 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||
| ||||||||||
| 18 Ekim— Maliye Bakanı Sümer Oral, 2002’de tüketici fiyatları endeksinin (TÜFE) yüzde 35, toptan eşya fiyatları endeksinin de (TEFE) yüzde 31 olarak hedeflendiğini söyledi. Oral, 2002 bütçesinin ayrıntılarını açıkladığı basın toplantısında, memura ilk 6 ayda yüzde 10 maaş artışı öngörüldüğünü de kaydetti. Oral, bütçenin şartlarının kolay olmadığını da vurgulayarak, “Bu şartlar karşısında ezilecek değiliz. El birliğiyle toparlanıp yolumuza gideceğiz” dedi. Oral, vergi iadesi uygulamasının da korunacağını kaydetti. | |||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Oral, GSMH deflatörünün yüzde 46 olmasının öngörüldüğü 2002 yılında, büyümenin ise yüzde 4 düzeyinde beklendiğini vurguladı. Oral’ın verdiği bilgiye göre, gelecek yıl GSMH’nin 280.6 katrilyon lira olması planlanırken, toplam bütçe büyüklüğü 98.1 katrilyon lira olarak belirlendi. Bütçede gelir hedefi ise 71.1 katrilyon lira. Bütçenin 27 katrilyon lira açık vereceği 2002 yılında, faiz dışı fazla hedefi ise 15.8 katrilyon lira olarak belirlendi.
ŞARTLAR ALTINDA EZİLMEYECEĞİZ Maliye Bakanı Oral, bütçenin şartlarının kolay olmadığını vurgularken, “Bu şartlar karşısında ezilecek değiliz. El birliğiyle toparlanıp yolumuza gideceğiz” dedi. Oral, basın toplantısı sonrası gazetecilerin sorularını yanıtladı. Bir gazetecinin, 2002 yılı bütçesinde “büyümeye, kura yönelik önemli bir ifade bulamadığını” söylemesi üzerine Bakan Oral, şöyle konuştu: |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
“Bütçenin yüzde 45’e yakınını faize verirsen, vergi gelirlerine yakın bir bölümünü faiz ödemelerine verirsen, bu sağlıklı bir kamu maliyesi değildir.”
— SÜMER ORAL Maliye Bakanı |
“2002 yıl bütçesinin, Türkiye’nin bütün meseleleri çözecek ve beklentilerini karşılayacak bir bütçe olması mümkün değil. Ama imkanlar dahilinde imkanları ve ihtiyaçları formüle etmek önemlidir. Geçen yıl bu dönemde, bütçe açığının büyük olacağı, vergi gelirlerinde sapma olacağı ve harcama limitlerinin içinde kalınmayacağı söyleniyordu. Ama bu olmadı. Bütçeyi uygulamak çok önemli. Bütçenin yüzde 45’e yakınını faize verirsen, vergi gelirlerine yakın bir bölümünü faiz ödemelerine verirsen, bu sağlıklı bir kamu maliyesi değildir.” 2002 BÜTÇESİ ORTAM SAĞLAYACAK Nitekim 2001 bütçesi yapılırken, bir önceki bütçede yüzde 80 olan faiz giderinin yüzde 52’ye çekildiğini, 2001 yılı bütçesinin faiz üreten değil faizde indirime giden bir bütçe olduğuna işaret eden Bakan Oral, şöyle devam etti: “Ama 2001 yılında yaşanan ekonomik konjoktür, faizleri arttırdı. Enflasyonda kurun etkisiyle yukarıya çıkmaya başladı. Onu tekrar normale döndürmeye çalışıyoruz. 2002 yılı bütçesi, ilerdeki bütçeleri daha rahat yapabilmek ve ekonomik canlanmaya ortam sağlayacaktır. Bütçe açığı azaltılıyor, faize ödenen parayı da 5-6 puan düşürdük.” Oral, devletin içerden ve dışardan kaynak sağlama imkanı bulunduğunu, bunun dışında imkan bulmanın mümkün olmadığını da söyledi. Bakan Oral, “2002 bütçesinin içimizden geçen, ideal bir bütçe olmadığı kuşkusuz. Zor bir bütçe, zor şartlarda hazırlandı. Ama bu bütçenin önemini arttırır” dedi.
