|
Hem kamuda, hem de özel sektörde yıllık büyüme tahmini yüzde 4-5 arasına çekilmiş durumda. Bu beklenti gerçekleşirse Türkiye, bir kez daha rekor düzeyde küçülmenin ardından yüksek bir büyüme oranına ulaşmış olacak.
İKİ BÜYÜK DARALMA ATATÜRK DÖNEMİNDE
Aslında Türkiye, cumhuriyetin daha önce de defalarca bu tabloyu çizdi. Bir yıl ciddi oranda küçülme, ardından hızlı büyüme trendi, Türkiye’nin 1924’ten bu yana yabancı olmadığı bir durum.
Cumhuriyetin ilk ciddi küçülmesini 1927 yılında yaşayan Türkiye, bu yılı yüzde -12.8’lik bir daralmayla tamamladı. Ancak ertesi yıl ciddi bir atılım hamlesiyle yüzde 11’lik büyümeye ulaşan ülke, daralmanın izlerini bir nebze olsun silmiş oldu.
|
|
| | |
Cumhuriyetin kuruluşundan sonra ikinci büyük daralma ise 1932 yılında gerçekleşti. Yüzde 10.7 daralan ekonomi bir sonraki yıl yüzde 15.8 büyüyor, ancak 1935 yılında bir kez daha yüzde 3’lük bir daralmayla karşı karşıya kalınıyordu. Bu daralmanın ardından ekonominin bir yıl sonraki performansı yine göz kamaştırıcıydı. 1936 yılı, Türkiye ekonomisinin bugüne kadar gördüğü ikinci büyük büyümeyle sona eriyordu: Yüzde 23.2.
1940 yılında İkinci Dünya Savaşı başlıyor ve ekonomi ilk kez ardı ardına iki kez daralıyordu. 1940’taki yüzde 4.9 ve 1941’deki yüzde 10.3’lük daralmayı, 1942’deki yüzde 5.6’lık büyüme biraz olsun dengeliyor, ancak ekonomi 1943’te yüzde 9.8, 1944’te yüzde 5.1, savaşın son yılı olan 1945’te ise rekor düzeyde; yüzde 15.3 daralıyordu.
SAVAŞ SONRASI BÜYÜME ZIPLADI
Rekor daralma, peşinde rekor büyümeyi de getiriyor, savaş tehlikesini atlatan Türkiye, 1946 yılını yüzde 31.9’luk büyüme ile tamamlıyordu.
Tek partili dönemin sona erdiği 1949 yılı yüzde 5 daralan, bir sonraki yıl ise iktidar değişikliği ve Menderes Hükümeti ile yüzde 4.9 büyüyen Türkiye, Kore Savaşı’nın yaşandığı 1954 yılı dışında 1979’a kadar başka küçülmeyle karşı karşıya kalmıyordu.
Türkiye, bundan sonraki ilk ciddi dip ve zirveyi, askeri darbe öncesinde terör nedeniyle zor günler geçirdiği sırada yaşadı. Sağ-sol çatışması nedeniyle 1979’da yüzde 0.5, darbenin yaşandığı 1980’de ise yüzde 2.8 daralan ekonomi, 1981 yılında yüzde 4.8’lik büyümeye ulaştı.
Tansu Çiller’in başbakanlığında yaşanan 1994 krizi de ekonominin tarihi dalgalanmalarından birine sahne oldu. 1994’te ekonomi yüzde 6.1 daralırken, bir sonraki yıl, 1995’te büyüme oranı yüzde 8.0 olarak gerçekleşti.
DEPREM ARDINDAN DARALMA YÜZDE 6.1
Ekonomideki istikrar, 1990’lı yılların sonunda bir kez daha yerini günümüze dek süren dalgalanmaya bıraktı. Depremin vurduğu 1999 yılında ekonomi, 1994 krizindeki performansını tekrarladı ve yüzde 6.1’lik bir daralma yaşandı.
Ekonomik programın uygulanmaya başlandığı 2000 yılında, ithalata dayalı olarak ciddi bir büyüme çizgisi yakalayan ve yüzde 6.3 büyüyen Türkiye ekonomisi, bu büyümenin faturasını 2001 Şubatı’nda başlayan krizle ödedi. Geçen yılı 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana en büyük gerilemeyle; yüzde 9.4’lük daralmayla kapatan ekonomi, bu yıl ise program itibarıyla yüzde 3 büyüme amaçlıyor.
Ancak, ilk iki çeyrekte ekonominin gösterdiği performans bu rakamın aşılabileceğine işaret ediyor. Türkiye ekonomisi bu yılı da büyümeyle kapatırsa ciddi dalgalanmalarına bir yenisini daha eklemiş olacak. | |
Büyüme yıl sonu %5'i aşabilir
Bankaların kara tahtaları siliniyor
