 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
  IMF: Dolar düşüşe geçebilir ABD büyüme hızı 2. çeyrekte % 0.7 |
|||
|
|||
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
1999 yılı Şubat ayının sonlarına doğru, ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Alan Greenspan bir konuşmaya hazırlanıyordu. Bu Greenspan’in klasik “Salı konuşmalarından” biri olacaktı. Tüm kozlar her zaman olduğu gibi yine Greenspan’in elindeydi, yine herkes susacak Greenspan’in konuşmasını dinleyecekti.   Dolar son 5 ayın en düşük seviyesindeAmerika’da ekonomi çevrelerinin moralleri oldukça iyiydi. Bir önceki gün, yani Pazartesi günü, Dow Jones son 6 haftanın en yüksek seviyesine tırmanmış, 30 yıllık bonolar kazançlarını oldukça yüksek seviyelere taşımış, bir hafta önce açıklanan büyüme rakamları ardarda 3 yıldır yüzde 4’lük büyümeyi müjdelemiş, enflasyon son 15 yılın en düşük seviyesine gerilemiş, yatırımlar 1998 yılı boyunca hayranlık verici seviyede yükselmiş ve 1970 yılından beri en düşük işsizlik oranı yakalanmıştı... GREENSPAN’IN ŞAŞIRTAN KONUŞMASI Greenspan gördüğü tehlikeden bahsetmek istiyordu ama sözlerini ölçülü tutmalıydı. Konuşmasına yine iyileri sayarak başladı; “Birleşik Devletler geçtiğimiz yıl hayranlık verici performans gösterdi”. Ardından başlayan cümlede Greenspan’in ilk sözü, “Ama öte yandan ... ” oldu. Greenspan “Ama öte yandan...” diye başlayan cümlesinin devamında sanki bugüne seslenircesine şunları söyledi: “Yabancılar büyük ihtimalle, ABD’den ödeme talepleri içinde portföylerinin payını belirsiz bir biçimde artırmak istemeyeceklerdir. Dış borçlanmadaki artışın sürdürülmesi, gündeme geldiğinde, ABD’deki fiyatlar üzerinde baskı yaratarak doların değişim değeri iyice düşebilir.” Greenspan açık açık cari işlemler dengesinde oluşabilecek açıklardan endişe ettiğini yatırımcılara ilk kez bu konuşmasında söylüyordu. TARTIŞMA 2.5 YIL SONRA ALEVLENDİ Greenspan’in bu sözlerinin üzerinden 2.5 yıl geçti ve Ağustos başından itibaren The New York Times ve Financial Times gibi etkili gazetelerde, “Dolar fazla mı güçlü?” türünden yazılar çıkmaya başladı. Bu yazılar ve tartışmalar hız kazanırken, dolar da Euro karşısında değer yitirmeye başlamıştı. Euro karşısında son ayların en düşük seviyesine inen Amerikan para birimi, son günlerde 0.89 - 0.90 bandında dalgalanıyordu. Son olarak bugün Euro, 90 sent seviyesini kırarak, 0.9143 sente kadar çıkarak, son 5 ayın en yüksek seviyesine çıktı. Aslında Euro, yaşamına Ocak 1999’da 1.20 dolar ile başlamıştı. MARK DA YERLERDE SÜRÜNÜYOR Dolar mark karşısında da 2.18 - 2.19 seviyesinde seyrediyor. Oysa, dünyanın üçüncü büyük gücü Almanya’nın para birimi mark, Euro’dan önce güçlü bir para birimiydi ve dolara karşı bir dönem 1.40 seviyesini bile görmüştü. Peki, güçlü marktan sonra Euro’ya geçişte ne oldu? Ekonomistlere göre; “Euro üyesi büyük sanayi devletleri var ama paraları Alman markı gibi değil. Ve sonuçta dünyada marka gösterilen güven ve iltifat Euro’ya gösterilmedi. Neredeyse dolarla birebir çıkarılmasına rağmen sürekli değer yitirdi yüzde 25 değer kaybetti. Bir ekonominin kendisi sağlam olmadıkça parasının sağlamlığı daima tehdit altındadır.” IMF DE UYARISINI YAPTI Son olarak da bugün Uluslararası Para Fonu (IMF), “Dolar düşüşe geçebilir” uyarısı yaptı. IMF, doların ABD’nin dev dış ticaret açığından ötürü diğer önemli para birimleri karşısında değer kaybedebileceği uyarısını yaptı. TARTIŞMA NASIL BAŞLADI? Doların fazla güçlü olup olmadığı tartışması, 31 Temmuz tarihinde, The New York Times’ta çıkan bir haber analizde başladı. “Dolar, kendi çıkarı için fazlı mı güçlü?” başlıklı yazıda, doların aşırı güçlülüğünün kendisine zarar verebileceği vurgulandı. Haber analizde, güçlü dolar nedeniyle, ABD’li ihracatçıların uluslararası pazarlarda rekabet edebilirliğinin zedelendiği ve çokuluslu Amerikan şirketlerinin yurtdışında sağladığı karları, dolara çevirirken zarar ettiği ifade edildi. Ulusal Sanayiciler Birliği gibi etkili kuruluşların güçlü dolarda ısrar eden Bush yönetimine, bu politikayı gözden geçirmesi konusunda baskı yaptığı da ifade edildi. KRUGMAN: ZAYIF DOLAR DÖNEMİ GELİYOR Bu yazıdan bir