 |
|
|||||
 |   |  |  | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Açıklamaya göre, 2002 yılına parasal hedefleme ile başlanacak ve gelecek dönem enflasyonuna odaklanan bir para politikası uygulanacak. Merkez Bankası, enflasyonun gelecekte alabileceği değerleri dikkate alınarak, kısa vadeli faizlerde değişiklik yapabileceğini açıklarken, enflasyonla mücadele için kısa vadeli faizlerdeki dalgalanma dar bir aralıkta sınırlandırılacağını bildirdi. DÖVİZ SATIŞ İHALELERİ GELİYOR Merkez Bankası’nın kura müdahaleleri, 2002 yılında da en az düzeyde tutulacak. Aralık 2001’de son verilen döviz satış ihalelerine yeniden geçilebilecek. 2002 yılına nominal çapa olarak parasal hedeflemeyle başlanacak. Hedeflenen para tabanı, 2002 sonunda 2001 sonuna göre yüzde 40 oranında yükselecek. Merkez Bankası’nın kısa vadeli faiz oranlarını belirleme ve piyasaların likiditesini ayarlama işlevi sona erdirilecek. SINIRLI MİKTARDA CARİ AÇIK Açıklamada, 2002 yılında ihracatla birlikte ithalatın da artacağını belirtilirken, cari işlemlerin sınırlı biçimde açık verebileceğini öngördü. Açıklamada, faiz dışı bütçe fazlasının azaltılması önerisi, ekonomide daralmayı daha da derinleştirebileceği kaydedilirken, “Böylesi bir öneri, iç borcun sürdürülebilirliğinin sorgulandığı bir ortamda hastalığı daha da akut hale getirir” ifadesi kullanıldı. Bankanın bu yıla ilişkin değerlendirmelerine göre, para tabanı çapası, piyasada arz fazlası oluşmasını engelleyecek. Kısa vadeli faizlerin enflasyon hedefine göre ayarlanması, enflasyonist baskıları azaltacak. DOLARİZASYON TERSİNE DÖNECEK Merkez Bankası açıklamasında, 2001 yılında yaşanan dolarizasyon sürecinin tersine dönmesini beklediğini de kaydedildi. Merkez Bankası, döviz kurunun iktisadi temellerden kopuk biçimde, sürekli artmasına yol açan ek yabancı para talebinin, 2002 yılında ortadan kalkacağını öngördü. Bu sürecin zamana yayılacağını belirten Merkez Bankası, ancak verilen sözlerin tutulması halinde gerçekleşebileceğini vurguladı. BÜYÜMEYİ 4 ETKEN BELİRLEYECEK Merkez Bankası’nın öngörülerine göre 2002 yılında büyümeyi etkileyecek dört ayrı unsur bulunuyor. Bankanın raporunda, bu unsurlar, “İhracatta beklenen artış, bankacılık sisteminde güçlenmeye paralel olarak kredi hacminin yükselmesi, döviz kurunda sağlanacak istikrar sonucunda yastık altı dövizlerin sisteme girmesi ve ertelenmiş yatırım ve tüketim harcamalarının uyarılması” olarak sıralandı. ARJANTİN’DE YAŞANANLAR DERS Açıklamada, reform sürecinden sapılmasının, ya da bu sürecin aksatılmasının ne gibi sonuçlar doğuracağının Arjantin örneğiyle görüldüğü ifade edildi. Arjantin’de yaşananların da, bu açıdan sayısız ders ile dolu olduğu ifade edilen açıklamada, “para ve kur politikasını tasarlarken, kontrol etme şansımız olmayan ekonomik ortama ilişkin yukarıda yapılan temel varsayım, 2001 deneyimi ışığında son derece gerçekçi bir varsayım olarak görünmektedir” denildi. DÖVİZ PİYASALARINDA DÜZENLEMELER Bu amaçla, bankalararası para ve döviz efektif piyasalarına ilişkin