DEVLET KÜÇÜLTÜLMELİ Oral bu arada, bir gazetecinin, devlette küçülmeye çalışıldığı ortamda, Arsa Ofisi, Emlak Genel Müdürlüğü’nün yanı sıra Konut Müsteşarlığı’nın da kurulduğunu hatırlatması üzerine, şunları söyledi: “Üzerinde durulan husus, devlet çarkı dönerken daha az masraf olsun, rasyonellik devreye girsin. Devlet daha etkili ve küçük olsun. Bunu bir program içinde gerçekleştirmek gerekir. Yoksa şuradan şunu buradan bu dersen, o çok sağlıklı olmaz. Hem çark daha sağlıklı işlesin hem de daha az masraf olsun. Bugünkü mevcut yapımızda hizmet çakışması, aynı işi gören birden fazla kuruluş olabilir. Belki tekrar gözden geçirilebilir. Bunların bazıları devreden çıkarılabilir, zaten bunun yapılması gerekir.” Bunların hepsinin gözden geçirilmesi gerekebileceğine işaret eden Bakan Oral, devletin uzun zamandır bu konularda çalışma yaptığı ve raporlar düzenlendiğini anlatırken, “ama bu defa 2001’de devlet, küresel dünyada Türkiye bu şartlara uyacak. Her kuruşu yerli yerine harcayacaktır. Devlet, tepeden tırnağa kadar rasyonelliğe geçecek, her kuruş çok dikkatli harcanacak.” ELİMİZ PROGRAMIN NABZINDA OLMALI Maliye Bakanı Oral, Türkiye’nin ekonomik programa önem vermesi gerektiğini belirterek, “bir elimizin ekonominin nabzında, diğer elimizin programın nabzında olmazı lazım” dedi. Oral, gazetecilerin sorularını yanıtlarken, reel ekonomiyi canlandırmak için çeşitli tedbirler aldıklarını, ancak reel sektörle ilgili birtakım iyileştirmeler yaparken, programı da ihmal edemeyeceklerini söyledi. Bugün Türkiye’nin en önemli ihtiyacının, kredibilitesi olduğunu kaydeden Oral, “O zedelendiği zaman, şartlar daha ağırlaşır (programa o kadar önem verilmesin, tutması şart değil) dediğimiz zaman, çok şey kaybediriz”diye konuuştu. Garantili borçların bütçeye konulmadığına dikkati çeken Maliye Bakanı, bu konunun zaten borç idaresinde yürüdüğünü, bu nedenle, bütçeye konulması gerektiği halde, konulmayan bir şeyin söz konusu olmadığını ifade etti. İhale Yasa Tasarısı’na ilişkin çalışmaların bittiğini ve bu ay TBMM’ye sunulacağını anlatan Oral, saydamlık, şeffaflık ve dürüstlüğü temel ilkeler olarak sıraladı. Oral, yüde 4’lük büyüme hızına ilişkin bir soruyu yanıtlarken de, söz konusu rakamın hayali olmadığını, çeşitli göstergelere göre belirlendiğini söyledi. Dünyada yaşanan ekonomik küçülmenin, Türkiye’yi de olumsuz etkilediğine işaret eden Oral, ilk olarak yüzde 5 tespit edilen büyüme oranının, konjonktür dikkate alınarak, yüzde 4’e çekildiğini anlattı. Türkiye’nin yeniden büyümeyi yakalaması gerektiğini, ancak bunun istikrarlı olması zorunluluğu bulunduğunu kaydeden Oral, bu şartlarda yüzde 4’ün de yakalanacağını bildirdi. İÇİMİZE SİNMEDİ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
“Vergi gelirlerinin faize gitmesi, kimsenin içine sinmez. Keşke, şartlar daha müsait olsaydı...Ama vergi gelirlerini de artırmak için önlem almamız lazım.”
