Elektrik piyasası liberalleşiyor

Elektrik piyasasını liberalleştirecek nitelikteki Elektrik Piyasası Yasası Resmi Gazete’de yayımlandı. Yasaya göre, TEAŞ, üretim, iletim ve dağıtım şirketi olmak üzere üçe bölünecek. Piyasadaki faaliyetler, Düzenleme Kurulu’nca düzenlenecek.

Ankara
AA

4 Mart— Yapısal reformlar kapsamında önemli bir yer tutan, elektrik piyasasının liberalleştirmesine ilişkin düzenlemeler yasalaştı.


		Elektrik sektöründe yeni yapılanma Elektrik Yasası Meclis'ten geçti Enerji için kriz organizasyonu yapılmalı TÜSİAD: Amaç enerjide tekeli kaldırmak olmalı

			“Elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterebilecek; mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerji piyasasının oluşturulması, piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanması” amacıyla çıkarılan Elektrik Piyasası Kanunu, Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanun, elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı, toptan ve perakende satışı, perakende satış hizmeti, ithalat ve ihracatı ile bu faaliyetlerle ilişkili tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yükümlülüklerini, Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu’nun kurulması ile çalışma usul ve esaslarını, elektrik üretim ve dağıtım varlıklarının özelleştirilmesinde izlenecek usulü kapsıyor. FİYATLARIN UCUZLAMASI HEDEFLENİYOR Bu doğrultuda oluşturulacak elektrik piyasa yapısı, serbest rekabetin tüketicilere yansıyan fiyatlar bazında gelişmesinin sağlanmasını ve fiyatların gerçek maliyetleri yansıtmasını öngörüyor. Yasayla elektrik arzının talebin üzerine çıkarılması ve bu yolla elektrik fiyatlarının ucuzlatılması amaçlanıyor. Yeni düzenleme uyarınca, Türkiye Elektrik Üretim ve İletim A.Ş (TEAŞ) üç şirkete bölünüyor. TEAŞ; Türkiye Elektrik Üretim A.Ş, Türkiye Elektrik İletim A.Ş, Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş şeklinde 3 yeni tüzel kişilik olarak görev yapacak. Yasa, kurulması öngörülen Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş’nin, mevcut sözleşmeler kapsamında imzalanmış olan enerji alış ve satış anlaşmalarını TEAŞ ile TEDAŞ’tan devralmasını öngörüyor. TEKELLEŞME ÖNLENECEK Yasa ile piyasada faaliyet gösterecek özel hukuk hükümlerine tabi tüzel kişilerin Türk Ticaret Kanunu hükümleri doğrultusundaki anonim şirket ya da limited şirket olarak kurulmaları, anonim şirketlerde hisselerin tamamının nama yazılı olması koşulu getiriliyor. Yasaya göre, lisans almak suretiyle, otoprodüktör ve otoprodüktör grupları, Elektrik Üretim A.Ş ve özel sektör üretim şirketleri tarafından elektrik üretimi yapılabilecek. Herhangi bir özel sektör üretim şirketinin iştirakleri ile birlikte işletmekte olduğu üretim tesisleri yoluyla piyasada sahip olacağı pay, bir önceki yıla ait yayımlanmış Türkiye toplam elektrik enerji kurulu gücünün yüzde 20’sini geçemeyecek. Bir otoprodüktör ya da otoprodüktör grubu, ürettiği elektrik enerjisinin bir takvim yılı içinde yüzde 20’sini aşmamak kaydıyla, Kurul tarafından belirlenecek orandaki miktarını rekabet ortamında satabilecek. Bakanlar Kurulu, olağanüstü durumlarda bu oranı yarısı kadar artırabilecek. Elektrik enerjisi iletim faaliyetleri, Türkiye Elektrik İletim A.