| | | | Fransız Havayolları Air France, Ocak ayında geçen yılın aynı ayına göre doluluk oranının arttığını ve dördüncü çeyrekte beklenenin altında zarar ettiğini açıklarken; bu verilerin ışığında havayolu yaz aylarında sefer sayısını 2001’deki düzeyine çıkarmayı hedefliyor. Hollanda Kraliyet Havayolları KLM de benzer şekilde, yaz sezonu uçuşlarını artırma planları yapıyor. Bu gelişmeler, geçen sonbaharda uçuş kapasitesini beşte bir oranında düşüren Avrupa havayollarının tam kapasiteyle çalışmaya başlayacağının işareti niteliğinde.
Ingiliz Havayolları British Airways ve Alman Havayolları Lufthansa da, benzer şekilde havayolu trafiğindeki canlanmanın işaretlerini alıyor. Lufthansa’dan yapılan açıklamaya göre Ocak ayı trafiği 2001’in yüzde 7.6 altında bulunurken, yüzde 12’lik kapasite indirimi dikkate alındığında, doluluk oranı ve verimliliğin arttığı gözleniyor. Lufthansa yetkilileri “Kış sona eriyor, buzlar eriyor” derken, gelecek iki hafta içinde yaz aylarında kullanılacak kapasite miktarını belirleyecekler.
British Airways’in durumu ise daha farklı görünüyor. Şirket Başkanı Rod Eddington, havayolundaki yeniden yapılanmanın krizle ilgili olmadığını savunurken; BA, 13 bin çalışanın işine son vermesi yanında sürekli zarara neden olduğu gerekçesiyle kapasitesini beşte bir oranında azaltmış durumda.
KRİZ DAHA SÜRECEK
Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA)’nın verilerine göre, uluslararası havayolu trafiği 1991’deki durgunluk ve Körfez Krizi’nin sonuçlanması ardından sonra V şeklinde hızlı bir tırmanış gösterirken; uzmanlar, havacılıkta halen süren etkili olan krizin etkileri daha uzun olmasına karşılık, aşılacağına işaret ediyorlar.
Bununla birlikte kaçan yolcuları havayollarına yeniden döndürmek için yapılan yüklü indirimler, havayolu şirketlerinin zararlarını bir süre daha sürdüreceğine işaret ediyor. İngiliz havayolu şirketi British Midland’in Başkanı Austin Reed’in değerlendirmesine göre, dünya havayolları geçen yıl 11 milyar dolarlık zarar ardından, bu yıl 7.5 milyar dolar zarar edecek.
UCUZ HAVAYOLLARIYLA REKABET GÜÇ
Avrupa’nın ulusal havayolları, içine uçtukları en büyük krizi aşmaya uğraşırken, büyüme ve karlara karşı yeni bir tehdit daha sözkonusu: ucuz havayolları. Irlanda Havayolları Ryanair’in başını çektiği, EasyJet ve Go gibi şirketler hızla güçleniyor. Ryanair, geçen yıl 10 milyon yolcu taşırken, geçen ay 150 Boeing 737 uçağı sipariş ederek, filosunun büyüklüğünü üçe katlamayı hedefliyor.
Diğer şirketlerden EasyJet Boeing veya Airbus’tan 75 uçak sipariş etmeye hazırlanırken, gelecek 10 yılda filosunu 300 uçağa çıkarmayı hedefliyor. Daha önce British Airways’in iştiraki olan Go da havacılık şirketleriyle sipariş için görüşmeler yapıyor.
Londra merkezli danışmanlık şirketi Aviation Economics’ten Keith McMullan’ın hesaplamalarına göre, ucuz havayolları krize karşılık yılda yüzde 25 büyürken, ulusal havayolları normal koşullar altında yıllık yüzde 4-5 büyüyebiliyor. Ucuz havayolları başta ulusal havayollarının müşterilerini çekerken, halen Avrupa havacılık pazarının yüzde 10’u olan paylarının 2010 yılında yüzde 33 düzeyine çıkması bekleniyor.
Ucuz havayolları, ulusal havayolları için uzak bir tehlike olmaktan çıkmış durumda. Bu şirketler, ulusal şirketlerin önünde, onların pistlerine uçaklarını bırakıyor. Işte bu ortamda, geçen ay özelleştirilmesi için ihalede başarısız olunan Yunanistan Havayolları Olympic Airways, taraf değiştirmeyi seçerek, ucuz havayollarının saflarına geçti.
Olympic, uzun ve masraflı seferlerden vazgeçerek, yakın bir zamanda kendisini yeniden yapılandırarak, Güney Avrupa’nın ucuz havayolu olmayı hedefliyor. Ekonomistler, özelleştirmede kaybedilen şansın belki de bu yenilenme sonrasında yeniden kazanılabileceğini ifade ediyorlar.
The Economist ve Financial Times’taki haberlerden derlenmiştir. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Dünya havayolu trafiği iyileşiyor