gün sonra dünya ekonomi çevrelerinin etkili isimlerinden The New York Times’ın ekonomi yazarı Prof. Paul Krugman da, “Daha zayıf bir dolar geliyor; Büyük ihtimalle yakında” başlıklı yazısında, Washington yönetiminden ve son olarak Hazine Bakanı Paul O’Neill’ın son demecinden doların aşırı değerli olduğu ve doların düşüşünün kaçınılmaz olduğu yolunda sinyaller aldığını belirtti. Prof. Krugman, doların 1990’ların ortasından beri sanayileşmiş ülkelerin para birimleri karşısında değer kazandığını, ancak 1995’ten bu yana ABD’nin cari işlemler açığının dörde katlanarak 450 milyar dolar olduğunu belirtti. Bu rakamın tarihin en yükseği olmakla beraber, GSMH’a yüzde 4.5 olan oranını da, 1997 Asya krizinde Endonezya ve Güney Kore’deki orandan bile fazla olduğunu da ifade etti. Prof. Krugman, dolarda büyük düşüşün yaklaştığını ve daha zayıf bir doların ABD’nin çıkarına olduğunu ifade etti. FT: SORUN CARİ İŞLEMLER DENGESİ 8 Ağustos Çarşamba günü Financial Times gazetesinde yayımlanan bir makalede ise, cari işlemler dengesindeki bozulmanın giderek artan bir sorun haline geldiği bir kez daha vurgulandı. Financial Times’a göre, sorun bu kez daha ciddiydi. Çünkü rakamlar bunu gösteriyor, Greenspan’in mucizevi büyüme formulünün büyüsü de yavaş yavaş etkisini yitiriyor. YABANCI YATIRIMLAR YAVAŞLAYINCA... ABD ekonomisinin ardarda büyüdüğü 90’lı yıllar boyunca dahi cari işlemler dengesi açık veriyordu, ancak Washington bunu dert etmiyor ve cari işlemler dengesinde oluşan açıkların önüne geçmeyi düşünmüyordu. Çünkü ABD halen olduğu gibi dünyanın en çok yabancı yatırım çeken ülkesiydi ve cari işlemler dengesinde oluşan açıkları yabancı yatırımlarla finanse edebiliyordu. GÜÇLÜ DOLAR TARİH Mİ OLACAK ? Ancak bu günlerde dünyaya yayılan resesyon tehlikesiyle yabancı yatırımların ABD’ye geliş hızında yaşanan yavaşlama cari işlemler açığının finansmanını zora sokmaya başladı. Doların değer kaybı aslında bazı iktisatçılara göre, çözüm yoluydu. Ucuzlayan dolar, ihracatı artıracak, ithalatı azaltacak ve tıpkı Türkiye’de bu yıl olduğu gibi cari işlemler dengesinin fazla vermesine neden olacaktı. Financial Times gazetesindeki makalede, işte tam bu noktaya dikkat çekiliyordu. “Amerikan yönetimi güçlü dolar politikasından vazgeçmeliydi.” O’NEILL: BANDO EŞLİĞİNDE DUYURURUZ Yaklaşık 10 yıldır, güçlü olmayı hedef edinmiş olan doların bir anda artık güçlü olmak istememesi, doların ezici üstünlüğü altında yıllarını geçirmiş diğer para birimlerinin ani bir atağına neden olabilir ve doların güçlü değer kayıpları yaşaması anlamına gelebilir. Ancak Amerikan Hazinesinin başı Paul O’Neill’ın bu konudaki tavrı net... O’Neill, “Eğer böyle bir karar alınırsa bunu bir bando eşliğinde bir stadyumda kamuoyuna duyuracaklarını” söylüyor... EURO ESKİ GÜNLERİNE DÖNECEK Mİ? ? Diğer tarafta da Euro var. Büyük umutlarla finans piyasasına giren Euro yolculuğunu hayal kırıklığıyla sürdürüyor. ABD ekonomisinin küçülme sinyalleriyle Dolar karşısında güç kazanan Euro 2002 yılına da büyük umutlarla başlayacak. Euro 2002 başından itibaren artık sanal para olmaktan çıkıp gerçek banknot olacak, tüm Avrupa’da Schengen Vizesi sahibi bir turist gibi istediği gibi dolaşabilecek, kimse, “Sen nereye gidiyorsun?” diye sormayacak... Dolayısıyla talebi yükselen Euro’nun değeri yükselecek ve bir dolar seviyelerinin üzerine doğru yeni bir hareketlenme olacak. KRUGMAN’IN ENDİŞESİ MERKEZ BANKASI Prof. Krugman’ın bu konudaki endişesinden de kısaca bahsetmekte fayda var. Krugman, “Greenspan’in yanlış yapacağını sanmıyorum ama Avrupa Merkez Bankası’nın çevikliğinden yana endişelerim var” diyor. Özetle Euro’nun geleceği Avrupa Merkez Bankası’nın alacağı kararlara ve faiz politikasına bağlı. DOLARDA TREND HENÜZ DÖNMEDİ Son olarak, uzmanlar doların trendinde henüz bir dönüşün gerçekleşmediğini belirtiyorlar. Dolarda dönüş trendi için bir teyide ihtiyaç var ve bu teyit içinde ABD borsalarının yükselişi beklenecek... Eğer ABD’de borsalar yükselirken, dolar yükselmezse bu doların trendinin terse döndüğünün ispatı olacak. | ||||
| |
|||
 Bankaların kara tahtaları siliniyor |
|||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
