 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
  Altay Atlı: Malthus'un uyarısı Altay Atlı: Dünyaya Doğu'dan bakmak |
|||
|
|||
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Her büyük şehirde havaalanından çıkıp da şehir merkezine doğru yol alırken bir süre sonra çirkin görüntüler ve beton yapılar belirmeye başlar. Kimi şehirlerde bu hemen olur, kimilerinde ise daha geç. Tiflis’te ise böyle bir durum hiç yok. Şehir merkezine kadar geliyorsunuz ama hiçbir çirkinlikle karşılaşmıyorsunuz. Beş milyon nüfuslu Gürcistan’ın başkenti Tiflis, oldukça ilginç bir şehir. Avrupa’nın tarihi Ortaçağ’a uzanan küçük şehirlerini andıran özelliklerle Sovyet döneminin izlerini birlikte taşıyor. Ancak bir eksiklik hemen dikkatinizi çekiyor. Ekonomik yaşam Tiflis’te son derece durgun. Alışveriş merkezleri, dükkanlar, süpermarketler, atölyeler, fabrikalar... Bunları bulabilmek için aramanız gerekiyor. Her adımda karşınıza çıkmıyorlar. Şehrin en işlek caddesi olan Rustaveli Bulvarı’nda bile hiçbir zaman bir İstiklal Caddesi görüntüsü yaşamıyorsunuz. Şehir dışında ışıkları hiçbir zaman sönmeyen organize sanayi bölgeleri de mevcut değil. Tiflis’te gezdiğimiz bir tekstil fabrikasında sadece bazı makinaların başında işçiler görüyoruz. Fabrika müdürünün verdiği bilgiye göre sadece yüzde 10 kapasite ile çalışılıyormuş. Gürcistan’ın kişi başına düşen Gayri Safi Yurtiçi Hasılası 600 doların biraz üzerinde. 2003 yılında reel olarak GSYİH, yüzde 8.6 oranında arttı ama bu artış büyük ölçüde Bakü-Tiflis-Ceyhan Boru Hattı’nın inşası ve bağlantılı ekonomik faaliyetlerden kaynaklanıyor. EKONOMİ HENÜZ EMEKLEME AŞAMASINDA Gürcistan ekonomisi madencilik, gübre, şarap ve maden suyu ağırlıklı. Bununla birlikte hizmet sektörünün de son dönemlerde geliştiği ifade ediliyor. Tiflis’te sadece birkaç tane lüks hotel var ama bunlar son derece yüksek kalitede. Cep telefonu reklamlarını da şehrin birçok yerinde görmek mümkün. 2003 yılında GSM abonesi sayısının yüzde 35 oranında arttığı belirtiliyor. Birkaç tane olumlu sinyal ve onun dışında henüz emekleme safhasında olan bir ekonomi. Gürcistan sanki boş bir defter. Üzerine güzel kalemlerle güzel yazılar yazılmasını bekliyor. Bu kalemin mürekkebinin ise ne olacağını Tiflis sokaklarındaki insanların yüzlerinde görebiliyorsunuz. Son derece kaliteli bir işgücü ve geleceğe umutla bakan insanlar. Yıllık kişi başına geliri 600 dolar olduğu halde opera salonunu tıklım tıklım dolduran insanların ülkesi burası. Geçen yılın Kasım ayında Cumurbaşkanı Eduard Şevardnadze, “Güller Devrimi” adı verilen ve kansız bir darbe sayılabilecek bir girişim sonucu koltuğunu terk etmiş ve Mart ayında yapılan seçimlerde de devrimin önde gelen isimlerinden 37 yaşındaki Mikheil Saakaşvili, Cumhurbaşkanı olmuştu. Saakaşvili, şu anda halkın umutlarını temsil eden kişi konumunda. Gürcistan’da daha 7-8 ay öncesine kadar devleti asık suratlı Sovyet tipi bürokratlar yönetirken şu anda iş başında olanların hepsi İngilizce konuşan, Batı eğitimi almış ve bunu öz değerleriyle birleştirebilmiş, yaşları Sovyet dönemini bilecek kadar büyük ama Sovyetleşmemiş olacak kadar da küçük olan kişiler. ÖZELLEŞTİRMEYE HIZ VERİLECEK Saakaşvili, son aylarda ülkemizi iki kez ziyaret etti ve geçtiğimiz hafta Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Gürcistan ziyareti sırasında da Türk devlet adamları ve iş çevreleri ile birlikte oldu. Ülkesindeki değişimi anlattı. Gürcistan’ı yıllarca yiyip bitiren yolsuzluk belası ile ciddi bir şekilde mücadele ediliyor ve sonuçları da alınıyor. Bununla birlikte vergi alanında da gelişmeler var. Saakaşvili göreve geldiğinden beri vergi gelirlerinde yüzde 50 oranında bir artış yaşandı. Yeni ve daha liberal vergi kanunları hazırlanıyor. Özelleştirmeye de ağırlık verilmiş durumda. Yaklaşık bin 800 işletmenin kamu hisseleri doğrudan satış ya da ihale yoluyla özelleştirilecek. Ekonomi Bakanı Kakha Bendukidze’nin