— SÜMER ORAL Maliye Bakanı |
Oral, “işyerleri tek tek kapanırken, vergi gelirlerinde yüzde 50 artışın nasıl sağlanacağı” sorusu üzerine de, şöyle konuştu: “Bunun, gönlümüzün arzu ettiği bir bütçe olmadığı, her zaman söylenebilir kaynağın sınırlı olduğu sürece, istenen bir bütçenin olmaması doğaldır. Yatırımlar bütçenin yüzde 6’sı, GSMH’nin de yüzde 2’si.. Biz bunun, yüzde 3’ün üzerinde olmasını istedik ama kaynaklar ortada. Bunu ayıramadığımız için içimize sinmedi. Vergi gelirlerinin faize gitmesi, kimsenin içine sinmez. Keşke, şartlar daha müsait olsaydı...Ama vergi gelirlerini de artırmak için önlem almamız lazım.” Oral, yeni yılda ilave vergi getirilip, getirilmeyeceği sorusunu yanıtlarken de, “Vergi gelirlerine ilave yükler getirecek düzenlemeler de düşünmüyoruz. Daha fazla vergi ödeme imkanı olduğuna inanmıyorum”dedi. Oral, gelir tahminlerinde son derece samimi hareket ettiklerini ve iyimser bir tablo içine girmediklerini vurguladı. VERGİ İADELERİ SÜRECEK Maliye Bakanı, bir başka soru üzerine, hem emekli hem de ücretlilerin, yeni yılda vergi iadelerinin aynen devam edeceğini ifade etti. Oral, bütçedeki gider hedefflerinin nasıl tutturulacağına ilişkin de görüşlerini açıklarken, bu rakamlara ulaşılması için birtakım ilave tedbirlere ihtiyaç bulunduğunun kesin olduğunu söyledi. Bu konuda, birden fazla seçeneğin tartışıldığını kaydeden Oral, hükümetin 4-5 gün içinde karara varacağını söyledi. Maliye Bakanı Oral, reel sektöre yönelik iyileştirmeler hakkında bilgi verirken de, şirket birleşmelerine yönelik teşvikler getirdiklerini, ek taşıt alım vergisini yüzde 6’ya indirdiklerini gayrimenkullerin satışına ilişkin kurumlar vergisinin de ilgili maddesinin, stopaj oranlarını yüzde 15’den 10’a çeken düzenlemenin de, Bakanlar Kurulu’nun önünde olduğunu belirtti. Oral, turizm gelirlerinin ekonomideki önemine dikkat çekerken, bu yıl Türkiye’nin tanıtımı için 60 milyon dolar ödenek ayrıldığını, yeni yılda bu rakamın 634 milyon dolara çıkacağını açıkladı. ÖDENEKLERİN DAĞILIMI Bakan Oral, 2002 yılı bütçe ödeneklerinin dağılımı konusunda da açıklamalarda bulundu. Verilen bilgiye göre, 98.1 katrilyon lira büyüklüğe sahip 2002 yılı bütçesi içinde personele 21.9 katrilyon lira, diğer carilere 7.8 katrilyon lira, yatırımlara 5.7 katrilyon lira, transferlere de 62.7 katrilyon lira ayrıldı. Transfer ödeneklerinin 42.8 katrilyon liralık bölününü faizler oluştururken, sosyal güvenlik kuruluşlarına 7.9 katrilyon lira, tarımsal desteklemeye 2.1 katrilyon lira, emeklilere vergi iadesi olarak da 400 trilyon lira ödenek konuldu. Bütçedeki 71.1 katrilyon liralık gelirin de 57.9 katrilyon lirasının vergilerden, 13.2 katrilyon lirasının da diğer kalemlerden sağlanacağı belirtildi. Maliye Bakanı, bu rakamlar çerçevesinde 2002 yılı bütçesinin GSMH içindeki payının 7.2 puan azaldığını, bunun 6.7 puanının faizlerden kaynaklandığını bildirdi. Personel, diğer cari ve yatırım kalemlerinin GSMH içindeki payı aynı kalırken, harcama kalemlerinin bütçe içindeki payları da şöyle sıralandı:  Faiz ödemeleri: Yüzde 44 Personel ödemeleri: Yüzde 22 Transfer ödemeleri: Yüzde 20 Cari harcamalar: Yüzde 8 Yatırım harcamaları: Yüzde 6 BÜTÇE TEKRAR BÜYÜMEYİ YARATACAK Maliye Bakanı Oral, zor bir dönemde hazırlanan 2002 yılı bütçesinin, ekonomide tekrar büyümeyi yaratacağını ve tam bir disiplinle uygulanacağını da söyledi. Oral, bütçelerin sadece rakamların