bir dizi düzenlemeye de gidiliyor. Buna neden olarak, Merkez Bankası’nın bu piyasaların oluşturulması sürecinde üstlendiği “aracılık” işlevine, bu işlevin artık tamamlanmış olması nedeniyle tedrici biçimde son verilmesi olduğu gösterildi. Böylelikle piyasa katılımcıları, maruz kaldıkları kredi riskini daha sağlıklı biçimde algılayabilecek, bu ve benzeri riskler fiyatlara en uygun biçimde yansıtılabilecek ve yeni mali araçların geliştirilmesi özendirilmiş olacak. Bankanın aracılık işlemlerine tedrici olarak son verilecek olması ise bankaların bu piyasalar kanalıyla ulaşma imkanı buldukları likidite miktarında azalmaya neden olmayacak. Aynı amaçla, vadeli döviz sözleşmelerinin işlem gördüğü vadeli işlemler piyasasına işlerlik kazandırılmasına yönelik bir dizi önlem kısa zamanda hayata geçirilecek. Türk Lirası faiz oranı üzerinden “vadeli işlem” yapılacak bir piyasanın oluşturulmasının yararlı olacağı da düşünülüyor. “GEÇ LİKİDİTE PENCERESİ” GELİYOR Merkez Bankası, para politikasına yönelik düzenlemeler kapsamında, Bankalararası Para Piyasası’nda (BPP) 16:00-16:30 saatleri arasında ‘borç veren son merci’ fonksiyonu çerçevesinde “geç likidite penceresi” uygulamasına başlayacak. Bu imkan çerçevesinde, Merkez Bankası teminat karşılığında, ancak, limitsiz olarak bankaları fonlayacak. Bu durum, bankacılık sisteminin geneline yayılmış bir likidite ihtiyacı halinde finansal istikrarsızlığın önüne geçilebilecek olması, sistemik bir sorun yok iken belli bir bankanın likidite problemi olması halinde ise, sorundan kamu otoritelerinin çok daha çabuk haberdar edilmeleri ve sorunun lokalize edilerek çözülmesinin imkan dahiline girmesi anlamına geliyor. DALGALANMA AZALDI Açıklamada, Dalgalı döviz kuru rejiminin uygulanmaya başladığı 2001 Şubat’ından bu yana, faiz oranlarındaki dalgalanmanın önemli derecede azaldığı da vurgulandı. Bunun sonucu olarak, bankalararası para piyasasının derinleştirilmesi ve bankalararası “Türk Lirası referans faiz oranı” oluşturulması için, şartlar uygun hale gelmeye başladı. Referans faiz oranının belirlenmesi, kredi fiyatlamasında ve vadeli döviz fiyatları da dahil diğer mali araçların fiyatlamasında önemli rol oynayacak. REFERANS FAİZİ ÇALIŞMALARI Referans faiz oranı belirlenmesi konusunda, Türkiye Bankalar Birliği’nin koordinasyonunda yoğun bir çalışma yürütülüyor. Bunlara ilave olarak, TMSF bünyesindeki bankaların pek çoğunun satılması veya kapatılması ve özel bankacılık sisteminin kuvvetlendirilmesi için atılan ve önümüzdeki yakın süreçte atılacak adımlar dikkate alınarak, Merkez Bankası, BPP ve Döviz ve Efektif Piyasaları’nda (DEP) üstlendiği aracılık fonksiyonunu 2002’de tedricen sona erdirecek. Merkez Bankası’nın BPP ve DEP’de üstlendiği aracılık fonksiyonunun tedricen sona erdirilecek olması, bankaların bu piyasalar kanalıyla ulaşma imkanı buldukları Türk Lirası veya döviz likiditesi miktarında herhangi bir sınırlamaya yol açmayacak. BANKALARIN BORÇLANMA LİMİTLERİ KORUNACAK Bir başka ifadeyle, bankaların mevcut borç alabilme