziğiyle katkıda bulundu.
Kudsi Erguner, ünlü koreograflar Carolyn Carlson ve Maurice Bejart için bale müzikleri besteledi. Bejart’ın, Erguner’in müziğiyle hazırladığı “Osmanlı Davulları” konulu bale yapıtı, ilk kez Eylül 1997’de Paris’te sahnelendi.
İstanbul Müzik Festivali için hazırladığı projeler, Klasik Türk Müziği’nin sadece akademik konserlerle kısıtlı kalmayarak kendi içinde de farklı özelliklere sahip olabileceğini ortaya koydu. “İstanbul Rembetikosu”, “Sair Padişahlar”, “Hicaz Faslı”, “Ferahfeza Mevlevi Ayini”, “Tasavvuftan Flamenkoya”, “Schubert ve Şevki Bey” ilk defa olarak İstanbul’un hristiyan ve müslüman dini müziklerini bir araya getirdiği “Tarih Boyu Hoşgörü”, Hint, caz ve Türk müziği sanatçılarını buluşturan “Tac Mahal” konserleri, İstanbul ve İzmir festivallerinde büyük beğeni kazandı.
Erguner, müzik çalışmalarının yanısıra Fransızca ve İspanyolca yayımlanan “Mevlana’nın Mesnevisi’nden Tercümeler” ve “Hacı Bektaş’ın Yaşamı” gibi kitaplarıyla, tasavvuf kültürünün dünyada tanınmasına katkıda bulundu.
| |
Kudsi Erguner ile Nazım üzerine
