| | | | Rakip bloklar, Dünya Ticaret Örgütü’nün (WTO) Cancun’da yapılan toplantısında 5 gün boyunca tarım konusunda görüş ayrılığı yaşadılar ve yoksul ülkelerin bürokrasi ve rüşveti azaltmayı amaçlayan yeni kuralları görüşmeyi reddetmelerinin ardından görüşmeler kesildi.
Gelecek senenin sonunda varılması beklenen dünya ticaret paktı, bu görüşmelerin kesilmesiyle artık tehlikeye girdi.
YOKSULLARIN ZAFERİ
Yoksul ülkeler, artık ABD ve Avrupa gibi hakim ticaret güçleri tarafından haksız anlaşmalara imza atmaya zorlanamayacaklarını kanıtladıkları için kazandıkları siyasi zaferle övünüyorlar. Malezya Ticaret Bakanı Rafidah Aziz, “Gelişmekte olan ülkeleri dinlemedikleri zaman ne olacağı konusunda insanları uyardık...Olacağı buydu” diye konuştu.
Diplomatlar, 1930’lardan bu yana dünya ekonomisini olumsuz etkileyen korumacılığın yeniden başlaması konusunda fazla bir risk görmemelerine rağmen, görüşmelerin başarısızlığa uğramasını bölgesel ticaret bloklarını ve ülke bazında anlaşmaların yapılmasını hızlandırabilir.
HİNDİSTAN MEMNUN
Uluslararası ticaretin liberazisyonunu hızlandırmak amacıyla Meksika’nın Cancun kentinde yapılan Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Bakanlar Konferansı’nın başarısızlıkla sonuçlanması, Hindistan tarım ve sanayi sektörlerinde de sevinçle karşılandı.
Hindistan çiftçi hareketinin liderlerinden M.D. Nanjundasvami, sonucun yoksul ülkelerin artan müzakere gücünü kanıtlayan bir zafer olarak niteleyerek “Cancun toplantısının başarısız olmasını istiyorduk ve öyle oldu. Bu sonuç bütün dünyada devam eden halk hareketlerinin zaferidir” dedi. Ucuz ithal ürünlerinin rekabeti yüzünden yaygın iflasların yaşandığı Hindistan’da sadece Nanjundasvami’nin eyaleti Kanataka da Nisan ayından bu yana 200’den fazla yoksul çiftçci ekonomik bunalım yüzünden intihar etmiş bulunuyor. Hindistan sanayicilerini bir araya getiren Hint Sanayi Konfederasyonu da, sonucu memnuniyetle karşıladı.
Tarım ve sanayi kesiminin ortak baskısı altında kalan Hindistan yönetimi, Cancun’da gelişmekte olan ülkelerin oluşturduğu direniş cephesinin öncü ve kurucu güçleri arasında yer almıştı.
Öte yandan insani yardım örgütleri ve çevreciler, Dünya Ticaret Örgütü’nün (DTÖ) Cancun toplantısının başarısızlıkla sonuçlanmasından, gelişmiş ülkelerin bencil tutumlarını sorumlu tutuyor.
Sanayileşmiş ülkeleri Cancun’a, yoksulların taleplerini dikkate almadan kendi gündemlerini dayatmak üzere gitmekle suçlayan yardım kuruluşları, toplantıda gelişmekte ülkelerin gösterdiği direnişi daha adil uluslararası ilişkiler yönünde “iyi bir işaret” olarak değerlendiriyor
ŞİMDİ NE OLACAK?
Cancun başarısızlığı, DTÖ’nün 2004 yılı sonuna dek uluslararası ticareti daha da serbestleştirecek kapsamlı ve bağlayıcı bir uluslararası anlaşmayı ülkelere kabul ettirme umudunu suya düşürdü. Uzmanlar, yoksullarla zenginler arasında derin görüş ayrılıklarının ve tarafların kendi tezlerinden ödün vermeme kararlılığının ortaya çıktığı Cancun toplantısının ardından, uluslararası ticareti düzenleyecek genel bir anlaşma yönündeki çabalara neredeyse sil baştan yeniden başlanacağını belirtiyorlar. DTÖ toplantılarında bakanlar arasında ele alınan konuların yenidenbürokratlara havale edileceği ve DTÖ’nün Cenevre’deki merkezinde yıllar sürecek teknik çalışmaların gerekeceği vurgulanıyor.
Uzmanlar, Cancun başarısızlığının, 1930’lardaki uluslararası ticaretin gerilemesiyle tüm dünyayı saran bir ekonomik krize neden olan türden korumacılık eğilimlerine yol açma tehlikesinin bulunmadığını, ancak, ticaret bloklarını ve ikili anlaşmaları teşvik edebileceğini belirtiyorlar.
Dünya ticaretinin düzenleyecek evrensel kuralların belirlenememesiyle, ülkelerin bölgesel ve ikili anlaşmalarla kendileriiçin en uygun ticari koşulları yaratmaya yöneleceğini belirten uzmanlar, bu durumun bazı ülkelerin zararına olacağını iddia ediyor. Zengin ülke temsilcileri, Cancun toplantısında olağanüstü direniş göstererek anlaşmayı engelleyen gelişmekte olan ülkeleri “bundan asılkendilerinin zararlı çıkacağı” yönünde uyarıyor.
Yoksul ülkelerin yatırımcılar açısından riskli görüldüğünü belirten zenginler, uluslararası bir anlaşma olmadığında zenginlerin birbiriyle ticarete ağırlık vereceğini ve bundan yine yoksulların zarar göreceğini iddia ediyor. | |
Cancun'da 'tarımsal destek' açmazı
Bankaların kara tahtaları siliniyor
