| | | | Çünkü ‘doğal’ olan, Cuma günü saat 16.00’dan itibaren araçlarımıza atlayıp bir an önce evlerimize ulaşmak için giriştiğimiz yarışta ön sıralardan bir yer kapmaktı. Maalesef, herkes aynı anda bunu düşününce, bulunduğumuz yerde çakılıp kaldık.
Elias Canetti, ‘Kitle ve İktidar’ (Ayrıntı Yayınları) isimli muazzam yapıtının ‘Panik’ başlıklı bölümünde, “oyun sahnelendiği sırada yangın çıkan bir tiyatro” metaforundan yola çıkarak şöyle diyor:
“Ortak bir aşikar tehlike, ortak bir korku yaratır. (...) Birey kitleden ayrılıp kaçmak ister; çünkü kitle, bir bütün olarak tehlike altındadır. Ancak birey fiziksel olarak hala kitlenin içine saplanıp kaldığı için, ona saldırmak zorundadır. Kendini ona bırakması artık mahvolması anlamına gelir, çünkü kitlenin kendisi mahvolma tehdidi altındadır. Böyle bir anda (...) itip kakarak, itip kakmaya yol açar; ne kadar darbe vurursa kendisi de bir o kadar yer...”
Canetti, bu türden bir kaçışı, “sürüler halinde yaşayan ve ortak güvenlikleri hızlarına bağlı olan bütün hayvanların yaygın kolektif deneyimi” olarak tanımlayıp ekliyor: “Kaçış enerjisi diğerlerini geri itme enerjisine dönüşür.”
İnsan doğasına en uygun davranış biçimi dediğimiz şey, genellikle üzerine çok düşünmediğimiz, insan türünün en ilkel korku, sevinç, acı vb. içgüdüsel özellikleridir.
Ebedi olduğunu iddia eden her sistem, gerekçesini insan doğasına uygunluk prensibine dayandırır. Daha açıkçası, kendisini böyle ‘yutturur’:
“Doğal olan yarışmadır, rekabettir. Hala birileri dayanışmadan, toplumsallıktan sözediyorsa, onlar iflah olmaz hayalperestlerdir, çünkü değiştirmeye çalıştıkları şey, insanın değişmez, mutlak doğasıdır.”
İşte tam da böyle düşündüğümüz için şaşıp kaldık, Gümüşsuyu’nda tanımadığı insanlara yardım eden gence... Haber olmasının nedeni, ‘anormal’ bir davranış sergilemesiydi.
Herkesin ortak bir felakete maruz kaldığı bir anda, kendisini kurtarmak yerine başkasına yardım eden bir insanı en hafif ifadesiyle ‘enteresan’ bulmamız, ciddi bir tehlikeyle karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor.
Bu defa yaşadığımız şey, alt tarafı bir buçuk gün süren kar yağışıydı. Bu bile gösterdi ki, ne kadar dar kafalı bir bireycilik içine sürüklenirsek, o ölçüde de içgüdüleriyle davranan kaba saba bir güruhtan fazlası olamıyoruz. Ve güruhun altında ezildiği felaketten kurtulma şansımız da kalmıyor. Oysa biliyoruz ki, içinde hep birlikte yaşadığımız bu şehir, çok daha ciddi felaketlere maruz kalabilir.
Sakın “nasıl olsa devlet yardım eder” gibi safiyane düşüncelere kapılmayalım. Felaket yaşanan yere en son onlar ulaşır. Her hangi bir meydanda gösteri yapan öğrenci topluluğuna müdahale etmekteki hızı ve kararlılığı, sorun çözmek konusunda gösteremezler. Çünkü, klişe tabiriyle ‘kamu kurum ve kuruluşları’nın bu ülkedeki örgütlenme mantığı, ahali üzerinde otorite tesis etmektir. Başka bir şey değil! (İşte Valiliğin tutumu: Sayın Vali, “günler öncesinden o kadar uyardık ama vatandaş bizi dinlemedi, kendilerini sokaklara attılar” diyor. Vatandaştan şikayet eden Vali, üzerine düşen tedbiri alıp bir gün önce okulları tatil etse, Ümraniye’de bir dere yatağında donarak ölen 8 yaşındaki küçük Atalay şimdi hayatta olacaktı.)
Sığınacağımız, güç alacağımız en temel toplumsal davranış biçimi olarak dayanışmayı, yardımlaşmayı hayatımızdan bu ölçüde dışlamış olmanın bedelini, ağır bir biçimde ödeyeceğiz, maalesef.
| |
Ergenekon’da 16 kişi daha gözaltında
Oyunbozanlık yapmayın, yarışmaya katılın!
