|
Güncelleme: 23:16 TS 28 Haz., 2000
|
| |
| AA |
İnternet Terimleri Sözlüğü (I-M)
|
|
| Cysco Systems tarafından hazırlanan “İnternet Terimleri Sözlüğü” ilk kez ve yalnızca ntvmsnbc’de
|
|
|
| |
| İnternet Terimleri Sözlüğü |
| | | | |
| | Cisco Systems tarafından hazırlanan İnternet Terimleri Sözlüğü ilk kez ve sadece ntvmsnbc'de | |
| | | • | A-D
| |
| | | • | E-H
| |
| | | • | I-M
| |
| | | • | N-R
| |
| | | • | S-Z
| |
| | |
|
|
I/O (input/output) : Bir bilgisayarla veri alışverişinde kullanılan herhangi bir işlemi, programı veya cihazı tanımlar. Tipik I/O cihazları arasında yazıcılar, sabit diskler, klavyeler ve mouse’lar yer alırlar.
Icon : 1) Bilgisayarın grafik kullanıcı arabiriminde bir uygulamayı veya bir özelliği gösteren resim. 2) Web sayfasında bir konuyu veya başka bir web sayfasını gösteren grafik görüntü.
ICQ : Size arkadaşlarınızın Internet’e bağlı olup olmadıklarını gösteren ve onlarla sohbet (chat) etmenizi sağlayan bir program.
IGMP (Internet Group Management Protocol) : Multicast grup üyelerini komşu multicast router’a rapor etmek için IP host’lar tarafından kullanılır. Router’lar bu bilgiyi, multimedya ortamındaki trafiği sınırlayarak yerel ağ bant genişliğini korumak için kullanabilirler.
Imaging : Görüntüleme. Görüntülerin alınması, saklanması, yönetilmesi ve gösterilmesi.
Infrastructure : Altyapı. Bilgisayarları ve kullanıcıları birbirine bağlamak için kullanılan donanımlar. Telefon hatları, kablolu televizyon hatları, uydular ve antenler dahil olmak üzere tüm iletim ortamı, router’lar, tekrarlayıcılar ve iletim yollarını kontrol eden diğer cihazlar altyapıyı oluşturur. Ayrıca iletilen işaretlerin alınması, gönderilmesi ve yönetilmesi için kullanılan yazılımlar da altyapı elemanı sayılırlar.
Interface : Arabirim, arayüz. 1) Kullanıcı arayüzü, kullanıcının bir program veya bilgisayarı kullanması için çeşitli araçlar sağlayan bir programdır. Grafik kullanıcı arabirimi bu iletişimi sağlamak için resimlere dayalı bir yapı sunar. 2) Programlama arayüzü, programcının kullanması için bir program veya programlama dili tarafından sağlanan komutlar ve veriler. 3) Bir cihazın başka bir cihaza veya bir konnektöre bağlanmasını sağlayan donanım parçası.
Internet : Dünyadaki bilgisayarların birbirine bağlanmasını sağlayan, bilgisayarlar, router’lar ve kablo bağlantılarından oluşan global ağ.
Internet telephony : Ses, faks ve diğer bilgilerin elektronik ortamda iletilmesini sağlayan telefon teknolojisi. Klasik telefon ağlarının yerine Internet altyapısını kullanır.
Internetwork : Router’lar ve diğer cihazlarla birbirine bağlanmış ve tek bir ağ gibi çalışan ağlar topluluğu.
Interoperability : Farklı üreticiler tarafından üretilmiş ekipmanların, bir ağ üzerinde birbiri ile başarılı bir şekilde iletişim kurabilmesi.
Interrupt : Kesme. Bilgisayarın çalışmasını durdurmak için, bilgisayara bağlı bir cihazdan veya bilgisayardaki bir programdan gelen işaret. Durma işaretini alan bilgisayar ya çalıştırdığı programa devam eder veya başka bir program çalıştırmaya başlar.
