| | |
| Şirketler, YİD projelerine sağlanacak Hazine garantisi konusunda zımni olarak verilen sözün tutulması konusunda Başbakan’dan destek isteyecek. Geçen hafta, Dünya Bankası ile yaptıkları bir toplantıdan sonra Başbakan’a başvurma kararını alan şirketler, kendilerine sunulan yanıltıcı bilgiler nedeniyle, milyonlarca dolar zarar ettiklerini savunuyorlar. Şirketlerin bazıları hatta, Hazine’nin, garanti konusunda verilen söze sadık kalmama yolunda Dünya Bankası tarafından teşvik edildiği görüşünde.
HUKUKİ YOLLAR DENENİYOR
Bazı şirketler şimdiden hukuki yola başvurma olanağını hem Amerika’da, hem Türkiye’de araştırmakta.
General Electric, Enron, Howard Energy, AES, Black and Veatch ve Fluor Daniel, Washington toplantısına katılan belli başlı firmalar. On gün içersinde Başbakan’a ulaştırılması söz konusu yazının hangi şirketler tarafından imzalanacağı henüz kesinlik kazanmış değil.
Washington toplantısı ardından Ankara’da yapılan bir dizi toplantı, enerji planlamasına halen açıklık kazandıramadı. Enerji Bakanlığı tarafından Cuma günü bilgilendirilen, Bakanlar Kurulu henüz bir karar alma aşmasına gelemedi. Şirketlerin fiyat tekliflerini iyileştirmemesi hoşnutsuzluk kaynağı.
KİLİT NOKTALAR
* Türkiye’nin gerçek kapasite ihtiyacı:
Yetkililer Kasım’da bu yana gerçek kapasite ihtiyacı konusunda görüş birliğine varamadılar. Dünya Bankası, enerji ihtiyacını yeniden belirleyen çalışma grubunun tarafından yapılan öngörünün yüksek olduğu görüşünde. Çalışma grubunun öngörüsüne göre, Türkiye’de 2001 ve 2002’de enerji darboğazı yaşanacak. Oysa bağımsız kuruluşlar tarafından yapılan incelemelere göre, üç yıl boyunca kuraklık yaşanmaması durumunda ve Yap İşlet santrallerinin 2002’nin sonuna doğru devreye girmesiyle, Türkiye’de 2005 yılına kadar enerji fazlası olacak.
* Önceliklerin belirlenmesi:
Gerçek kapasite ihtiyacı konusundaki tartışmanın sonuçlanması, yeni santraller konusundaki tercihi belirleyecek. Fiyat konusuna artan bir hassasiyetle eğilen Enerji Bakanlığı, piyasanın serbestleştirilmesi bakımından Yap İşlet modelinin YİD modelinden daha uygun olduğu görüşünü giderek benimsiyor oldu. Bu arada, bugüne kadar kamuoyuna anlatılanların aksine, Türkiye’nin aslında 300 kadar YİD santraline ihtiyacı olmadığını açıklamak Bakanlığın en önemli sıkıntılarından biri. YİD’in gereksizliğine dikkat çeken otoprodüksiyon santralleri konusundaki gelişmeler de Bakanlığın baş ağrıları arasında. Şu ana kadar Eskişehir Esel, Karadeniz Ereğlisi, Kırklareli ve Yalova, öncelikler listesine girmiş görünen YİD projeleri.
* Hazine garantisi engeli:
Hazine, istikrar programı nedeniyle yeni garanti vermeme kararında. Oysa TEAŞ’ın zararı, yatırımcıyı ürkütecek nitelikte. TEAŞ’ı bu ay içersinde üç parçaya bölme programı da hukuken aşılması gereken ek bir güçlük.
* Fiyat engeli:
Yüksek fiyat ve yüksek randıman üzerinde kurulu modelin ayrıca Hazine garantisine dayandırılması, YID modeline giderek soğuk bakılmasının temel nedenlerden biri. TEAŞ kabul ettiği fiyatların yüksekliği ve eskalasyon modeli de eleştiri kaynağı. | |
