|
Önce gerçekleri ve rakamları ekrana getirelim :
Özellikle 1990’lı yıllarda muazzam bir patlama yapan ve geçen yılın son günlerinde 40 milyar dolarlık bir iflas öyküsünün kahramanı olan Enron şirketi, son üç yılda karlarını yarım milyar dolar civarında “şişirmiş”ti. |
| ABD TARİHİNDEKİ EN BÜYÜK İFLAS
|
| | | | |
|
| • | Enron piyasada değeri 80 milyar dolar olan ABD'nin 7. büyük şirketi. |
| • | Geçen ay çöken şirketin iflası ABD tarihindeki en büyüğü. |
| • | Teksas merkezli enerji şirketinin hisseleri bir yılda 82 dolardan 1 dolara düştü. |
| • | Enron batmadan önce yöneticiler hisselerini satmayı becerebildi. Enron'un son günlerinde 600'den fazla üst düzey yöneticiye hisseye bağlı olarak 100 milyon dolara yakın ikramiye ödendi. |
| • | Ancak, 1.000'i İngiltere'de olmak üzere 6.000 Enron işçisi işten atıldı. |
| • | Binlercesi sosyal sigorta ikramiyelerini ve maaşlarını kaybettiler. Çünkü, Enron hisselerine dayalı bir emeklilik planına bağlıydılar. Şirket batmadan önce hisseleri satmalarına izin verilmedi. |
| • | Aralarında JP Morgan ve Citigroup gibi devlerin de bulunduğu 54 sayfalık bir listedeki Enron alacaklılarına yasal ödeme önceliği emeklilerden önce verildi. |
| • | Bir zamanlar geleneksel bir doğalgaz şirketi olan Enron, riskli ve yeni bir alan olan enerji ticareti işine girince sorun yaşamaya başladı. |
| • | Enron çalışanları, Arthur Andersen ve muhasebe firması hakkında 1 milyar dolarlık dava açtı. Enron'un borçlarını saklamasına yardımcı olduğunu savunuyorlar. |
| • | ABD Adalet Bakanlığı ve Kongre de ayrı ayrı soruşturmalar sürdürüyor. |
| • | Ancak, ABD yönetiminde yer alan bazı bürokratların son seçim kampanyasında Enron'dan bağış aldığı biliniyor. |
| • | Son seçimlerde Enron'un adaylara 2.4 milyon dolar bağış yaptığı ve en çok bağış yapan 50 şirket arasında bulunduğu belirtiliyor. |
| |
|
| | |
| |
Denetçilerinin bilgisi dahilinde veya haricinde, yapılan muhasebe oyunları ile bu kayıpları gizlemeye çalışmıştı. Denetçi firma Andersen de, sonradan bu işler ortaya çıktığında, “Valla, galiba biryerlerde bir belgeler vardı ama... Kaybetmiş olabiliriz... ” gibi bir ifade ile herkesi şaşırtmıştı.
BAŞKAN’IN KAMPANYASINA BAĞIŞ
Enron’un başında bulunan, Başkan George W.Bush’un yakın dostu ve “Kenny Boy” diye hitap ettiği Ken Lay, kendi cebinden Başkan’ın seçim kampanyasına 100 bin dolar(cık) bağışta bulunmuştu.
Bu rakam, aynı şirketin sadece 2000 yılında Kongre’nin her iki kurumunda, Senato ve Temsilciler Meclisi’nde görev yapan Demokrat politikacılara dağıtılan yaklaşık 2,5 milyar doların yanında küçük bir “bahşiş” gibi kalmıştı. Bu para, aralarında Demokrat ve Cumhuriyetçi politikacıların ve hatta şimdiki bakanlarından da bulunduğu kişilerin ceplerine pay edilmişti. 1,7 milyarı Cumhuriyetçiler (Eee, onlar iktidara geliyor, olacak o kadar...) geri kalan 700 milyon dolar Demokratlar’a verilmişti. (Onlar 8 yıl iktidardaydılar. Karınları toktur, nasılsa..) | |
|
Kongre’nin tamamında görev yapan politikacıların yüzde 40’ı, Temsilciler Meclisi’nin yüzde 70’inin Enron’dan bir şekilde “nemalandığı” anlaşıldı.
Adalet Bakanı “Ben de yardım almıştım. O yüzden soruşturmayı ben yürütemem” diyerek en azından siyasi doğruculuk yapmış. Başkan W.Bush, “Benim haberim yoktu. Zaten Bin Ladin’i yakalamamız an meselesi.. Dünya kararını versin.. Ya bizden yana, ya da düşmanımızsınız.. Ben tuzlu çörekleri çok severim.. Arafat da artık çok oldu yav.. Laura, yarın babamlar gelecek, annem zeytinyağlı dolma sever, unutma...” gibi demeçler vermişti.
