| | | | Raporda, Türk kamu harcama yönetimi sisteminin sadece sanayileşmiş ülkelerin yakaladığı standartlar açısından değil, gelişmekte olan çok sayıda ülkenin ulaştığı standart açısından da oldukça kötü bir performans gösterdiği kaydedildi. Savurganlık ve sahteciliğin, iç kontrol ve dış denetim sistemleri aracılığıyla caydırılması gereğine dikkat çekildi.
Bütçe teklifinin tepeden yani hükümet tarafından verilmesine karşın mali disiplinsizliğin engellenemediği vurgulanan raporda, hem teknik, hem de siyasi sorunların Türkiye’de mali disiplini zayıflattığı vurgulandı.
Raporda, siyasi düzeyde, bir koalisyon hükümetinin varlığının da mali disiplinin temini ve korunması için gerekli siyasi çözüm riskini arttırdığı kaydedildi.
SAVURGANLIĞA DİKKAT
Raporda, diğer sorunlu konular şu şekilde sıralandı:
 Stratejik karar alma mekanizması ihmal edilmekte, politika ve planlar bütçe ile bağlantılı şekilde yürütülmemekte.
Bütçe uygulaması üzerindeki aşırı kontroller savurganlık ve verimsizliği engellemekte başarısız olmakta. Bütçenin kaynakların kamu kuruluşları tarafından verimli ve etkin kullanılmasına verdiği destek zayıf kalmakta. Yapılan sıkı kontrollere rağmen sistem savurganlığın, verimsizliğin azaltılması yönünde hiçbir güvence sağlayamamakta.
Türkiye bütçesi 12 aya odaklanmakta ve sonraki yıllar için alınan kararların sonuçlarını önceden tahmin etmek için bir girişimde bulunmamakta.
OECD ülkelerinin çoğu, politikalarının ve mali kararlarının kalitesini geliştirmek amacıyla çok yılı kapsayan bütçe çerçevesini kullanırken, Türkiye, böyle bir çerçeve kullanmayan birkaç OECD ülkesinden biri.
Harcama taahhütlerini kontrol ve takip edecek etkin bir sistem bulunmamakta.
Mevcut ihale prosedürü israfa yol açmakta ve kamu sözleşmelerinde rüşvet ve yolsuzluğa neden olmakta. İhale süreçleri şeffaf değil. Yürürlükteki ihale uygulamaları istismara açık ve bu durum yatırım projelerinde rekabetin çok düşük seviyede gerçekleşmesine neden olmakta.
NE YAPILMALI ?
Kamu Harcama Yönetimi Reformu için çizilen stratejik çerçevede ise politik reformların başlatılması gereği savunuldu ve devlette savurganlığın önlenmesi ve harcama disiplininin sağlanmasına dönük çözüm önerileri sıralandı.
Bu önerilerden bazıları da şöyle:
Harcamalar fonksiyonel olarak sınıflandırılmalı.
Genel devlet mali hesaplarına ilişkin 3 aylık raporlar yayımlanmalı.
Tüm kamu sektörünün içindeki vakıf ve derneklerin rolü ve çalışmalarının gözden geçirilmesi amacıyla bir görev grubu kurulmalı. Bunların malvarlıklarına ilişkin yeni hesap düzeni geliştirilmeli.
Döner sermaye gelirleri 2003 bütçesinde genel hükümet kuruluşlarının özkaynakları olarak gösterilmeli.
Bütçe bütün gelir ve harcamaları kapsamalı. Garantilerin ve diğer koşullu yükümlülüklerin gerçek ve olası maliyetleri açıkça yansıtılmalı.
Devlet Muhasebe Mevzuatı, Maliye Bakanlığı’nın gözden geçirme ve bütçe analizine elverişli hesaplar hazırlama amacıyla muhasebe standartları yayınlamasına izin verecek şekilde değiştirilmeli.
Tahakkuk muhasebesi tüm merkezi hükümet kuruluşlarında tam olarak uygulanmalı.
Denetim ve kontrol araçlarının kapsamı ve etkinliği arttırılmalı. Sayıştay, Anayasa gereği Başkanlık ve Parlamento dahil kendi denetimleri altındaki tüm konsolide bütçeli kuruluşları kapsamalı. Sayıştay’ın kendi hesapları da parlamentoya sunulan raporlarla denetime tabi tutulmalı.
Mevcut kontrol, teftiş ve denetim süreçleri gözden geçirilmeli ve uluslararası standartlara uygun iç mali kontrol ve denetime ilişkin bir kanun hazırlanmalı.
Denetim sonuçları da kamuoyuna açıklanmalı.
Hesap verebilirliği güçlendirmeyi ve kaliteli bir mali yönetim geliştirmeyi amaçlayan Mali Sorumluluk ve Hesap Verebilirlik Hareketi kurumsallaştırılmalı.
Bütçenin hazırlanma sürecinin güvenirliliği sağlamlaştırılmalı. Kabinenin Bakanlık ve kuruluşlar için onayladığı bütçe tavanlarının bir göstergesiyle birlikte bütçe çağrısı yapılmalı.
5 yıllık kalkınma planı ile uyumlu 2 yıllık bir makromali çerçeve getirilmeli.
Sağlık ve eğitim gibi özel durumlar için uzun dönemli önceliklerin finansmanıyla bağlantılı olarak birkaç yıllık bir dönem için GSMH’nin belirli bir yüzdesini ayırma taahhüdü verilmeli. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
Hükümet, tasarruf paketini açıkladı