|
Tarihte tesadüften bol bir şey yok kabilinden, dün dünya için önemli bir “fetih” daha yaşandı. Haber merkezlerine ulaşan bilgilere göre Taliban kuvvetlerinin kenti terk etmelerinin ardından Kuzey İttifakı Kabil’e girmiş bulunuyor. Bu, Kuzey İttifakı için beklenenden kolay bir zafer oldu. Beklentiler esas olarak iki grupta toplanıyordu. Bir kısım analist, krizin A.B.D. tarafından yönetilebileceğine olan “iman”larının sonucu olarak Kuzey İttifakı’nın Kabil’e kadar ilerlemelerini müteakip duracağını ve A.B.D.’nin pişireceği siyasal mönü masaya getirilmeden, sofradaki büyük ödülü mideye indirmeye çalışmayacağına inanıyordu. Bir ikinci grupsa Taliban’ın direnişini kışa taşıyacağını düşünmekteydi. Kuzey İttifakı Kabil’e girse de, Taliban’ın direnişini sokak savaşlarına taşıyacağına inanmaktaydılar. Bu gruptaki analistler, 1992’de bugün Kuzey İttifakı içinde yer alan güçlerin giriştiği “yağmayı” hatırlayan çoğunluğu Peştun/Pathan kökenli şehir halkının da büyük oranda Taliban’a destek olacağını ileri sürmekteydiler.
Ancak evdeki hesap yine çarşıya uymadı. Taliban kenti boşaltarak geri çekildi. Hapishanelerdeki tutukluların içinden Batılı olanların seçilerek götürülmesi bize bu çekilmenin iddia edildiği gibi bir bozgun olmadığını çağrıştırıyor. Bu eylem, şehrin boşaltılmasında şu veya bu düzeyde bir “akıl”ın olayları yönettiğini ortaya koyuyor. Bu “akıl” düşmanına pek yakın olan başkenti er veya geç kaybedeceğinin; savaşın bugüne kadar cereyan ettiği biçimiyle A.B.D. ve müttefiklerinin arzu ettiği biçimde sürdüğünün; kaybedilen her kasabanın ardından prestijinin bir kısmını da kaybettiğinin; bu prestij kaybının İslam dünyasını topyekün Hıristiyan dünyasıyla karşı karşıya getirme stratejisini baltalayan sonuçları olduğunun, savaşın dönmeye başladığı cephe savaşı formunun kendilerine ustası oldukları gerilla harbi tekniklerini uygulama şansı vermediğinin; işler böyle giderse A.B.D.’yi asla bir kara savaşına çekemeyeceğinin; toprak ve yerleşim birimi kayıplarının komutası altındaki güçlerde huzursuzluk ve dağılma yaratabileceğinin de farkında olmalıdır. | |
|
İşte bu akıl çerçevesinde Taliban kendisi için en doğrusunu yapmış olabilir. Dağlara ve etnik Peştun/Pathan tabanının kuvvetli olduğu Kandahar gibi şehirlere doğru stratejik bir geri çekilme harekatı tüm bu olumsuz kartları ters yüz edebilecek bir imkan ortaya çıkaracaktır. Kandahar dahil, kentlerin bundan sonraki dönemde elde tutulması konusunda bile çok ısrarcı olmayabileceklerdir. Önemli olan savaşı uzatmaktır.
Tüm bu hesaplar da elbette tersine dönebilir. Bu geri çekilişin ardından rakip savaş beyleri satın alınmak suretiyle Taliban içeriden çökertilebilir. Taliban, El-Kaide ile bağlarını koparabilir. Taliban liderliği içi çekişmeler sonucu değişebilir. Bu iç çekişmelerin ortaya çıkarılmasında Pakistan’ın Taliban’la mevcut yakın ilişkileri kilit rol oynayabilir. Pakistan, besleyip geliştirdiği Taliban kartını hepten feda etmeye hiç de hazır gözükmemektedir.
Bunlar ve daha bir çok soru sorulabilir. Senaryolar bu aşamada muhteliftir. Bugünlerde savaşın sonunun başlangıcını yaşıyor olabiliriz. Ancak bugün yaşadıklarımız, sadece savaşın hazırlık safhasının sonu da olabilir.
İşte tüm bunlar yüzünden savaşın “gerçekten” yeni başladığını söylemek mümkündür. Kim bilir, belki de bu savaş “kısa” bir savaş olacaktır. Bununla birlikte bu savaş tarihte deneyimlediğimiz sonucu en belirsiz uzun savaşlardan bir tanesi de olabilir.
Bugün muhtelif senaryoların ötesinde söylenebilecek olan şudur; radikal İslamcılara tercih(!) edilen İslamcı radikallerin zaferiyle 21. yüzyılın krizinde yeni bir safhaya girildi. Bu zaferin sonucunda Afganistan Savaşı’nda perde kalkmış oldu. Umulur ki, savaşın kendisinde bulunmayan faydalar, sonucunda bulunur…
Ahmet K. HAN
NTV Uluslararası İlişkiler Danışmanı
Bilgi Üniversitesi Öğretim Görevlisi
| |
Ahmet Han yazdı: "Menkıbesini" arayan ülke
