Sınırdakiler ve olası savaşa bakışları

Sınırdakiler ve olası savaşa bakışları

Afganistan’a karşı başlatılacak olası savaş ve komşu ülkelerin bu savaşta oynayacakları rol giderek önem kazanıyor.


NTV-MSNBC


18 Eylül— ABD’nin hedefi haline gelen Afganistan’ın, komşuları Pakistan, İran, Tacikistan, Özbekistan ve Türkmenistan’la tarihsel ilişkileri, yapılacak harekatta bölge ülkelerinin izleyeceği tavır hakkında ipuçları veriyor.

OLASI ÜS PAKİSTAN
Pakistan, ABD ile Afganistan arasında başlayacak olası bir savaşta, Puştin topluluğundan birçok Afgan mültecinin rotası olabilir. 2 milyon Afgan mülteci barındıran Pakistan, bu mültecilere olanak sağlayamaması yüzünden Birleşmiş Milletler’le sorun yaşadı.

ABD’nin geleneksel bir ittifakı olan Pakistan, bir yandan da Taliban’ın ana arz rotasını oluşturuyor. Pakistan, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden sonra Afganistan’daki Taliban yönetimini tanıyan üçüncü ülke oldu.
Taliban, savaş durumunda ABD’ye destek verecek tüm ülkeleri açıkça tehdit etmişti. Washington’un askeri saldırısının üssü olacak gibi gözüken Pakistan bu tehditin baş hedefi olabilir.
General Pervez Müşerref yönetimindeki İslam Cumhuriyeti Pakistan’da, mezhep ve etnik çatışmaları sık sık meydana geliyor. 135 milyon nüfusa sahip Pakistan’ın ordusunda 587 bin kişi bulunuyor.

İRAN TALİBAN’A KARŞI
İran, Taliban’a siyasi açıdan karşı çıkmak ve barındırdığı 1 buçuk milyon Afgan mülteciyle başa çıkmak arasında sıkışmış bir ülke. Afgan mültecilerin varlığının İran’da yarattığı sosyal rahatsızlık İran’ın Afganistan sınırını kapaması ile sonuçlandı.


YÜZYILIN YENİ SAVAŞI


	•	Pakistan heyeti geri döndü

	•	Biyolojik saldırı korkusu

	•	'Müslümanları taciz etmeyin'

	•	Afgan sınırı bıçak sırtında

	•	'Vietnam'dan pahalıya patlar'

	•	Basında savaş stratejileri

	•	Uçaklara silahlı muhafız

	•	Küresel ittifak ne durumda?

	•	İntihar saldırısı tehdidi

	•	'Ölü ya da diri istiyoruz'

	•	NATO: kayıp kaçınılmaz

	•	Pentagon savaşa hazır

İslami Devrim’in doğum yeri olan İran’a, sınırının ötesinde kurulan esaslı rejimle ideoljik olarak meydan okundu. İran İslam Cumhuriyeti, reform yanlısı Muhammed Hatemi tarafından yönetiliyor. Hatemi, Taliban’ı İslam’ın imajına zarar vermekle suçluyor. İran’daki muhalifler ise Taliban rejiminin katılığını övüyor.
İran ve Afganistan, 1990’ların sonuna doğru, Sünni Taliban’ın Afganistan’daki azınlığı oluşturan Şiilere karşı izlediği tavır ve Afganistan’daki iç savaşta İranlı diplomatların ölmesi üzerine neredeyse savaşa giriyorlardı.

Ortadoğu ve Asya’da kim ne cephe alıyor?

‘Sivil toplum” Hatemi’nin reform politikasına temel dayanak noktası oluştururken, ekonomik açılım ve ifade özgürlüğü, aynı politikanın sloganları arasında yer alıyor. Nüfusun yüzde 90’ını Şiilerin oluşturduğu 70 milyonluk İran’da ordunun 125 bini Devrim Muhafızı olmak üzere 513 bin askeri bulunuyor.

