 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
|
Arjantin, ekonomik krizlere ve yağmalamalara çok aşina ülke... Enflasyonun binli oranlarda seyrettiği, Latin Amerika borç krizinin yaşandığı zamanlarda yine Arjantin halkı dükkanları yağmalıyordu. Tıpkı Brezilya, tıpkı Kolombiya’da, yani Latin Amerika’da olduğu gibi... Dükkan, market yağmalama Latin’lerin karakteri... Yani, bugün manşetlere çıkan “dip noktası”nı Arjantin defalarca yaşadı. ÖNCELİĞİ ENFLASYONA VERDİ Neyse, eskiyi bırakalım... Arjantin Türkiye’ye niye benzemez? Çünkü, Arjantin 1990’lı yıllarda çok katı bir programla enflasyonu düşürmeyi birinciliği önceliği yaptı, Türkiye ise, üretmediği halde, borçlanarak yapay bir refah dönemi yaşadı ve enflasyonla mücadeleyi erteledi. Arjnatin, Ekonomi Bakanı Domingo Cavallo’nun önderliğinde 1991 yılında Para Kurulu oluşturdu. Para birimi Peso’yu dolara bağladı. İşler yolundaydı. Yabancı sermaye akın etti, enflasyon bir anda tek basamaklı rakamlara indi. Bu dönemde bütün özelleştirmelerini başarıyla yaptı, Telekom’unu sattı. Türkiye bunu hala yapamadı. Ancak, 1997’den sonra işler tersine döndü. ABD Doları aşırı değer kazanınca, Arjantin dış pazarda rekabet şansını kaybetti. Devlet Başkanı Carlos Menem dönemindeki yolsuzluklar ekonomiye zarar verdi, yönetim iktidarını korumak için eyaletlere bol keseden para akıttı. 1997’deki Asya Krizi, 1998’de Rusya’nın moratoryum ilan etmesi ve 1999’da Brezilya’nın ödemeler dengesi krizi Arjantin ekonomisini allak bullak eden gelişmeler oldu. Özellikle, Brezilya krizi, dış ticaretinin yüzde 30’unu bu ülkeyle yapan Arjantin’in ihracatını iyice geriletti. Katı bir rejim olan Para Kurulu uygulaması Arjantin’in belini büktü. İhracatta zorlandı, dış borçlanmaya gitti ve sonunda ekonominin motoru stop etti. Arjantin, şimdi 132 milyar dolar dış borcuyla 43 aydır ekonomik durgunluğun pençesinde. 43 AY MÜJDELİ HABER BEKLEDİLER Tam 43 aydır, ekonomide büyüme haberi bekleniyor. Ancak nafile... Geçen yıldan birkaç örnek: İnşaat sektörü yüzde 25, alışveriş merkezleri yüzde 22, kamu taşımacılığı yüzde 11 daraldı. Aylık otomobil satışları 1998’de 25 binden 15 bine düştü. Ekim ayında otomobil satışları yüzde 34 azaldı. İmalat sanayii kapasitesinin yüzde 60’lık bölümünü kullanabiliyor. Durgunluğun sonucu işsizlik demek. İşgücünün yüzde 22’si işsiz ve artık ülkede hergün 2.000 kişi yoksulluk sınırının altına düşüyor. Kriz, sadece işsizliği körüklemiyor. İşi olanların maaşlarından da kesintiye gidiliyor. Örneğin en büyük otomobil üreticilerinden Volkswagen ücretlerde yüzde 15 kesinti yaptı. İŞSİZLİK, FAKİRLEŞME VE AÇLIK Zaten büyük bir çoğunluk ortalama ücretin altında alıyor. 9.2 milyonluk işgücünün aylık ortalama maaşı 576 dolar ancak çalışanların yarısı ortalamanın altında maaş alıyor ve özellikle yoksul işçilerin maaşı yüzde 10.7 azaldı. Bazı eyaletlerde ortalama maaş 300 dolara indi. 4 kişilik bir aile için yoksulluk sınırı 470 dolar iken, 32 milyonluk ülkenin yüzde 40’u bu sınırda ya da altında... İşsizlik ve fakirleşmenin neticesinde açlık, hırsızlık, kap-kaççılık, evsizler ve sokak çocukları arttı. Aile yardımlaşması, komşuluk gibi sosyal değerler iyice zedelendi ve sonunda bu noktaya gelindi. TÜRKİYE’NİN YAŞADIĞI... Türkiye ise, Arjantin gibi kriz yaşıyor. Ama krizler biraz farklı. Bizdeki kur rejimi önce kontrollü dalgalıydı, son 10 aydır da serbest dalgalı... Arjantin’inki dolara çıpalanmış. Türkiye, 2000 yılında büyüdü, son bir yıldır küçülüyor, 42 ay değil... Yoğun işten çıkarmalar da var ama her 5 kişiden biri işsiz değil. Bir de Türkiye’de kayıt dışı ekonomi ve aile dayanışması önemli faktörler... Türkiye bir bankacılık ve iç borç krizi yaşamakta. İş borçlanma tıkanınca, zayıf finans sistemi tökezledi. Türkiye’de 2000 yılında yüzde 60’lar seviyesinde olan kamu borç stokunun GSYİH’ya oranı 2001’de yüzde 100’e ulaştı. Arjantin’de 2001’de bu oran yüzde 52. 2000’de bütçe açığının GSYİH’a oranı Türkiye’de yüzde 10.4, Arjantin’de ise yüzde 2.4... Türkiye, üretmediği halde sürekli borçlanarak tüketti, sanal bir rehaf dönemi yaşadı ve sonunda duvara tosladı. Arjantin ise, Uluslararası Para Fonu’nun yanlış reçetesiyle yoldan çıktı, geleceğini arıyor. IMF’nin Türkiye’ye verdiği reçetenin de doğru olduğu henüz anlaşılmadı. Belki de Türkiye, Arjantin’in çıktığı yolun başında... | ||||||||
| |
|||
 Bankaların kara tahtaları siliniyor |
|||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
Arjantinli sokakta, hükümet gitti