Ş tarafından, dağıtım faaliyetleri de dağıtım şirketleri tarafından lisanslarında belirlenen bölgelerde yürütülecek. Piyasada faaliyet gösterecek özel şirketler, faaliyet gösterecekleri alana göre üretim lisansı, iletim lisansı, dağıtım lisansı, toptan satış lisansı, perakende atış lisansı, otoprodüktör ve otoprodüktör grubu lisansını aynı ayrı almak durumundalar. Şirketlere verilecek lisans, bir defada en az 10 yıl, en çok 49 yıl süreli olacak. DÜZENLEME KURULU GELİYOR Yasa, sektördeki faaliyetlerin düzenlenmesi için Elektrik Piyasası Düzenleme Kurulu oluşturulmasını öngörüyor. Merkezi Ankara’da olacak Kurul’un, ilişkili olduğu bakanlık Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı olarak belirlendi. Kurul, dağıtım bölgelerinde müşteri ilişkilerini sağlamak üzere irtibat büroları kurabilecek. Biri başkan, biri ikinci başkan olmak üzere 7 üyeden oluşacak Kurul’un üyeleri, hukuk, siyasal bilgiler, idari bilimler, kamu yönetimi, iktisat, mühendislik, işletme veya mali dallarında eğitim veren en az 4 yıllık yüksek okul mezunu, kamuda ya da özel sektörde en az 10 yıl deneyim sahibi, mesleğinde temayüz etmiş kişiler arasından, Bakanlar Kurulu’nca atanacak. Bakanlar Kurulu atama kararında, Kurul başkanı ve ikinci başkanı da görevlendirilecek. Kurul üyelerinin görev süresi 6 yıl olacak, ancak görev süresi bitenler yeniden seçilebilecekler. Yasa uyarınca Kurul üyelerinin 3 ay içinde atanması gerekiyor. Yasada Kurul’un görev ve yetkileri ayrıntılı olarak düzenlenirken, kurul üyelerine, üyelikleri süresince, özel bir aknuna dayanmadıkça kamu ve özel sektörde görev alma yasağı getirildi. Kurul üyelerinin yakınlarına da elektrik enerjisi ticareti konusunda da sınırlama getirildi. Piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin ortaklık yapılarında herhangi bir nedenle yüzde 10 veya daha fazla, halka açık şirketlerde ise yüzde 5 veya daha fazla oranda bir sermaye payı değişimine Kurul onay verecek. Kurul, tüzel kişilerden bilgi istediğinde veya yerinde inceleme yaptığında, kendisine yanlış, eksik veya yanıltıcı bilgi verildiğinin saptanması, kanun hükümlerine aykırı davranılması gibi hallerde, bu kuruluşlara çeşitli para cezası verecek. Şirketler, bir sonraki yıl uygulayacakları tarifeleri, her yılın Ekim ayı sonuna kadar Kurul’a sunacak. Tarifeler, Kurul onayından sonra uygulanacak. Fiyat yapısı içinde, şirketin piyasa faaliyetleri ile doğrudan ilişkili olmayan hiç bir unsur yer almayacak. DESTEKLEMELER DE DÜZENLENDİ Yasa ile belirli bölge veya belirli amaçlara yönelik olarak tüketicilerin desteklenmesi amacıyla yapılacak sübvansiyonlar da düzenleniyor. Buna göre, sübvansiyon, fiyatlara müdahale edilmeksizin, miktarı ile esas ve usulleri Bakanlığın teklifi ve Bakanlar Kurulu kararıyla belirlenmek üzere tüketicilere geri ödeme şeklinde yapılacak. Elektrik enerjisinin kalitesizliğinden veya kesintilerinden kaynaklanan zarar ve hasarların tazmini, tüketicilerin muhatap olduğu lisans sahibi tüzel kişilerin lisanslarında ve sözleşmelerinde yer alacak. ÖZELLEŞTİRME SÜRECİ Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, TEDAŞ ile Elektrik Üretim A.Ş’nin bağlı birimlerinin özelleştirilmesine yönelik öneri ve görüşlerini Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na (ÖİB) bildirecek. Özelleştirme işlemleri ÖİB tarafından yürütülecek. Özelleştirme uygulamaları kapsamında piyasa faaliyetlerinde yer alacak kuruluşlar,yabancı gerçek ve tüzel kişiler,sektörel bazda kontrol oluşturacak şekilde pay sahibi olamayacaklar. TEAŞ tarafından üstlenilen yükümlülüklerden iletimle ilgili olanlar Türkiye Elektrik İletim A.Ş’ye, üretimle ilgili olanlar ise Elektrik Üretim A.