| | | | Geri çekilme takvimi her ne kadar ABD’yi memnun etmiş görünmese de, Suriye, birçok cepheden (Fransa ve Arap ülkeleri dahil) gelen baskılar karşısında geri adım atarak, uzlaşma ve diyaloga açık bir ülke izlenimi vermeye çalışıyor.
Ancak sıkıştığının da farkında olan Suriye, bir yandan Arap dünyasındaki prestijini koruma, diğer yandan kendi kamuoyunu yeni döneme alıştırma çabasında. Devlet Başkanı Beşar Esad’ın konuşmasında ABD’yi eleştirmesi ve İsrail ile henüz barış masasına oturmayacaklarını açıklamasının altında yatan neden de bu.
Suriye “vuruşarak” çekilme niyetinde. Özellikle, Beşar Esad Lübnan muhalefetini eleştirip, “egemenlik tabii ki Lübnan halkının hakkı, ancak muhalefetin istediği egemenlik başkalarının egemenliği” derken, sanki yeni bir kırılma döneminin ipuçlarını veriyordu.
Soğuk savaş döneminde ABD ve Sovyetler Birliği bölgedeki güç mücadelesini Lübnan üzerinden yürütmüş, iç savaş bir anlamda Ortadoğu’nun minör çekişme alanı olmuştu. Bu yüzden yeni dönemdeki kırılma noktası Lübnan olabilir.
HİZBULLAH KOLAY LOKMA DEĞİL
Suriye’nin Lübnan’daki varlık nedenlerinden biri işgal edilen topraklar gerekçesiyle İsrail’i Lübnan üzerinden sıkıştırmaktı. Güney Lübnan sınırı ise hala Hizbullah tarafından kontrol ediliyor. Bu ikili durum İsrail için çok önemli bir tehlike .
Suriye’nin çekilmesinin ardından sıranın, Lübnan hükümeti aracılığı ile Hizbullah’a gelmesi sürpriz sayılmamalı. Hizbullah’ı Lübnan’dan çıkarmak pek mümkün görünmemekle birlikte, örgütün silahsızlandırılması ve silahlı kanadın etkisizleştirilmesi gündeme getirilecektir. Hizbullah, sadece silahlı bir örgüt olmayıp, Lübnan meclisinde milletvekili bulunan, İsrail’i güney Lübnan’dan çıkarması nedeniyle “saygınlığını” koruyan bir yapılanma. 2000 yılının Mayıs ayında İsrail’i Güney Lübnan’dan çekilmeye zorlayan Hizbullah’ın, Müslüman-Hırıstiyan tüm Lübnanlılar tarafından destek gördüğü hatırlanacaktır. Bu yüzden Mayıs ayındaki seçimlerde göreve gelecek Lübnan hükümetinin alacağı kararlar ülkeyi yeni bir iç savaşa bile götürebilme potansiyeline sahip. Nitekim partinin siyasi lideri Hasan Nasrallah gelecekte olabilecekleri fark ederek, silah bırakmayacaklarını açıkladı.
Eski başbakan Harirri suikastı ile başlayan sürecin Suriye, Hizbullah ve İran üçgenini sıkıştırmayı amaçladığını söyleyenlerin sayısı bir hayli fazla. Çünkü bu iki ülkenin Hizbullah’la iyi ilişkileri var.
Hedefteki ikinci halkayı Lübnan’daki Filistinli örgütler ve Filistin varlığı oluşturuyor. ABD ve Lübnan üzerindeki etkisini yeninden kazanmak isteyen İsrail bu örgütlerin de “zararsız” hale getirilmesini istiyor. Mahmud Abbas’la başlayan yeni süreçte Filistin yönetimi Lübnan’daki Filistinlilerle çok fazla ilgilenecek gibi görünmüyor. Üstelik İsrail ile masaya oturan Filistin yönetiminin biraz daha tavizkar olacağı, elinin zayıflayacağını iddia edenler var. Suriye’nin çekilmesi ile bu ülkenin Filistinlilerle olan bağının zayıflayacağı da ortada.
Dolayısıyla Lübnan, ABD ve İsrail’in Suriye, İran ve Filistin üzerindeki yeni politikalarını uygulama, hayata geçirme platformu olacak gibi görünüyor. Ancak Lübnan üzerindeki hesapların, hayatın ve Ortadoğu’nun pratiği göz önüne alındığında kaos ve karmaşa ile sonuçlanması da ihtimal dahilindedir.
BM KİMİN ÖRGÜTÜ?
Suriye’nin Lübnan’dan geri çekilmesi olumlu bir gelişme ancak sadece Suriyeliler değil bölgedeki birçok kişi bu yöntemin çifte standart içerdiği konusunda hem fikir. Bu yüzden Suriye, 2004 yılında BM’nin aldığı 1559 No’lu karara değil, 1989 yılında Lübnan’dan aşamalı alarak geri çekilmeyi içeren Taif Anlaşmasına uyma konusundaki ısrarını sürdürüyor.
Her iki kararın birlikte uygulanma ihtimali de söz konusu. Suriye’nin BM kararı gereği geri çekilmesi gerçekleşirse, bu BM’nin prestiji açısından olumlu bir puan olacaktır. Ancak, ABD’nin sadece istediği zaman BM’nin kapısını çalması, kendi politikaları doğrultusunda kullanması, hem ABD’nin çifte standartını hem de BM’nin çaresizliğini göstermektedir.
Suriye’de hemen herkes ABD’nin Irak savaşı öncesi BM kararlarını hiçe saydığını, üstelik 1967’deki 242 ve 338 sayılı İsrail’in işgal ettiği topraklardan geri çekilmesini gerektiren kararların yıllardır uygulanmamasını gerekçe göstererek “BM sadece güçlülerin örgütü mü” sorusunu sormakta.
ABD, Suriye’yi 1559 No’lu karara uymaya zorlarken işgal altındaki Golan Tepelerinin Suriye tarafında kalan Kuneytra’daki cami, kilise, hastane ve yüzlerce evin enkazı 37 yıl önceki gibi tazeliğini korumakta, bölgede çifte standart abidesi gibi yükselmekte.
Dört yıldır değişim içinde bulunan Suriye attığı adımla değişime devam edeceğini gösteriyor. Ancak, bu sürecin ne kadar devam edeceğini tahmin etmek güç. Çünkü, Irak’taki yangın devam ederken Suriye ve Lübnan’ın da içine çekildiği karmaşanın Şarkul Avsat’ı, yani Ortadoğu’yu nasıl şekillendireceğini kimse bilmiyor.
| |
Suriye ay sonuna kadar çekilecek
Fotoğraflarla dünyada geçen hafta
İsrail hücum botu Gazze kıyısını vurdu