sıralandığı, sayılardan ibaret bir belge olmadığını, o rakamların içinde geleceğin canlılığı ve şeklinin de bulunduğunu vurguladı. Bütçenin topluma ve vatandaşa ne verdiğinin önemli olduğunu kaydeden Maliye Bakanı, “2002 bütçesinin özü, ekonomide tekrar büyümeyi yaratacak olmasıdır. Enflasyon düşüş trendine girecektir” dedi. Oral konuşmasında, bütçenin zor bir dönemde hazırlandığını, bu durumun bütçenin önemini olağanüstü artırdığını da anlattı. Bütçenin, hükümetin vatandaşa ve piyasalara taahhüt ettiği ekonomi politikasının temel uygulama aracı olacağına dikkat çeken Oral, toplumun bütün kesimlerini ilgilendiren bütçenin vatandaşın da beklentilerine cevap vermek zorunda olduğunu kaydetti. Bu cevabın inandırıcı ve samimi olması gereğine işaret eden Maliye Bakanı, hazırlanma ve uygulanma ortamında, yurt içi ve dışındaki beklenmedik olaylardan etkilenen 2002 bütçesinin kararlılıkla uygulanacağını söyledi. Bütçe hazırlık döneminde, mali politika tercihlerinin iki unsuru ön plana çıkardığını kaydeden Oral, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bunlar borcu döndürmek, ekonomiyi canlandırmak. Ancak bu konu, kamuoyunda bir bakıma iki yönden yanlış tartışıldı. Bu iki amaç, birbirinin alternatifi değildir. Sadece biri seçilirse, ikisi de gerçekleşmez. Yine bu iki amaç yan hedeflerdir. Bütçenin esas hedefi, kamu görevlerini en küçük aksamaya meydan vermeden sürdürmektir. Değişemez öncelik budur. Hükümet bu bilinç içindedir.” 3 TEMEL FAALİYET ALANI Maliye Bakanı, basın toplantısında daha sonra 2002 yılında gerçekleştirecekleri çalışmalar hakkında açıklamalarda bulundu. Yeni yılda 3 temel faaliyet alanları olacağını vurgulayan Oral, bunları “bütçe, yapısal reformlar ve idari reform” olarak sıraladı. Bütçenin güçlü ve bugünün şartlarında en temel politika aracı olduğunu kaydeden Oral, ama tek başına da bütün problemlerin halli için yeterli olamayacağını savundu. Birinci ve ikinci ekonomik programların temelini oluşturan yapısal reformların da titizlikle şekillendirilecek ve kararlılıkla uygulanacağını belirten Oral, idari reformlar konusunda da şunları söyledi: “Hesap veribilirlik ve saydamlık ilkeleri, iyi yönetişimin yükselticisi olacaktır. Toplam kaliteye yönelen, performansa dayalı yönetim ve denetim süreçleri geliştirilecektir. Yeni bütçe kod yapısı ve tahakkuk muhasebesi buna hizmet edecektir. Sonuçlar Say 2000i otamasyon sistemi üzerinde izlenecektir. Hükmeden değil, hizmet veren, vatandaşın gönülsüz itaatini değil, memnuniyetini ve gönülden katılımını gözeten bir kamu kültürü yaratılmaya çalışılacaktır. İdari reform çalışmaları AB’ye uyum, Dünya Bankası projeleri, OECD ile işbirliği çerçevelerinde uyumlu bir bütünlük içinde yürütülecektir.” GELİR DESTEĞİNE 1.4 KATRİLYON Oral, 2002 yılı bütçesinde doğrudan gelir desteği için 1.4 katrilyon lira kaynak ayrıldığını da kaydetti. Oral, sübvansiyon niteliğindeki ödemelerle de, tarıma destek sağlanmaya çalışılacağını söyledi. Oral bu çerçevede, bütçeye şeker için 210 trilyon lira, tütün ve pamuk için 200’şer trilyon lira, hayvancılık için 75 trilyon lira, çay için de 40 trilyon lira ödenek konduğunu kaydetti. YÜZDE 10 MAAŞ ARTIŞI Maliye Bakanı Oral, 2002 yılı Ocak ayı başından geçerli olmak üzere, memur maaşlarında ilk altı ayda ortalama yüzde 10 artış yapılmasının öngörüldüğünü açıkladı. Oral, memur maaş zamlarına yapılacak zammın gerek toplumun