Kapitalizmin anavatanında bugüne kadar görülen en büyük iflas öyküsünün gerçek boyutları, uluslararası planda ne kadar yaygın olduğu, ahtapotun kollarının nerelere kadar uzandığı, bunun şirket yönetimleri ve denetimleri ile, ulusal ve uluslararası bazda resmi makamların tavırlarıyla nasıl örtüştüğü ya da çeliştiği, başka tartışma ve soruşturmaların konusu. Bizim burada dikkat çekmek istediğimiz konu, Kapitalizmin tartışılmaz davranış biçimlerinden ve pek tartışılmaşan uygulamalarından “Siyasi nüfuz alım satımı” olayı.
Dünyanın en hür ve “örnek” demokrasisi ve onu örnek alan ülkelerde, rejimlerde Enron’lar ve benzerleri demek ki böyle çalışıyorlarmış. Bir şirket sadece bilinen rakamlar itibarı ile 2,5 milyar dolarını (unutmayalım, bunun sadece 1,5 misli , 4 milyar dolar ile koskoca Türk Bankacılık sistemi ayağa kaldırılacakmış..) , sırf politikacıların seçim kampanyalarına aktarabiliyorsa, siz perde arkasında nelere kaç ara harcanabildiğini ve buna rağmen karlı bir iş yapılabildiğini düşünün.. Bunca önemli konumdaki (sadece ABD’yi değil dünyayı yöneten kadrolardan sözediyoruz) politikacının bu kadar büyük paralar karşılığında neler “verdiği”ni düşünün.
Piyasaların denetlenmesi ile uğraşan “bağımsız” denetçi kurumların, regülatörlerin, resmi kuruluşların, bütün bunlar olurken televizyonda hangi maçı (ya da gece görüş kameraları ile aktarılan naklen bombardımanı) seyrettiklerini bir hayal edin. Parlamento koridorlarında, siyasi kulislerde, resmi kuruluşların “asıl icraatlarının döndüğü” sık sık söylenen başkent otel lobilerinde “yatırıma ve üretime” ayrıldığı varsayılan milyarlarca doların nelere ve kimlere “yatırıldığını” ve ne “üretildiğini” anlayın.
FIRSATLAR ÜLKESİNDE POLİTİKA
Dünyaya ve dünya kapitalizmine yol gösterici “Deniz Feneri” konumundaki özgürlükler diyarı Amerika Birleşik Devletleri’nin Dünyaya hükmeden yönetimine kimlerin nasıl hükmettiğini ve dünyanın iplerini çeken birkaç yüz politikacının iplerinin nasıl ve kimler tarafından çekildiğini görün.
“İsteyen herkesin senatör, milletvekili ve hatta başkan olabileceği” ninnileri ile uyutulduğumuz “fırsatlar ülkesi” Amerika’da politikanın fotoğrafına iyi bakın. Amerikanofil meslektaşlarımızın, ağızlarının suyunu akıtarak sık sık yazdıkları “rüya ülke”nin sermaye-politika ilişkilerini tüm dünya artık biraz daha eleştirel gözle tartışacak mı, görelim.
Yoksa, “canım, tek bir olaydan yola çıkıp tüm sistemi yargılamak olur mu ? Bu Amerika düşmanları da, şimdi mal bulmuş mağribi gibi saldırırlar buna..” deyip geçiştirecek misiniz ?
Yoksa, aynen binlerce Afgan köylüsünün göz göre göre bombalanmasını “Hakettiler ama..Onlar da şalvarı bilmemneli Usame’yi barındırmasalardı..” diye mazur görürken, tek bir Amerikan askerinin cenazesi önünde gözyaşı döken “Pentagon’dan daha Pentagoncu”, Brüksel lahanaları gibi “Ahh şekerim, benim New York’umu nasıl bombadılar, gaddar Müslümanlar !” diye ağıt yakmaktan başınızı kaldırıp, “Nedir bu Enron işi yahu ?” diye biraz meraklanacak mısınız ?
Yoksa, umurunuzda değil mi ?
Yoksa, bunlar “vaka-i adiye”den mi ? Yani, hep olan ve olacak birşey mi ?
Öyle ise, daha vahim değil mi ? | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Enron Beyaz Saray'ı sarsıyor
