Operasyonun etkileri yıkıcı olmayacak

Irak'ın ham petrol üretiminin operasyon sonrası 3.5 milyon varile çıkacağı öngörülüyor.

Savaş olasılığının hali hazırda petrol fiyatlarına yansıdığı ve ana senaryonun gerçekleşme ihtimalinin yüzde 80 olduğu düşünülürse, operasyonun ekonomiye etkisi yıkıcı olmayacak.

Berfu Aytaç/İstanbul
CNBC-E


		13 Kasım— Irak’ın Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin silahsızlanmaya bağlı kararını koşulsuz olarak kabul etmesine karşılık, ABD’nin Irak’a olası askeri müdahalesinin etkileri değerlendiriliyor. Economic Intelligence Unit, operasyon olasılıklarını ve etkilerini değerlendirdiği “Irak’la hesaplaşma” adlı 56 sayfalık raporda, askeri operasyonun global ekonomiye olası etkilerini irdeleniyor.


		Irak BM kararını kabul etti Irak savaşının 'faturası' ağır Irak panzehir peşinde Irak'a operasyon gelişmekte olanları vuracak Irak ekonomisinin inşası güç olacak

The Economist Dergisi’ne bağlı Economic Intelligence Unit, hazırladığı ana senaryo kapsamında “2003 yılında Irak’a bir operasyon düzenlenmesi ve Saddam’ın devrilmesi” ihtimalini yüzde 80 olarak görüyor. Saddam’ın ülke içinde patlak veren bir ihtilalle savaşsız devrilmesine ise yüzde 10 ihtimal veriliyor.
Raporda, Saddam’ın Birleşmiş Milletler silah denetçileriyle uzlaşması ya da Irak’la Amerika arasındaki gerilimin mevcut haliyle devam etmesi olasılıkları ise yüzde 5’er ihtimalle değerlendiriliyor. Kısacası, Saddam’ın savaşsız devrilme ihtimali yalnızca yüzde 20.
Peki en yüksek olasılık olarak değerlendirilen operasyon için öngörülen tarih ne? Operasyonun, önümüzdeki Ocak ayında ya da Nisan sonunda başlaması yüksek bir ihtimal olarak değerlendiriliyor. Savaşın yüzde 70 ihtimalle üç ay gibi kısa sürede tamamlanması ve yüzde 60 ihtimalle de başarılı olması öngörülüyor.
Rapora göre, bu ana senaryoya gelebilecek en büyük büyük tehdit Saddam. Direnmekten başka çaresi kalmayacak olan Saddam’ın savaşı uzatmak için elinden geleni yapacak olması ihtimali de göz önünde bulunduruluyor.

DÜNYA EKONOMİSİ NASIL ETKİLENECEK?
Peki bütün bu gelişmelerden dünya ekonomisi nasıl etkilenir? Rapora göre, olası bir Irak operasyonunun küresel ekonomiye etkisi, ilk etapta petrol fiyatlarında yaşanacak. Savaş olasılığının hali hazırda petrol fiyatlarına yansıdığı ve ana senaryonun gerçekleşme ihtimalinin yüzde 80 olduğu düşünülürse, operasyonun ekonomiye etkisi yıkıcı olmayacak.
Mart 2002’den bu yana, petrol fiyatlarının, varil başına, olması gerektiğinden 6 dolar daha yüksek olduğunun belirtildiği raporda, bu konudaki senaryo şöyle özetleniyor: operasyon başlar başlamaz, Irak’ın petrol üretimi duracak…OPEC, bu durumu telafi etmek için üretimi artıracak… petrol fiyatları varil başına 35-40 dolar aralığına kadar çıkacak.
Bu noktada bütün gözler OPEC’te olacak. OPEC’in müdahelesi halinde petrol tedariğinde bir aksama olmayacağı, fiyatların varil başına 20 dolara kadar düşeceği belirtiliyor.
Rapora göre, operasyon sırasında petrol fiyatlarının düşmeye başlamasında da yadırganacak bir durum yok..Zira, Körfez Savaşı’nda da fiyatlar benzer bir seyir izlemişti. Raporda, Irak’ta rejim değişikliğinin beklendiği 2003 yılından itibaren petrol fiyatlarının istikrarlı bir şekilde düşeceğine de dikkat çekiliyor. Kuruluş’a göre, savaşın ardından 25 dolar civarına düşecek olan petrol fiyatları, 2004’te 19.6, 2005’te 18, 2006’da 17.4 ve nihayet 2007’de ise 16 buçuk dolara gerileyecek…