çok büyük bir kesimini ilgilendirmesi gerekse geleceğe yönelik enflasyon beklentilerinin oluşumuna katkısı nedeniyle büyük önem taşıdığını vurguladı. Bu nedenle uygulanacak zam oranının belirlenmesinde, bütçe imkanlarının yanı sıra 2002 yılı enflasyon hedeflerinin de gözönünde bulundurulduğunu kaydeden Bakan Oral, şöyle devam etti: “Ocak ayı başından geçerli olmak üzere 2002 yılının ilk 6 aylık dönemi için memur maaşlarında ortalama yüzde 10 oranında artış yapılması öngörülmüştür. Ancak 2001 yılında olduğu gibi bütçe kanununa konulan bir maddeyle memurlarımıza, fiyat artışlarına endeksli bir sistem içinde 2002 senesinde de enflasyonun üstünde bir maaş artışının sağlanması ilkesi benimsenmiştir.” MEMUR MAAŞLARI NE OLACAK? Oral’ın açıkladığı verilere göre, halen çalışanların maaşları ile yılbaşından sonra alacakları maaş tutarları şöyle: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|  Mevcut memur emekli maaşları ile yılbaşındaki artış sonrası oluşacak rakamlar da şöyle: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|  KATSAYILAR NASIL DEĞİŞTİ? Oral’ın verdiği bilgiye göre, memur emeklileri ve sözleşmelileri de doğrudan ilgilendiren yüzde 10 zam çerçevesinde, halen 24 bin 920 olan aylık katsayı Ocak ayında 27 bin 420’ye yükselecek. Taban aylık katsayısı 162 bin 150’den 179 bine, yan ödeme katsıyısı da 7 bin 920’den 8 bin 720’ye çıkacak. Yeni düzenlemeyle, Ekim zammı ile maaşı 223 milyon 200 bin liraya ulaşan en düşük memur maaşı yılbaşında 245 milyon 680 bin liraya, 1 milyar 363 milyon 870 bin lira olan genel müdür maaşı da 1 milyar 500 milyon 780 bin liraya yükselecek. KİTLER’DEKİ SÖZLEŞMELİLER Öte yandan KİT’lerde sözleşmeli olarak çalışan personelin halen 1 milyar 91 milyon 350 bin lira olan ücret tavanı, yeni yılda 1 milyar 200 milyon 485 bin lira, 657 sayılı kanun kapsamında çalışan sözleşmeli personelin 1 milyar 5 milyon 735 bin lira olan ücret tavanı da, 1 Ocak’tan itibaren 1 milyar 106 milyon 309 bin lira olarak uygulanacak. Halen 884 milyon 830 bin lira olan kıdem tazminatı tavanı ise yeni yılda 984 bin 180 bin liraya çıkacak. İŞSİZLİK SİGORTASI PRİMLERİNDE İNDİRİM Bu arada, hükümet, 2002 yılı Bütçe Kanun Tasarısında işsizlik sigortası prim oranlarında birer puanlık indirime gitti. Tasarının son maddesinde yeralan düzenlemede 2002 yılında uygulanmak üzere yeni prim oranları belirlendi. Buna göre, işsizlik sigortasının gerektirdiği ödemeleri, hizmet ve yönetim giderlerini karşılamak üzere, ilgili Kanun kapsamına giren tüm sigortalılar, işverenler ve devlet işsizlik sigortası primi ödeyecek. Prim tutarı, SSK‘nın prime esas aylık brüt kazançlarından sigortalı için yüzde 1, işveren için yüzde 2, devlet için de yüzde 1 olarak uygulanacak. İşsizlik sigortası primi olarak halen sigortalılardan yüzde 2, işverenlerden yüzde 3, devletten de yüzde 2 pay alınıyor. ÖDENEKLERDE EN BÜYÜK PAY HAZİNE’YE TBMM’ye sunulan 2002 yılı bütçe yasa tasarısına göre, genel bütçeye dahil kurumlar içinde en büyük ödeneği 51.7 katrilyon lira Hazine Müsteşarlığı alırken, bu kurumu 18.7 katrilyon lira ile Maliye Bakanlığı izledi.
Katma bütçeli idarelerin 2002 yılı bütçe ödenekleri, toplam 8 katrilyon 64.7 trilyon lira olarak öngörüldü.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |
|||
 Bankaların kara tahtaları siliniyor |
|||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
Bütçede çiftçiye destek azaldı