Intranet : Kullanıcıları birbirine bağlamak için Internet’le aynı teknolojiyi kullanan dahili bir ağ, ortak bir arayüz sağlamak için daha çok browser’lar kullanılır.
IP (Internet Protocol) : Internet’e bağlanan bilgisayarlar için bir standart. Internet erişimine sahip olan bütün bilgisayarlara, noktalarla birbirinden ayrılan dört rakam grubundan oluşmuş tek bir adres verilir.
IP adress: TCP/IP protokolü kullanan bilgisayarlara verilen 32 bit adres.
IP multicast : Bir kaynaktan pek çok hedefe veya birden fazla kaynaktan pek çok hedefe yayınlanan IP trafiğinin yönlendirilme tekniği.
IPv6 : IPv4’ün yerini alacak olan yeni IP sürümü. Bu sayede IP adresleri 32 bit’ten 128 bit’e çıkıyor.
ISDN (Integrated Services Digital Network) : Varolan herkese açık anahtarlı telefon ağı üzerinde veri işaretlerini göndermek, ses ve videoyu sayısallaştırmak için kullanılan bir iletişim standardı.
ISO (International Organization for Standardization) : 1946’da kurulmuş, standartların oluşturulması için çalışan kurum. ISO, popüler bir ağ referans modeli olan OSI referans modelini geliştirdi.
ISP (Internet Service Provider ) : Internet Servis Sağlayıcısı - ISS. Internet erişimi sağlayan şirket. Gittikçe artan oranda telefon ağı operatörü ISS olarak çalışmakta.
ITU-T (International Telecommunication Union Telecommunication Standardization Sector) : İletişim teknolojileri için uluslararası standartları oluşturan kurum.
JavaBeans : Sun Microsystems’in nesne yönelimli programlama arayüzü. Ağ üzerinde veya ana işletim sistemi platformunda yayabileceğiniz, yeniden kullanılabilen uygulamalar veya komponent denen program parçaları oluşturmanızı sağlar.
JavaScript : Netscape’in programlama dili. Microsoft’un Visual Basic’ine, Sun’ın tcl’ine, Unix’deki Perl’e ve IBM’in REXX’ine benzer özelliklere sahiptir. Genellikle script dillerinin kullanımı ve kod üretimi, yapısal veya C++ gibi derlenen dillere göre daha kolaydır.
Jini : Sun’ın ortaya attığı “anında networking” mimarisi. Jini’yi kullanarak yazıcıları, depolama cihazlarını, hoparlörleri veya herhangi bir cihazı doğrudan ağa bağlayabilirsiniz.
JPEG : Bazı sıkıştırma özellikleri seçilerek yaratılan grafik formatı.
Junk e-mail (spam e-mail) : Internet üzerinde toplu olarak gönderilen istenmeyen e-postalar.
KB (kilobyte) : Bilgisayar belleği veya depolama alanı için ölçü birimi. 1 KB yaklaşık bin byte’dır (1.024 byte).
Kbps (kilobits per second) : Veri iletim ortamında bant genişliği ölçüsü, saniyede geçen kilobit sayısı. Daha yüksek bant genişlikleri megabit’lerle ve gigabit’lerle ölçülür.
KHz (kilo Hertz) : 1.000 Hertz. İşaret bant genişliği ölçüsü olarak kullanılır. Analog işaretlerin yanı sıra sayısal işaretler için de kullanılır. KHz’ler mertebesindeki bir sayısal işaret bant genişliği bps mertebesinde veri hızlarına karşılık düşer.
Kilobit : 1.000 bit. Veri iletişiminde, iki iletişim noktası arasında saniyede iletilen veri miktarını gösterir, Kbps.
