| | | |
YÜREKLENDİRİCİ RAKAMLAR GELEBİLİR
Tüketici fiyat endeksinde yaşanan yüzde 5.3’lük artıştan yansıyan tek teselli noktası bir seferlik gelip geçici faktörlerin önemli bir rol oynadığı gerçeği. Otomobil ve ev eşyaları sektörlerinde 2001’in son iki ayı geçici KDV kesintisi uygulanmıştı. Bu kesintilerin yeni yılla beraber sona erdirilmesi tüketiciye daha yüksek fiyatlar olarak yansıtıldı. Dahası tıp dünyasından da Ocak ayına özgü, yılda iki defa yapılan artışlar geldi.
Son haftalarda düzelen hava şartları gıda fiyatlarını da olumlu etkilerse, Şubat ayında daha yüreklendirici rakamlar bekleyebiliriz.
Dahası çekirdek enflasyon olarak isimlendirdiğimiz özel imalat sanayi fıyatlarından da iyi haberler gelmeye devam ediyor. Yüzde 2.1’lik artış hem piyasa beklentilerinin oldukça altındaydı, hem de Kasım ve Aralık’a göre de bir düşüş içeriyordu. Dolayısıyla manşetlerdeki rakamların karamsarlığına kapılıp çekirdek enflasyondan gelen olumlu mesajı da unutmamak gerek.
FAİZ İNDİRİMİ ‘CESUR’ KARAR
Merkez Bankası sadece çekirdek enflasyona gözünü dikseydi, bir faiz indirimine gidebilirdi. Ancak toptan eşya ve tüketici fiyat endekslerindeki gelişmeler de göz önüne alınırsa, faiz indirimi şaşırtıcı derecede ‘cesur’ bir hareket de olabilir. Ne yapmalı?
Sadece enflasyonu indirmeye kendini odaklamış bir Merkez Bankası için şu anki gidişat oldukça ideal bir senaryo gibi gözükebilir. Türk Lirası’nın nominal değer kaybının, enflasyon üzerinde direkt bir geçiş etkisi olduğu biliniyor. Dolayısıyla, değer kazanan para birimimizin enflasyona da olumlu yansımaları olması kaçınılmaz. Kasım’dan beri gelen çekirdek enflasyon rakamları bunu zaten doğruluyor.
Olan biten bir yeni dezenflasyon programını andırmıyor değil. Ancak bu sefer 2000 programı ile arada önemli bir fark var. Bu kez (Ekim ortasından beri) döviz dalgalı kur rejimi içinde kendi kendine bir enflasyon çıpası haline gelmiş durumda. Ayrıca şimdiki doz çok daha kuvvetli çünkü nominal anlamda Lira değer kazanıyor. 2000 programında ise sadece çok yavaşlatılmış bir nominal değer kaybı söz konusuydu.
Fakat bu sefer Türk Lirası’nın şu günkü değer kazanması ardında resmi Merkez Bankası politikası ya da sözü yok. İmalatçılar güçlenmiş Türk Lirası gerçeğine karşın fiyat indirimine gitmeye yanaşmayabilirler zira önlerinde bir belirsizlik var. Bugünün trendinin ne kadar uzun soluklu olacağına dair de hiçbir garantileri yok.
Son aylarda kurdaki gelişmelerin çekirdek enflasyona olumlu yansıması yine de yüreklendirici bir öykü. Madalyonun tehlike yüzünde ise bir kur balonu yaratma riski ve orta vadede yeni bir cari açık tehditiyle karşılaşma olasılığı var. Ekonomi hala çok durgun olduğundan şimdilik bu son riskten uzak gibiyiz.
İşte ikilem biraz da bu noktada derinleşiyor. Merkez Bankası, bankalardan dolar alarak ya da faiz indirimi ile, Liradaki değer artışını durdurmaya kalksa enflasyonla mücadele hedefi yara alabilir. Hiçbir şey yapmayıp beklemesi başlı başına enflasyonla mücadelede ne denli kararlı olduklarının kanıtı olarak algılanabilir.
GELECEĞİMİZİN AYDINLANMASI GARANTİ DEĞİL
Ama Türk Lirası’nın daha fazla değer kazanmasının ne kadar arzu edilir bir gelişme olduğu da tartışma götürür. Türkiye hakikaten Arjantin olmak istemiyorsa faiz kur tartışmaları ötesi verimli büyümenin yollarını araştırmak zorunda.
Şu anki tatlı gidişat, eski günlere yoğunluk olarak hiç benzemese de açık pozisyon getirileri geleceğimizin kalıcı olarak aydınlandığının bir garantisi olamaz. İçeride günlük çekişmeler ötesi Derviş’in kamuoyundan alacağı primi engelletme niyetli bir büyük siyasi kavga, dışarıda Amerika’nin Türkiye’nin arkasında olduğu hissine dair duyulabilecek bir kaygı hassas dengeleri bir anda yerinden oynatabilir. | |
Ozan Tarman: Lira ve tanıdık bir film
Bankaların kara tahtaları siliniyor
