|
Krizden sonra nominal kurlardaki hızlı değer kaybı sonucu, geçen yıl Ekim ayında 2000 yılının aynı ayına göre değer kaybı yüzde 26.4 oranına yükseldi. Geçen yılın son iki ayında ise TL döviz sepeti karşısında yüzde 21 oranında reel değer kazanırken, krizle beraber reel kurlar yoluyla elde edilebilecek olası rekabet avantajı büyük ölçüde ortadan kalktı.
ASYA VE RUSYA KRİZLERİNİN ETKİLERİ
Çalışmaya göre, Türkiye 1995-2001 yılları arasında sadece İngiltere ve ABD’ye karşı rekabet gücünü artırabildi. Buna karşın en büyük ticaret ortaklarından olan Almanya, Fransa, İspanya ve İtalya’ya karşı 1996 yılından itibaren Türkiye’nin rekabet gücü azalmaya başladı. 1999 yılından itibaren, Euro’ya geçişle, Euro’nun dolar karşısında değer kaybetmeye başlamasıyla birlikte Türkiye’nin rekabet gücündeki bozulma hızlandı. 1997 yılındaki Asya krizi ve 1998 yılındaki Rusya krizi ile birlikte söz konusu ülkeler önemli rekabet avantajı elde etti.
BİRİM ÜCRETLERDE TARİHİ DÜŞÜŞ
Özel imalat sanayiindeki birim ücretler 1990-1993 döneminde önemli ölçüde artış gösterdi ve 1989’da 100 olan endeks değeri 1993 yılında 144’e çıktı. 1994 krizi sonrası birim ücretlerdeki büyük gerileme ile birlikte 1989 seviyesine yaklaşıldı. 1999 yılına kadar istikrarlı bir iyileşmeye karşın, 2000 yılında uygulanan istikrar programı çerçevesinde gelirler politikası ve geçen yıl yaşanan krizle birlikte özel imalat sanayiinde birim ücret endeksi son 13 yılın en düşük seviyesine geriledi.
KAR MARJLARI ARTTI, AMA...
Çalışmaya göre, özel imalat sanayii ihracatında 1994 krizi sonrasında ücretlerin büyük ölçüde gerilemesi kar marjlarını artırdı, ancak daha sonraki dönemde kar marjları Şubat krizine kadar gerilemeye devam etti. Çalışmada, TL’nin geçen yılın son çeyreğinde değerlenmesinin ihracat kar marjları üzerinde olumsuz etkide bulunması olası olarak değerlendirilirken, ancak giyim, tekstil, ana metal ve kimya sektörlerindeki avantajın 2002 yılında da devam edeceği tahminine yer verildi.
VERİMLİLİK 2001’DE AZALDI
Çalışmaya göre, özel imalat sanayiinde 1999 ve 2000 yıllarında önemli oranda verimlilik artışı gözlendi, nitekim 1999 yılında yüzde 7.9 olan verimlilik artışı, 2000 yılında yüzde 10’a ulaştı. Ancak, 2001 yılında verimlilik yüzde 0.6 geriledi.
REKABET İÇİN ‘KUR’ YETMEZ
Türkiye’nin uluslararası rekabet içindeki yerinin değerlendirildiği çalışmada, sadece kur hareketleri ve maliyetleri kısarak yapılacak rekabetin yeterli olmadığı vurgulandı. Kurlarda yapılan hareketlerin olumlu etkilerinin oldukça kısa süreli ve geçici olduğu değerlendirilirken, bu tip ayarlamalara karşın özel imalat sanayi üreticilerin sürekli maliyetleri kısmak ve kar marjlarını daraltmak zorunda kaldığı, buna karşın nispi pozisyonlarının kötüleşmeye devam ettiği değerlendirildi.
YAPISAL DEĞİŞİKLİK ŞART
Çalışmada, bunlar gözönüne alındığında özellikle rekabete açık sektörlerde yapısal değişiklik yapma gereği üzerinde duruldu. Özellikle verim artırıcı önlemler almak ve üretimi dünyanın değişen talep yapısına uyum sağlayabilecek şekilde esnek hale getirmek gerektiği kaydedildi.
| |
Derviş: Kurdaki belirsizlik, sıcak parayı engelliyor
Bankaların kara tahtaları siliniyor