OPERASYON SONRASI PETROL ÜRETİMİ ARTACAK
Peki Ortadoğu’da kişi başına düşen milli geliri yaklaşık 1000 dolar olan Irak neden dünya gündeminde 1. sırada? Forbes dergisi, kanıtlanmamış rezervler de hesaba katıldığında, dünyanın petrol açısından en zengin ülkesinin Irak olduğunu belirtiyor.
Raporda ise, 2000 sonu itibariyle 112.5 milyar varillik kanıtlanmış petrol rezervi bulunan ve bu haliyle dünya petrol rezervlerinin yüzde 11’ini oluşturan Irak’ın, rejim değişikliğinin ardından, petrol üretimini, birkaç yıl içinde, günde 3.5 milyon varile çıkarabileceği belirtiliyor. Raporda, bu durumun, halen günde 21.7 milyon varil petrol üreten OPEC’in fiyatları kontrol etme gücünü azaltacağına dikkat çekiliyor.
Sonuç olarak, operasyonun ekonomiye olan etkileri petrol fiyatlarındaki dalgalanma ile sınırlı olacak gibi görünse de, Amerika’nın dolaylı yoldan etkilenebileceği iddia ediliyor. ABD’nin uzun vadeli ekonomik görünümünde yaşanacak bir güven kaybının, bu ülkeden sermaye çıkışına neden olabileceği belirtiliyor.…Bu durumda, euro-dolar paritesinin 1.30’a çıkacağı, S&P 500 endeksinin ise 700’lere düşebileceği ifade ediliyor.
Öte yandan, Ortadoğu’da, henüz İsrail Filistin gerginliği bitmeden başlayacak bir savaşın, bölgede istikrarı iyiden iyiye yok edeceğine dikkat çekiliyor…Bütün bunlardan gelişmekte olan piyasaların da nasibini alacağının belirtildiği raporda, savaşın Türkiye’ye olası etkileri, “Türk Lirası’nın aşırı değer kaybetmesi ve iç borç sorununun derinleşmesi” diye sıralanıyor.

İŞ DÜNYASINA OLASI ETKİLER
Bu aşamada, iş dünyası olası bir savaştan nasıl etkilenir? Rapora göre, tıpkı 11 Eylül saldırılarında görüldüğü gibi, iş yerleri bazı güvenlik tehditleriyle karşı karşıya kalabilir. Örneğin, mal sevkiyatları gecikebilir, binalar doğrudan saldırı tehdidine maruz kalabilir, data merkezleri tahrip edilebilir ve böylece şirketlerin tedarik ve ödemeler zinciri büyük yara alabilir…
Rapora göre, bütün bu sorunları önlemek için afet yönetimi ve iş devamlılığı stratejileri şart..Raporda, şirketlerin en kötü senaryoya hazırlıklı olmaları gerektiğine, zira, en iyimser savaş senaryosunda dahi iş dünyasının büyük risklere maruz kalabileceklerine dikkat çekiliyor.
Peki, Saddam rejiminin ardından, Irak’ın yeniden yapılandırılmasında aslan payını kim alacak?.Rapora göre, bu işten en karlı çıkacak şirketler inşaat ve altyapı şirketleri.
Ama en büyük yaygara, Irak’ın petrol üretim kapasitesini artırmak isteyen petrol şirketleri arasında kopacak. Kuruluş, bu noktada Deutsche bank’ın bir raporundan alıntı yaparak, Irak’ın kullanılmayan petrol rezervlerini kullanıma açmanın 35 milyar dolara malolacağını belirtiyor. Bu işten en çok Amerikalı Halliburton ve Schlumber gibi petrol şirketlerinin karlı çıkacağının belirtildiği raporda, Saddam’ın Birleşmiş Milletler yaptırımları kalkar kalkmaz rezervlerin kullanıma açılması için Rusya, Çin ve Fransa ile prensipte anlaştığına dikkat çekiliyor. Kısacası, Saddam istese de istemese de batan geminin mallarından en çok Amerika pay alacak gibi görünüyor.

YENİDEN İNŞANIN MALİYETİ YÜKSEK
Irak’ı yeniden yapılandırmanın maliyeti konusunda ise beklentiler hayli farklı. EIU, bu noktada, maliyetin, 50 ila 500 milyar gibi büyük bir aralıkta oynayabileceğine dikkat çekiyor. Raporda, son olarak, Saddam rejiminin ardından ülkeyi yeniden yapılandırma görevinin, Kosova ve Afganistan’da olduğu gibi Dünya Bankası’na düşeceği belirtiliyor.
Rapora göre, Irak’la savaşın ardından, Dünya Bankası, ülkede özel sektör odaklı bir büyüme hedefi güderken, şirketler de, en iyi teklifi vererek altyapı projelerini kapma telaşında olacak. Bu konuda en karlı ülkeler ise, “Büyük Abi”sinin yanında savaşa katılanlar olacak.



		Bankaların kara tahtaları siliniyor • KOBİ’lere 1 milyar dolarlık ‘cansuyu’ • Dolar 5 kuruş eridi, 1,67’ye indi • Markaların korunması tasarısı yasalaştı • Unakıtan: Çok şükür batan banka yok İsrail hücum botu Gazze kıyısını vurdu • ‘Osmanlı’nın yıkılışı en çok Araplara zarar verdi’ • İsrail’in ateşkes müzakerecisi görevden alındı • Obama bir kez daha yemin etti • PKK’ya karşı koordinasyon merkezi kuruldu

	NTVMSNBC KULLANICILARININ TOP 10'u

	Bu haberi diğer okuyucularımıza tavsiye eder misiniz? hayır 1 - 2 - 3 - 4 - 5 - 6 - 7 kesinlikle

NTVMSNBC 'ye iyi erisim için
• Microsoft Internet Explorer
• Windows Media Player kullanın