TACİKİSTAN’DA AFGAN MÜLTECİ BASKISI

Tacikistan, Taliban muhalifleri ile olan güçlü bağları nedeniyle, Afgan mültecileri kabul etmek konusunda büyük baskı yaşayan bir ülke.
Eski bir SSCB ülkesi olan Tacikistan, 1992’den bu yana, 50 bin kişinin canına mal olan bir iç savaş pahasına İslami-demokrat iktidarı deviren Devlet Başkanı İmamali Rahmanov idaresinde bulunuyor.
İslami güçlerin Afganistan tarafından desteklendiği biliniyordu. İktidar ile İslami muhalefet arasında 27 Haziran 1997’de imzalanan barış anlaşmasını takiben hükümette yer alan İslamcılar, orduya “mücahitleri” de sokmayı başardı.
Uluslarararsı Stratejik Araştırmalar Enstitüsü’ne göre, orduda 7 bin ile 9 bin arasında asker bulunurken, İslami muhalefetin elinde 5 bin silahlı adam bulunduğu sanılıyor. 6.1 milyonluk ülkede 14 bin 500 Rus sınır muhafızının yanı sıra 1997 barış anlaşmasından sonra 6 bin 500 Rus askeri bulunuyor.

ÖZBEKİSTAN ÖNEMLİ ROL OYNAYABİLİR
Özbekistan, Afganistan’daki Taliban muhalifi Kuzey İttifakı ile etnik bağları olmasına rağmen, Tacikistan’ın aksine kendisini iç savaştan kurtarmayı başarmış.
Eski Sovyet ülkeleri arasında bölgesel süpergüç olan Taşkent yönetimi, Taliban’a karşı yapılacak harekatta önemli bir rol oynayabilir.
ABD’nin ittifaklara yaptığı çağrıya cevap veren Özbekistan, ‘terörizmi yok edecek
ve istikrarı ortadan kaldıracak herhangi bir girişimi tartışmaya hazır olduğu’nu ifade etti.
İslam Kerimov yönetimindeki eski SSCB ülkesi ordusunun mevcudu 50 bin dolayında. 24.3 milyon nüfuslu ülkenin topraklarının yüzde 70’ini çöller, geri kalanı da step ve pamuk tarlaları oluşturuyor.

TÜRKMENİSTAN ‘TARAFSIZ’
Afganistan’la sınırı olan bir diğer eski Sovyet ülkesi olan Türkmenistan, Niyazov’un Stalinist yönetimi döneminde, kendisini bölgesel sorunlardan izole etmeyi başarmış durumda. 1990’dan bu yana eski bir Komünist Parti lideri olan ve parlamento tarafından 1999’da “ömür boyu devlet başkanı” ilan edilen Saparmurat Türkmenbaşı tarafından idare ediliyor.
Türkmen Dışişleri Bakanlığı kaynakları, Afganistan’a karşı yapılacak olası askeri harekatta ‘tarafsız’ kalınacağını belirtiyor.
Ancak, Türkmen hükümetinin büyük enerji rezervlerini ihraç etmek üzere gelecekte rota olarak gördüğü Taliban’la ilişkileri olduğu biliniyor. En fakir eski SSCB ülkelerinden Türkmenistan, artık dünyanın dördüncü büyük doğalgaz üreticisi. 4,5 milyon nüfusa sahip Türkmenistan’da ayrıca petrol yatakları ile altın, platin ve uranyum bulunuyor. Orduda 17 bin 500 asker var.



		İsrail hücum botu Gazze kıyısını vurdu • ‘Osmanlı’nın yıkılışı en çok Araplara zarar verdi’ • İsrail’in ateşkes müzakerecisi görevden alındı • Obama bir kez daha yemin etti • PKK’ya karşı koordinasyon merkezi kuruldu

	NTVMSNBC KULLANICILARININ TOP 10'u

	Bu haberi diğer okuyucularımıza tavsiye eder misiniz? hayır 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 kesinlikle

NTVMSNBC 'ye iyi erisim için
• Microsoft Internet Explorer
• Windows Media Player kullanın