limitleri korunacak. Ayrıca, yeni bir likidite imkanı olarak, Merkez Bankası’nın en pahalı fonlama imkanı olacak “geç likidite penceresinden” bankalar, herhangi bir sınır olmadan borçlanabilecekler. Ancak, sistemik bir sorunun olmadığı durumlarda “geç likidite penceresi”nin çok seyrek olarak kullanılacağı beklenmesi gerekiyor. Başarılı bir dalgalı kur rejimi uygulamasının gerekli unsurlarından biri de, vadeli piyasalar. Bu piyasalar vasıtasıyla geleceğe yönelik belirsizlik azaltılabilecek. İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (İMKB) 2001 Ağustos ayı içinde vadeli döviz piyasası açıldı. Bu piyasanın gelişmesi ve derinlik kazanmasının önündeki engellerin aşılması için çalışmalar sürdürülüyor. Ayrıca önümüzdeki aylarda faiz oranı üzerine düzenlenmiş kontratların işlem göreceği organize bir piyasanın kurulması için de çalışmalar yapılacak. ARACILIK ROLÜ Merkez Bankası’nın Türk Lirası ve döviz piyasalarındaki aracılık rolünü tedricen bırakmasının, bankalararası piyasaların geliştirilmesi için uygun ortam yaratacağı da düşünülüyor. Aracılık faaliyetlerinin azaltılmasında benimsenen aşamalı geçiş, son derece ihtiyatlı bir değerlendirmeyi yansıtıyor. Özellikle 2002’nin ilk yarısının, bankacılık sisteminin kuvvetlendirilmesi ile Türk Lirası ve döviz piyasalarının geliştirilmesine yönelik çalışmalar için kullanılacağı düşünüldü. Bu çerçevede yeni düzenlemeler yılın ikinci yarısında yoğunlaştırıldı. Merkez Bankası bünyesindeki piyasalarda piyasa katılımcılarının kendi aralarında gerçekleştirdiği işlemler, zaman zaman Merkez Bankası taraflı işlemler olarak algılanıyor. Bu da para ve döviz kuru politikaları hakkında piyasalara yanlış ya da karışık mesajlar verilmesine neden olabiliyor. Temel hedefi fiyat istikrarının sağlanması olarak belirlenen Merkez Bankası’nın Türk Lirası ve döviz piyasalarındaki rolü de, bu hedefin gerçekleştirilmesine yönelik, para ve döviz kuru politikalarının daha iyi uygulanması ve anlaşılmasını sağlayacak şekilde yeniden yapılandırıldı. Merkez Bankası, çok uzun bir süreden bu yana, piyasaların Türk Lirası likiditesini, esas olarak açık piyasa işlemleri (APİ) çerçevesinde düzenlerken, 2002 yılında da, Türk Lirası likidite operasyonları açısından APİ önemini koruyacak. Bankacılık sisteminde Şubat 2001’de yaşanan krizi izleyen dönemde kamu bankaları ve TMSF bünyesindeki bankalara APİ çerçevesinde sağlanan fonlama imkanı, 2002 yılında da, öngörülen limitler çerçevesinde ve ihtiyaç duyulduğu sürece devam edecek. Böylece, anılan bankalar gecelik borçlanma piyasalarına girmek zorunda kalmayacaklar ve bu bankaların kısa vadeli faizler üzerinde baskı unsuru olmalarının önüne geçilecek. Kamu bankaları ve TMSF bünyesindeki bankalara verilen likiditenin, İMKB nezdinde yapılan ters repo işlemleri ile ve BBP’da borçlanma yapmak yoluyla çekilmesine devam edilecek. PİYASALAR ARTI TL REZERVİ İLE AÇILACAK Bu arada 2002 yılında uzun süre, piyasaların artı Türk Lirası rezervi ile açılması bekleniyor. Ancak Merkez Bankası bilanço