sözleri ilginç olduğu kadar kararlılığın da bir işareti: “Gürcistan, kendi bilinci hariç herşeyi satacak.” Saakaşvili ve ekibi kararlı bir şekilde ilerliyor. Ancak Gürcistan’ın Güney Osetya ve Abhazya sorunları devletin o kadar çok enerjisini alıyor ki, ekonomik reformlara istenen sürat halen kazandırılabilmiş değil. Amaç Gürcistan’ı Bağımsız Devletler Topluluğu içerisindeki en liberal, en düşük vergi oranlarına sahip ve yabancı yatırım için en cazip ülke haline getirmek. Güller Devrimi ile Gürcistan’daki yönetim değişti ama Gürcü ekonomisinde güllerin açıp açmayacağını zaman gösterecek. Türkiye’nin Gürcistan ile olan ticari ve ekonomik ilişkileri ise iki komşu ülkeye yakışmayacak derecede düşük seviyede seyrediyor. 2003 yılında iki ülke arasındaki ticaret hacmi sadece 430 milyon dolar olarak gerçekleşmiş. Bu ülkedeki Türk sermayesi ise 150 milyon doları aşmıyor. Başka bir deyişle Azerbaycan’a yapılan yatırımın onda biri seviyesinde. Bunun sebebi de bugüne kadar Gürcistan’ın Türk firmaları için uygun bir iş ortamı sağlayamamış olması. Yolsuzluk, kara sınırımız olmasına rağmen yaşanan ulaşım problemleri ve genel anlamda istikrarsızlık Türk firmalarının Gürcistan’dan uzak durmalarına yol açmıştı. Başbakan Erdoğan’ın Tiflis ziyaretinde değindiği husus son derece net: “İş adamı güven ister. Siz güven ortamını sağlayın, sonra yatırım akmaya başlayacaktır.” Saakaşvili’nin de buna karşılık olarak söylediği sözler de umut verici: “Gürcistan’da Türk iş adamları kendilerini Türkiye’de olduğu kadar rahat hissedebilirler artık. Bunu ben bizzat garanti ediyorum. Sizlerin başarısı, benim hükümetimin başarısı sayılır.” Sarp sınır kapısından bir araç eskiden bir saatin üzerinde bir vakitte geçerken, kapı zaman zaman kapanırken ve de kapıda vergi ödeyen sonra gidip bir de Batum’da öderken, artık Sarp’tan iki dakikada ve nahoş sürprizler yaşanmadan geçiliyor. Bu tür gelişmeler doğal olarak Türk iş çevrelerinin de Gürcistan’a ilgilerinin artmasını sağlayacak. Her iki hükümet de iş adamlarının önünü açacağını taahhüt ediyor ve bu doğrultuda adımlar atıyor. Çıldır-Aktaş Kapısı’nın açılması ve Kars-Tiflis Demiryolu’nun tamamlanmasıyla Gürcistan’ın Türkiye’nin Orta Asya’ya açılan kapısı haline getirilmesi, Hopa-Batum Demiryolu, Trabzon-Poti Ro-Ro Hattı, Rize-Poti Fiberoptik Kablo Hattı ve Batum Havaalanı’nın modernize edilerek ortak kullanıma açılması gündemdeki projeler arasında. Bakü-Tiflis-Ceyhan Hattı’nın da inşası geçen ay 15 günlük bir kesintiye uğramasına rağmen şu anda devam ediyor. TÜRK İŞ DÜNYASI İÇİN İMKANLAR BÜYÜK Gürcistan’da Türk iş çevreleri için önemli imkanlar var. Tarım ürünlerinin işlenmesi, paketlenmesi ve ihracatında işbirliği yapılabilir. Gürcistan’daki demir çelik tesislerinin rehabilitasyonunu Türk firmaları gerçekleştirebilir ve Gürcistan’ın nehirlerinde hidro elektrik santralleri kurulabilir. Gürcistan’ın ciddi bir elektrik sıkıntısı var. Bunlarla birlikte Gürcistan’ın doğal güzellikleri, muhteşem plajları ve dağları, Türk turizmcilerin tecrübeleri ile birleştirilebilir. Ayrıca Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen’in Tiflis’te dile getirdiği gibi kurulacak sınır ticaret merkezleri iki ülke arasındaki ticarete büyük bir ivme kazandırabilir. Bütün bunların yapılabilmesi için tabii ki öncelikle Gürcistan’da gerçek anlamda istikrarın sağlanması ve yatırım ortamının cazip hale gelmesi gerekiyor. 19. yüzyılda yaşamış olan Macar seyyah Yanoş Beşe şöyle diyor: “Gürcüler kesinlikle daha yakın bir ilgiyi hak ediyorlar. Bilim ve sanatın değişik alanlarında sahip oldukları beceriler takdire şayandır. Tarımda, üzüm yetiştirmekte ve muhteşem şaraplar üretmekte bu çalışkan insanların üzerine yok.” Sanırım, Beşe’ye tüm Türkiye olarak kulak vermemiz ve komşumuzu daha yakından tanımamız gerekiyor. | ||||
| |
|||
 Bankaların kara tahtaları siliniyor |
|||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