Kiosk : Bilgi teknolojisinde, sokaktaki insana bilgi vermek için kullanılan cihazlardır (bir bilgisayar ve ekrandan oluşur). Türkçe kökenli bir kelimedir. Bazı şirketler multimedya kiosk’ler üretiyorlar. Bunlar bilgiyi dokumatik ekran, ses ve video ile birlikte veriyorlar.
Knowledge management : Bilgi yönetimi. Son dönemlerde ortaya çıkan bir kavram. Bilginin toplanmasını, düzenlenmesini, paylaşılmasını ve analiz edilmesini ifade ediyor.
LAN switch : Yerel alan ağı anahtarı. Ağ bölümleri arasında veri paketlerini ileten yüksek hızlı anahtar. Pek çok LAN anahtarı, MAC (Media Access Control) adreslerine dayanan trafiği iletirler.
Laser (light amplification by stimulated emission radiation) : Uyarılmış radyasyon yayımı ile arttırılmış ışık. Veriyi taşımak için, modüle edilmiş darbeler üreten dar bir ışık hüzmesi yaratabilen cihaz.
Leased line : Kiralık hat. Telekom taşıyıcı şirket tarafından bir müşteri için ayrılmış özel hat. Anahtarlamalı hat veya dial-up hattın karşıtı olarak kullanılır.
Legacy : Şu anki teknolojiye önceki dillerden, platformlardan ve tekniklerden kalan veri ve uygulamalar. Bazı büyük kurumlarda kritik iş görevlerini yerine getiren eski uygulama ve veritabanları hala kullanılmaktadır.
Link : 1) Internet’te, bir kelime, resim veya bilgiden bir başkasına yapılan bağlantı. 2) İletişimde, alıcı ve verici arasındaki bir devre veya iletim yolu ile bunlara ilişkin ekipmanları içeren kanal.
Linux : PC kullanıcılarına ücretsiz veya ucuz bir işletim sistemi sağlamayı hedefleyen Unix benzeri bir işletim sistemi. Çekirdeği, Finlandiya’da Helsinki Üniversitesi’nde Linus Torvalds tarafından geliştirildi.
Load balancing : Yük dengeleme. Bir router’ın, trafiği hedef adrese aynı uzaklıkta olan tüm ağ port’larına dağıtması özelliği. Ağ bant genişliğinin verimli kullanılabilmesı için önemlidir.
Local Area Network (LAN) : Yerel Alan Ağı. Küçük bir coğrafi alanı (bir kaç km’ye kadar) kapsayan yüksek hızlı veri ağı. Tek bir binadaki veya sınırlı bir alandaki iş istasyonlarını, çevre birimlerini, terminalleri ve diğer cihazları birbirine bağlar. Ethernet, FDDI ve Token Ring bu tip ağlarda en çok kullanılan teknolojilerdir.
Logical channel : Mantıksal kanal. İki veya daha fazla ağ noktası arasında özel olmayan, paket anahtarlamalı veri iletim yolu. Paket anahtarlama, bir fiziksel kanal üzerinde aynı anda pek çok mantıksal kanalın oluşturulmasına izin verir.
Logon ve login : Genel olarak bilgisayar kullanımında, genellikle uzaktaki bir bilgisayardaki işletim sistemine veya uygulamaya erişmek için kullanılan işlem. Unix işletim sisteminde login olarak kullanılır.
Loop : Çevrim. 1) Bilgisayar programlamasında, belirli şartlar sağlanana kadar sürekli tekrarlanan komut dizisidir. 2) İletişimde, veri paketlerinin hedefe varamadığı yönlendirme işleminde, belli bir ağ noktası dizisi arasında işlem sürekli tekrarlanır.
Loopback : Geri çevrim. Telefon sistemlerinde, ağdaki hedefe gönderilen bir test işaretidir, mesaj alındığında işaret göndericiye döner. Çıkabilecek herhangi bir problemin teşhisine yardımcı olur.
LU (logical unit) : IBM’in SNA’inde (Systems Network Architecture), bir son kullanıcıyı gösterir.