Ş’ye devredilecek. Bu devir konusunda ilgili kuruluşlar, Hazine Müsteşarlığı ile 60 gün içinde mutabakata varacaklar. İletim şirketi bünyesinde yer alan Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi, piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin borçlu ya da alacakları oldukları tutarı hesaplamak suretiyle “Mali uzlaştırma” sistemini çalıştıracak. BARAJLAR DEVREDİLİYOR DSİ tarafından yapılan veya işletmeye alınacak hidroelektrik santrallarının enerji üretimiyle ilgili bölümleri ve bunların tamamlayıcısı durumundaki taşınmazlar Elektrik Üretim A.Ş’ye devredilecek. Devir bedelleri Enerji ve Tabii Kaynakları Bakanlığı, Hazine Müsteşarlığı, DSİ ve Elektrik Üretim A.Ş arasında düzenlenecek bir protokolle saptanacak. HAZIRLIKLAR 18 AYDA TAMAMLANACAK Hazırlık dönemi yasanın yayımı tarihinden itibaren 18 ay sürecek. Bakanlar Kurulu bu süreyi bir defaya mahsus olmak üzere 6 aya kadar uzatabilecek. Elektrik Üretim A.Ş., Türkiye Elektrik İletim A.Ş., Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş., TEDAŞ ve üretim ve dağıtım tesislerini işleten, üretim ve dağıtım tesislerini işletme hakkını elde eden tüzel kişiler, yönetmeliklerde belirtilen süreler içinde lisans başvurusu yapacak. Yükümlülüklerini yerine getirenlere başvuru tarihlerinden itibaren bir ay içinde lisansları verilecek. Bakanlar Kurulu’na, yürürlükte olan tarife dışı ve tarife altı uygulamalar ile elektrik satış tarifeleri üzerindeki fonlar ve payları sıfıra kadar indirme veya düzenleme yapılma yetkisi verildi. Kamuya ait elektrik enerjisi üretim ve dağıtım tesislerinden işletme hakları devri öngörülenlerden devir işlemlerini 30 Haziran 2001’e kadar tamamlayamayan şirketlerin mevcut sözleşmeleri hükümsüz olacak. Devir işlemlerini tamamlayanlara çevre kirliliğini önleyici tesislerin tamamlanabilmesi için iki yıl süre verildi. Bu süre içinde bu tesisler çevre kirliliği gerekçesiyle iki yıllık süre içinde kapatılamayacak. TEDAŞ, işletme hakkı özel sektöre devredilmeyen ya da özelleştirilmeyen dağıtım bölgelerinde, dağıtım ve perakende satış faaliyetlerini yürütmeyi sürdürecek. Ancak, bu bölgelerde özel perakende satış şirketleri faaliyet gösterebilecek. Elektrik Üretim A.Ş. belirlenecek bir süre boyunca, ürettiği elektrik enerjisini Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş’ye satacak. Ancak bu süre hazırlık döneminin sona ermesinden itibaren beş yıldan fazla olamayacak. HAZİNE GARANTİLERİ Yasanın yürürlüğe girmesinden sonra doğrudan iletim sistemine bağlı olan tüketiciler ile bir önceki yıla ait toplam elektrik enerjisi tüketimleri 9 milyon kilovatsaatten fazla olan tüketiciler, “serbest tüketici” olarak kabul edilecek. Yasanın yürürlüğe girmesinden önce iletim sistemine doğrudan bağlı olan tüketicilerle yapılan ve Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş tarafından devralınan sözleşmeler, bu tüketiciler tedarikçilerini seçene kadar yürürlükte kalacak. Hazine garantileri, yasanın yayımı tarihinden önce kararlaştırılan projeler için 2002 yılı sonu itibariyle işletmeye geçmeleri kaydıyla verilecek. Bu projelerden Hazine garantisi verilenlerin 2002 yılı sonu itibariyle işletmeye alınamaması halinde Hazine garantileri geçersiz olacak.



		Bankaların kara tahtaları siliniyor • KOBİ’lere 1 milyar dolarlık ‘cansuyu’ • Dolar 5 kuruş eridi, 1,67’ye indi • Markaların korunması tasarısı yasalaştı • Unakıtan: Çok şükür batan banka yok

	NTVMSNBC KULLANICILARININ TOP 10'u

	Bu haberi diğer okuyucularımıza tavsiye eder misiniz? hayır 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 kesinlikle

NTVMSNBC 'ye iyi erisim için
• Microsoft Internet Explorer
• Windows Media Player kullanın