 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Ancak ne yazik ki ortada bir zamanlama sorunu var. Bence hükümet enflasyon programın kaderini Türk Telekom’un özelleştirmesine bağlayarak ciddi bir hata yapıyor. IMF’ye ve piyasalara verilen bu yönde verilen sözler veren hükümet, piyasa koşullarının olumsuzluğu nedeniyle bu özelleştirmeyi gerçekleştiremezse yeni bir krize davetiye çıkaracak. Bu defa belki IMF de yardım elini uzatmayacak. Hükümetin yüreklilikle ortaya çıkıp Türk Telekom’un özelleştirilmesi için elinden geleni yapacağı, ancak olmazsa da dünyanın sonu olmadığı, ek borçlanma ile bu açığın kapatılabileceğini söylemesi lazım. Ancak tipik Türk politikacı alişkanlığından kurtulamayan liderlerimiz yine günü kurtarmak için Türk Telekom özelleştirilmesini yine pişirip önümüze sürdü. Biz de şimdilik inanmış gözüküyoruz... TT’NİN ÖZELLEŞTİRMESİ NEDEN ZOR? Bunun üç temel nedeni var: Fiyat, talep sorunu ve blok satış oranının düşüklüğü. Aşağıda bu üç konuyu daha detaylı inceleyeceğim. Fiyat: Türk Telekom satış fiyatı en çok tartışılan konuların başında geliyor. Revize edilen özelleştirme programında revize edilmeyen bir kaç noktadan bir tanesi de fiyat. 1998 yılında o zamanın koşullarına göre bulunan yaklaşık 10 milyar dolar değer bugün için de baz alınıyor. İhale şartnamesinde yer almasa da hükümetin kafasındaki minimum şirket değeri de bu gibi gözüküyor. Yüzde 33.5’u satıldığında da minimum 3.4 milyar USD gelir hedefleniyor. Garanti Yatırım’dan Başak Engin’in yaptığı çalışmaya göre Türk Telekom, Akdeniz ve Doğu Avrupa ülkelerindeki telekom şirketleriyle karşılaştırıldığında en fazla 8.7 milyar USD ediyor. Aslında, hem OİB hem de hükümet dünyada telekom şirket değerlerinin ne seviyelerde oluştuğunun farkında. Ortada kesin bir minimum fiyat yok. Bu açıdan hükümet ilgili tarafların da bu konudaki görüşlerini dikkate alarak daha rasyonel bir değer ortaya koyacak. |
||||
|
|  Talep sorunu: İhale şartnamesinde, blok satışın gerçekleştirileceği konsorsiyumda çoğunluğun (en az yüzde 51) hala telekom işinde tecrübeli bir yabancı ortağın olması koşulu yer alıyor. Ancak son yıllarda gelişen iki trend potansiyel yabancı ortakların (British Telecom, France Telekom, Deutche Telecom, AT&T vs.) sabit hat operatörlerine olan ilgilerini çok azalttı. Bu trendlerden ilki, kablosuz hat ya da GSM pazarının sabit hat pazarına göre çok daha hızlı büyümesi ve önümüzdeki yıllarda da bu trendin değişmeyecek olması. |
|||
|
|  Diğer trend de potansiyel telekom şirketlerinin ciddi nakit sıkıntısı içinde olmaları. Son yıllarda son derece popüler olan 3G lisans ihaleleri, kablosuz iletişim altyapı yatırımları ve şirket satınalmaları nedeniyle telekom şirketleri ciddi nakit sıkıntısı içine girdiler. Örneğin 2000 yılında Avrupa’da verilen toplam kredilerin yüzde 35’i telekom şirketlerine gitti. Bu pay 1996’da sadece yüzde 3.5’di. Ancak hızla artan borçlanma ihtiyacı bu şirketlerin borçlanma maliyetlerini de arttırırken aynı zamanda borçlanma miktarları da azalmaya başladı. Kısacası borçlanma piyasalarının telekom şirketlerinin yeni borç ihraçlarına karşı çok daha kuşkuyla bakmaya başladı. Bu koşullarda bu şirketlerin Türkiye’ye gelip bir sabit hat operatörü olan Türk Telekom’a, hem de hükümetin biçtiği fiyattan yatırım yapmalarını beklemek sanki biraz fazla iyimserlik gibi gözüküyor. |
|||
|
|  Blok satış miktarının yetersizliği...: Son olarak da blok satışa konulan hissenin yetersizliği özelleştirmeyi zorlaştıracak nedenlerden bir tanesi. Hükümet son bir atak ile blok satış miktarını %20’den %33.5’e çıkardı. Bunun yanında da stratejik ortağa icra kurulunda çoğunluğu vererek örneğin genel müdürün yeni ortaklar tarafından atanmasını mümkün kıldı. Buna karşın yine global trendlerin sabit hat operatörleri aleyhine gelişmesi nedeniyle, global telekom şirketleri yüzde 51’in altındaki blok satışlara karşı çok daha isteksiz davranıyorlar. Çoğunluğu satmak isteyen hükümetler de çareyi fiyatı aşağı çekmekte buluyorlar. Aynı durum Türk Telekom için de sözkonusu olacak gibi. Hükümet ya blok satışı azaltacak, ya da fiyatı daha düşük tutarak yeni ortağı şirkette azınlık olmaya ikna edecek. ZORLAŞTIRACAK DİĞER NEDENLER Yukarıda saydığım üç nedenin dışında da Türk Telekom’un özelleştirilmesini zorlaştıracak nedenler var. Türk Telekom’un şu anda 74,000 personeli ve 21 milyon sabit hat abonesi var. Turkcell’in ise yaklaşık 10 milyon abonesine karşılık sadece 2000’in biraz üzerinde personeli var. Kısacası Türk Telekom’u kim alırsa alsın, ilk yapacağı işlerden biri personel sayısını azaltmak. Bunun yaratacağı politik sorunlar yeni ortağın başını ciddi olarak ağrıtabilir. TT ÖZELLEŞTİRİLMEZSE NE OLUR? Bu kesinlikle dünyanın sonu değil. Ayrıca bu hükümetin hatası da olmaz (bu kadar gecikilmiş olunmasının dışında!). Sonuçta Türk Telekom, sürekli zarar eden ve bu nedenle bütçenin üzerinde yük olan bir şirket değil. Tam tersi doğru: Türk Telekom aylık gelirlerinin yüzde 15’ini Hazine’ye aktararak bütçeye katkı da sağlıyor. Özelleştirme bu geliri sona erdirecek. Türk Telekom özelleştirilmezse gerekli finansman ihtiyacı yeni borçlanma ile bir ölçüde kapatılabilir. Ancak bunu söyleyenin ben değil hükümet olması gerekir. Yetkililerin gerçekçi bir şekilde özelleştirilememe durumunda planlarının ne olacağını detaylı olarak açıklamaları gerekir. Bu krizin ortasında hükümetin böyle bir açıklama yapmasının ne kadar zor olacağının farkındayım. Ancak Mayıs 2001’de (son başvuru tarihi) yine bir kriz yaşamamak için hükümetin piyasaların beklentilerini bir ölçüde aşağı çekmesi gerekir. Zaten oldukça yara almış olan kredibilitesinin tümüyle yok olmasını engellemenin tek yolu bu! | |||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
Türk Telekom'un GSM lisans adı 'Ceptürk'