MAC (Media Access Control) : IEEE tarafından belirlenmiş olan iki alt veri link katmanından alttaki. Paylaşılan ortamlara erişimi idare eder.
MAC adress : Bir ağa bağlı her bir port veya cihaza verilen adres. Ağdaki diğer cihazlar, yönlendirme tablolarını ve veri yapılarını yenilemek için bu adresleri kullanırlar.
Mailing list : Postalama listesi. Belirli bir konuda periyodik e-posta dağıtımı yapılan insanların oluşturduğu liste.
Mainframe : Ana bilgisayar. IBM gibi şirketler tarafından üretilen büyük ölçekli bilgisayarlar için kullanılır.
Maximum rate : En yüksek hız. Sanal bir devreden geçmesine izin verilen maksimum veri hızı.
MB (megabyte) : Bilgisayar belleği veya depolama alanı için kullanılan bir ölçü. 1.048.576 byte’ı gösterir.
Mbps (megabits per second) : Veri iletiminde bant genişliği ölçüsü.
Mean time between failure (MTBF) : Arıza arası çalışma süresi. Bir donanımın ne kadar güvenilir olduğunu gösteren bir ölçü. Bu ölçü pek çok donanım için bin hatta onbin saatler mertebesindedir. Örneğin bir sabit disk için bu ölçü 300 bin saat olabilir.
Media : Ortam. İletişim işaretlerinin üzerinden geçtiği çeşitli fiziksel ortamlar. Genel olarak ağ ortamı çift bükümlü, koaksiyel ve fiber optik kablolar ile atmosferden oluşur.
Media rate : Ortam hızı. Belirli bir ortam tipi için maksimum trafik hızı.
Megabit : Veri iletişiminde 1 milyon bit’dir.
Megahertz (MHz) : Bilgisayar işlemcilerinin saat hızı ölçüsü olarak kullanılır.
Message : Mesaj. 1) e-posta kullanımında, postanın bir parçasıdır. 2) Genel olarak bilgisayar kullanımında, bilgisayarın bir işlem, hata veya herhangi gelişen bir şartın durumunu kullanıcıya veya sistem operatörüne bildirmek için gönderdiği bilgi. 3) Bazı iletişim yöntemlerinde bir programdan veya kullanıcıdan diğerine iletilen bilgi veya veri birimidir. 4) Nesne yönelimli programlamada, bir nesnenin bir başkasından bir işlem talep etme yolu.
Message queueing : Mesaj kuyruklama. Programlamada, işlemlerin veriyi bir arayüz kullanarak sistemin yönettiği mesaj kuyruğuna alması yöntemi.
Message switching : Mesaj anahtarlama. Mesajların ağ üzerindeki bir noktadan diğerine aktarılmasında kullanılan anahtarlama tekniği. Mesaj, iletim yolu hazır olana kadar her bir noktada bekletilir.
Metropolitan Area Network (MAN) : Yerel alan ağından daha geniş bir bölgedeki bilgisayar kaynakları ile kullanıcıları birbirine bağlayan ağ. Geniş alan ağından (WAN) daha dar bir bölgeyi kapsar.
Microcode : Mikro kod. Makine komutları ve bir bilgisayarın temel işlemleri arasındaki iletim katmanı. ROM’da saklanır.
Microprocessor : Bir bilgisayarın ana işlemcisi.
Microsegmentation : Bir ağın daha küçük parçalara bölünmesi. Genellikle ağ cihazlarının toplam bant genişliğini artırmak için kullanılır.
Microwave : 1-30 GHz arasındaki elektromanyetik dalgalar. Büyük bant genişliğine sahip işaretlerin kablosuz iletiminde kullanılırlar.
Middleware : İki ayrı program arasında aracılık eden herhangi bir program için kullanılır. Genel olarak, belirli bir veritabanına erişmek üzere yazılmış uygulamaların başka veritabanlarına erişmesini sağlamak için kullanılırlar.