gelişmeleri çerçevesinde piyasalarda Türk Lirası likiditesine ihtiyaç duyulması halinde, gerekli likidite, repo ihalelerine başlanması suretiyle sağlanacak. APİ çerçevesinde likidite yönetimi, para piyasalarında oluşacak faiz oranlarının, enflasyon hedefi çerçevesinde belirlenecek kısa vadeli faiz oranları etrafında oluşturulmasına odaklanacak. Ayrıca 1 Temmuz 2002 tarihinden başlamak üzere ve 2 Aralık 2002 tarihine kadar Merkez Bankası, Bankalarararası Para Piyasası’ndaki (BPP) aracılık işlevine tedrici olarak son verecek. Ancak, bu piyasada, para politikası uygulamaları çerçevesinde Merkez Bankası taraflı işlemler aşağıda belirtilen şekilde sürdürülmeye devam edilecek. Bankaların, BPP’de “borç alabilme limitleri”, Merkez Bankası taraflı işlemleri için aynı kalacak. Ancak Merkez Bankası taraflı olmayan işlemleri için toplam limitleri, 1 Temmuz 2002 tarihinden başlamak üzere tedricen azaltılacak ve 2 Aralık 2002 tarihi itibarıyla sıfırlanacak. DÖVİZ VE EFEKTİF PİYASALARI Döviz ve efektif piyasalarında (DEP) ise Merkez Bankası, bir taraftan kuruluşların birbirleri ile gerçekleştirdikleri döviz işlemlerine aracılık ederken, diğer taraftan bu piyasalarda son aylarda pek yapılmamakla birlikte, kur politikası amaçları doğrultusunda işlemler de gerçekleştirebiliyor. Merkez Bankası DEP bünyesinde yeralan piyasalardaki aracılık faaliyetlerine, belirlenen takvim çerçevesinde 2002 yılında son verilecek. Merkez Bankası piyasalarda, kur politikası doğrultusunda gerek gördüğünde, kendisi taraf olmak kaydıyla kuruluşlar ile işlem yapabilecek. Döviz depo piyasasında Merkez Bankası’nın aracılık faaliyetleri, 1 Temmuz 2002 tarihinden başlayarak, 2 Aralık 2002 tarihine kadar tedrici olarak sona erecek. Ancak, Kasım 2001 içinde, TMSF bünyesindeki bankaların aldıkları döviz depolarından Kamu Bankaları’na devredilmiş olanlar için, Merkez Bankası aracı olmaya devam edecek. Merkez Bankası döviz depolarında tedricen aracılık rolüne son verecek olmasına rağmen, bankaların kendilerine tanınan borçlanma limitleri korunacak. Ancak bankaların gerek bilanço büyüklükleri, gerekse finansal yapılarında meydana gelen gelişmeler dikkate alınarak, borç alabilme limitlerinde düzenlemeler, geçmiş uygulamalarda olduğu gibi yapılabilecek. Bu çerçevede, bankaların, DEP’de borç alabilme limitleri, Merkez Bankası taraflı işlemleri için aynı kalacak. Ancak Merkez Bankası taraflı olmayan işlemleri için, 1 Temmuz 2002 tarihinden başlamak üzere 2 Aralık 2002 tarihine kadar belirlenen şekilde tedrici olarak azaltılarak, 2 Aralık 2002 tarihi itibarıyla sıfırlanacak. Söz konusu piyasaların Merkez Bankası bünyesinde çalışmaya devam etmesinin uygun olacağı düşünülmekle birlikte, bu işlemlerin esasen ticari bankaların faaliyet alanına girmesi nedeniyle, nihai olarak sözkonusu kuruluşlarca yapılmasını teşvik edici politika 2002 yılında da sürdürülecek. | ||||
| |
|||
 Bankaların kara tahtaları siliniyor |
|||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
Merkez Bankası'ndan krizin röntgeni