 |
|
|||||
 |   |  |  | ||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
  |
 Federasyondan üniter devlete Balkanlardan sonra Kafkasya istikrar paktı |
|||
|
|||
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| İkinci durak Batı’ya yakınlığıyla bilinen ve diğer ülkelere göre daha demokratik bir rejim uygulanan Kırgızistan oldu. Albright, Kırgızistan’a terörle mücadele konusunda yardımda bulunmaya hazır olduklarını bildirdi. Amerikalı bakan, Bişkek yönetimini son parlamento seçimlerinde muhalefete uyguladığı baskı nedeniyle de eleştirdi. Öte yandan Amerikan-Kırgız işbirliği olanakları görüşüldü. Bakan, bölgesel kalkınma için Kırgızistan’a kredi vermeye hazır olduklarını bildirdi. Albright son olarak Taşkent’e gitti. Orta Asya’nın kalbi sayılan Özbekistan, hem tarihe dayanan devlet tecrübesi hem de bölge üzerindeki etkisi ve gücü nedeniyle stratejik bir ülke. İslam Kerimov yönetimindeki Özbekistan, bağımsızlıktan bu yana otoriter bir rejim uyguluyor. Ülkede iktidar partisi dışındaki partilerin yine Kerimov tarafından yaratıldığı biliniyor. Gerçek muhaliflerse kısmen Tacikistan ve Afganistan’da köktendinci hareketlere kaymış, kısmen de çalışmalarını batılı ülkelerde sürdürüyor. Özbekistan’daki siyasi tutukluların sayısı tam olarak bilinmiyor. Medya ise tamamen devlet kontrolü altında... TERÖRLE MÜCADELE DEMOKRASİYİ GÖZARDI ETMEMELİ Albright’ın Taşkent ziyaretinde ön plana çıkan konular, terörle mücadele ve demokrasi oldu. Dışişleri bakanı, Özbek-Afgan sınırında yaşanan güvenlik boşluğuna karşı Amerika’nın yardım etmeye hazır olduğunu bildirdi. Albright, Taşkent yönetimini terörle mücadelede daha demokratik yöntemlere başvurmaya çağırdı. Taşkent’e verilen mesaj kısaca “Terörle mücadele ismi altında yaptığınız herşeyi desteklemiyoruz!” oldu... Orta Asya’da terörle mücadele ve güvenlik çok da eski bir sorun değil. Emniyet boşluklarının bu denli akut hale gelmesi, geçtiğimiz yıl yaz aylarına dayanıyor. İSLAMCI MİLİTANLARIN GÜÇLENİŞİ Ağustos 1999’da yüzlerce silahlı terörist, Tacik dağları üzerinden Kırgızistan’a geçerek aralarında Japon jeologların da olduğu bir grup insanı rehin almıştı... Grubun başında 1992-93 yıllarında Özbekistan’dan kaçan Özbek muhalifi Tahir Yoldaşev vardı. Yoldaşev, 1990’ların ilk yıllarında Kerimov’a muhalif olduğu için kaçarak Tacikistan’a sığınmıştı. Yoldaşev ve beraberindeki muhalif Özbekler, bir daha Özbekistan’a geri dönemedi. Ve bu süre içinde radikal İslama kaydı. Geçen yıl 16 Şubat’ta İslam Kerimov’a karşı girişilen suikastin ardında bu grubun olduğu tahmin ediliyor. Silahlı grup, Kırgızistan dağlarını geçerek Özbekistan’a sızmak ve stratejik önem taşıyan ve İslam’ın kuvvetli olduğu Fergana bölgesini ele geçirmek istiyordu. Yoldaşev için son adım Taşkent’teki Kerimov yönetimini devirmekti... Silahlı militanlara karşı Kırgızistan, Kazakistan, Özbekistan ve Tacikistan Eylül 1999’da ortak bir mücadele başlattı. Operasyona Rusya ve Çin, lojistik destek verdi. Rusya, terörle mücadele için bölgeye eğitim birlikleri gönderdi. ORTA ASYA’DA 3 KRİTİK OLUŞUM O tarihten bu yana Orta Asya’da birbirine bağlı 3 oluşum öne çıkıyor: Bağımsızlıktan bu yana baskı altında kalan Orta Asya muhalefetinin bir kısmı Afganistan ve Tacikistan’dan gelen yardımla radikal İslam’a doğru kayıyor. Köktendinci hareketler belki de tarihinde ilk kez Orta Asya’da etkili oluyor. Radikal İslam hareketleri adı altında, Orta Asya’daki otoriter rejimlere karşı mücadele hızlanıyor ve bölge güvenliği açısından tehlikeli boyutlara ulaşıyor. Mücadele, öncelikli olarak cihad için değil, daha çok demokratikleşme ihtiyacından doğuyor, ancak Afganistan’dan görülen destekle mecburen radikal İslama kayıyor. Orta Asya’da oluşan güvenlik boşluğu, Moskova ve Beijing’in bölge üzerindeki itibarını artırıyor. Orta Asya’yla yakından ilgilenen bu iki ülke, bölgenin en aktif oyuncuları haline geliyor. TARİHİN MİRASI Moskova, Sovyetler Birliği’nin ilk yıllarında Orta Asya’nın sınırlarını bir rüzgar gülü gibi birbiri içine geçmiş parçalara bölmüş ve etnik grupları da ayrı ayrı bu ülkelere dağıtmıştı... Bundan 70 yıl önce verilen bu karar, Moskova’nın Orta Asya’da attığı adımları bugün de kolaylaştırıyor. 1991 yılında bu suni sınırlarda kurulan yeni bağımsız devletlerin kendi aralarındaki sorunlar ve coğrafyayla mücadeledeki zorluklar Moskova’nın adımlarını kolaylaştırıyor. Günümüzü 70 yıl öncesinden ayıran en önemli gerçek, Çin’in bölgedeki varlığının Moskova’yla birlikte hissediliyor olması ve Amerika’nın da Orta Asya’yı unutmamış olması. Albright’ın gezisi Washington’un demokrasi, yeraltı kaynaklarının paylaşımı ve Moskova’dan daha öncelikli bir ortaklık arayışında olması açısından sembolik bir anlam taşıyor. Albright’ın gezisi, sonbahardaki başkanlık seçimleri öncesinde Amerikan dış politikasında somut sonuçlar doğurmayacak olsa da yeni Amerikan başkanlığının bu bölgeyle yoğun olarak ilgileneceğinin bir işareti. | ||||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