MIDI (Musical Instrument Digital Interface) : Kişisel bilgisayar ses kartları tarafından desteklenen sayısal bir sentezleyici ile müzikleri kaydetmek ve yeniden çalmak için tasarlanmış protokol.
MIPS (millions of instructions per second) : Bir işlemcinin bir saniyede işlediği komut sayısı.
Mirror site : Ayna (kopya) site. Bir Web sitesinin veya bir sunucudaki dosyaların, ağ trafiğini azaltmak için başka bir ağ sunucusuna kopyalanması.
MIS (management information systems) : Bir kurumda iş operasyonları hakkında bilgi sağlayan bilgisayar sistemi.
Modem (modulator-demodulator) : Bir bilgisayardan başka bir bilgisayar veya sayısal cihaza gidecek olan sayısal işaretleri telefon kablosundan gidecek şekilde analog işaret haline getiren, gelen analog işaretleri de sayısal işarete çeviren cihaz.
Modulation : Modülasyon. Bir elektronik veya optik işaret taşıyıcıya bilginin eklenmesi. Modülasyon, doğru akıma (açma kapama şeklinde), alternatif akıma ve optik işaretlere uygulanabilir.
MP3 (MPEG-1 Audio Layer-3) : Orijinal ses kalitesini koruyarak, bir ses dizisini küçük bir dosyaya sıkıştırmak için geliştirilen standart bir teknoloji ve format.
MPEG (Moving Picture Experts Group) : ISO’nin (International Organization of Standardization) himayesinde çalışan MPEG, sayısal video ve sayısal ses sıkıştırma standartlarını geliştiriyor. MPEG standartlarının her biri farklı amaçlar için geliştiriliyor.
Multiaccess network : Ço erişimli ağ. Birden fazla cihazın aynı anda bağlanmasına ve iletişim kurmasına izin veren ağ.
Multicast : Bir gönderici ile ağ üzerinde birden fazla alıcı arasında kurulan iletişim.
Multicast adress : Bir çok ağ cihazını gösteren tek adres.
Multilayer switch : Çok katmanlı anahtar. MAC adreslerine ve ağ adreslerine dayanan paketleri filtreden geçiren ve ileten anahtar.
Multimedia : Metin, ses ve video’nun birleşimi için kullanılır.
Multimode fiber : Çok modlu fiber. Farklı frekanslardaki ışığı yayabilen optik fiber.
Multiplexing : Çoklama. Birden fazla işaretin veya bilgi dizisinin aynı anda tek bir ortamdan iletilmesinin sağlanması. Analog işaretler genellikle FDM (frequency-division multiplexing) ile çoklanırken, sayısal işaretler TDM (time-division multiplexing) ile çoklanırlar.
Multiprocessing : Bir programın işlemlerinin birden fazla işlemci tarafından koordine edilmesi.
Multitasking : Çok görevlilik. Bilgisayar programcılığında bir görev, işletim sistemi tarafından kontrol edilen programlamanın temel birimidir. Bugünün işletim sistemlerinin çoğu birden fazla görevin aynı anda yapılmasına izin verir.
Multithreading : Thread, birden fazla kullanıcıyı aynı anda idare edebilen bir programın tek bir kullanımına ilişkin bilginin tutulduğu yerdir. Program açısından ise, bir kullanıcıya hizmet vermek için gereken bilgidir. Bugünün işletim sistemleri her bir kullanıcı için yer ayırıp multithreading’e izin veriyorlar.
Multivendor network : Çok üreticili ağ. Birden fazla üreticinin ekipmanından oluşturulan ağ. Bu tip ağlarda tek üreticili ağlardan daha çok uyumluluk problemi yaşanır.
Mux : Çoklayıcı (multiplexing) cihazı. Tek bir hat üzerinden birden fazla işaretin iletilmesini sağlar. |
|
