| | | | Kamu harcamalarının ve kurumsal yapının gözden geçirilmesi amacıyla Dünya Bankası, Hazine Müsteşarlığı, Başbakanlık ve Maliye Bakanlığı’nın 8 aydır ortak yürüttüğü çalışmalar tamamlandı. Çalışmalarının sonuçları bir rapor haline getirilerek hükümete sunuldu.
Raporda kamu harcamalarına ilişkin ilginç ve çarpıcı tespitler yer alıyor. Mevcut ekonomik krizin köklerinin devletin karar mekanizmalarındaki zafiyetlerde yattığı öne sürülüyor ve bu zafiyetlerin kamu kaynaklarının kullanımı konusunda hesap verme mekanizmalarında da görüldüğü tespiti yapılıyor.
RAPORDA ÖNE ÇIKARILAN NOKTALAR
 Denetim: Kamunun hesap verme sistemi kamu kurumlarının etkinliğini ve verimliliğini artırıcı teşvikler üretmeli. İsraf ve hilekarlık caydırılmalı, ancak kurulacak denetim sistemi yönetimin cesaretini kıracak kadar zahmetli olmamalı.
Mali yönetim: Son 10 yılın bütçe açıkları ve enflasyon oranları mali yönetimin zayıflığını gösteren en bariz kanıt niteliğini taşıyor. Sorun mali harcamaların hükümet tarafından etkin bir şekilde yönetilememesiyle bağlantılıdır.
Politika ve planların bütçeyle bağlantısı: 5 yıllık planlar öncelikleri belirlemekle sınırlı kalıp, bu önerilerin mali boyutuna ilişkin bir değerlendirme sunmamaktadır. Bu durum, politika önerileri ile bütçe arasındaki bağlantıyı zayıflatmaktadır.
Bütçe kontrolü: Bir yüksek denetim kurumu olan Sayıştay, harcama öncesi onay verme işlevi görüp, idarenin bütçe yönetimi üzerindeki takdir yetkisini daha da azaltıyor. Bu gibi denetimler kuruluşları bütçe dışı finansman imkanı aramaya itmekte, bu da bütçenin daha fazla delinmesine yol açmaktadır. Kontroller bu denli sık olmasına rağmen israf, verimsizlik ve kaynak dağılımlındaki yanlışlıklar sürüyor.
Denetim: Son 20 yıl içinde çoğu OECD üyesi hükümetlerin uygun bir hesap verme sorumluluğu içinde, bütçe sistemini esnek bırakmanın kamu kesimi performansını iyileştirdiği sonucuna varmıştır. Türkiye’de devlet hesaplarının önemli bir kısmı denetime tabi değildir. Mevcut kurumsal düzenlemeler, israf verimsizlik ve rüşveti önlemede zayıf kalmaktadır. Özet olarak, kamu harcama yönetimi; önemli yapısal zayıflıklar içermekte ve modası geçmiş bir nitelik göstermektedir.
Ne yapılmalı?: Kamu harcamaları için 3 yıllık bir yapısal reform planı belirlenmeli. Benzer sorunlar yaşamış ve bunları çözmüş ülkelerin deneyimlerinden yararlanılmalı. Kamu görevlilerinin kalitesi iyileştirilmeli. Sayıştay’ın denetim kapsamı genişletilmeli. Bütçe kontrol yetkisi merkezi hükümetten alınıp uygulayıcı birimlere devredilmeli. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Dünya Bankası desteği artabilir
Maliye Bakanlığı web sitesi