| | | | Türk ekonomisinin üst üste iki kriz yaşadığını, bunun da ekonomi, özel finans kesimi, kamu ve fon bankaları üzerinde ciddi yükleri olduğunu belirten Öztrak, kamu bankalarının bu yükleri saklayamaz ve idare edemez duruma geldiklerini kaydetti.
Öztrak, sonuç olarak, bu yüklerin Hazine tarafından gerçek yerlerinde idare edilmesi gereğinin ortaya çıktığını belirtti.
Bütçenin finansman ihtiyacı üzerinde de duran Öztrak, “2001 yılında Hazine’nin iç ve dış borç servisi 79 milyar dolar olacaktır. İç borç servisi 67 milyar dolar, dış borç servisi ise 11.7 milyar dolardır” dedi.
İÇ BORÇLANMA VE DIŞ DESTEK
Bunların brüt rakamlar olduğunu ve bunun finansmanının nasıl karşılanacağına bakıldığında ise 9.5 milyar dolarının yani GSMH’nin yüzde 5.3’ü kadarı bir faiz dışı fazla yaratacaklarını belirten Öztrak, 2.3 milyar dolar özelleştirme gelirlerinden sağlanacağını, 51 milyar doların da içeriden borçlanacağını söyledi. Öztrak, şöyle devam etti:
“Bu paranın önemli bir kısmı da, IMF ve Dünya Bankası’ndan özel şartlarla gelecek. Bunu gerçekleştirmemiz halinde 51 milyar dolar olarak öngördüğümüz iç borçlanmanın çok yüksek rakamlara ulaşıp çevrilememesi ihtimali ortaya çıkmaktadır. Şimdi 67 milyar dolar iç borç ödeyeceğim, 51 milyar dolar da içeriden borçlanacağım. Bugün ekonominin içinde bulunduğu durumu dikkate alırsak, güvensizlik ortamını dikkate alırsak, kamu bankalarının sayısındaki artışı dikkate alırsak bize makul bir oran çevrilebilir bir oran olarak görünüyor. Bunun üstüne çıkmamız halinde sektör sıkıntılarla karşılaşacak.”
Bundan dolayı bir yandan faiz dışı fazla hedeflerinin tutturulması, diğer yandan da dış borçlanmanın gerçekleştirilmesinin, bu sürdürülebilir dengeyi devam ettirmesi bakımından gerekli olduğunu belirten Öztrak, uygulanmakta olan programın gerçekleşmeleri hakkında da bilgi verdi.
Program uygulaması çerçevesinde önemli adımlar atıldığını belirten Öztrak, bunlar arasında Merkez Bankası Kanunu, Bankalar Yasası, Bütçe Kanununun bazı maddelerinde ve kamu bankalarının borçlanma ihtiyacının karşılabilmek amacıyla gerekli düzenlemelerin yapıldığını kaydetti.
ENERJİYE VERİLEN GARANTİLER
Meclis’ten çıkarılan diğer yasalar hakkında da bilgi veren Öztrak, enerjiyle ilgili yap-işlet ve işletme hakkı devirleri gibi projelerin 1995-96’dan beri devam eden projeler olduğunu söyledi.
O tarihlere bakıldığında enerji sektörü ile ilgili birçok düzenleme yapıldığını ifade eden Öztrak, önce imtiyaz çerçevesinde bu projelerin gerçekleştirilmeye çalışıldığını ancak bunun sağlanamadığını, daha sonra özel sözleşme düzenine dönülerek bu kapsamda tahkim imkanının da getirildiğini anlattı. Öztrak, şöyle dedi:
“Daha sonra bu tahkim imkanı gelene kadar, devlet imtiyaz sözleşmelerini imzaladığı halde, özel kesim bu imtiyaz sözleşmelerini imzalamamış. Tahkim imkanı gelene kadar, neredeyse 2000 sonuna kadar beklemiş. 2000 sonuna gelindikten sonra da, yine devlet Mart ayında bir enerji piyasası kanunu çıkarmış, yap-işlet-devret veya işletme hakkı devri ile ilgili düzenlemeler bunun içinde yok. Sistem tek alıcılı bir yapıdan çok alıcılı bir yapıya geçiyor.
Hazine olarak biz de bu konuda geçiş için öngörülen bazı garantileri, bu kapsamda değerlendirip vermeye çalışıyoruz.”
Bugüne kadar kullandıkları süreleri makul olarak niteleyen Öztrak, “bu çerçevede baktığımız zaman, piyasa düzeni oluşturuyorsanız devletin hiçbir şekilde garanti olarak piyasa riskini üzerine almaması lazım.
Daha doğrusu Hazine garanti verirken, bu işletmelerin özel kesime verilmesi nedeniyle ortaya çıkacak faydayı yok edecek, özel kesimin verimli çalışmasını ortadan kaldıracak, onun her türlü riskini garanti eden bir yapıya girersek o zaman bu sistemden beklediğimiz yararı alamayız” şeklinde konuştu.
Müsteşar Öztrak, dolayısıyla garanti uygulaması sırasında iki faktörü gözönünde tutmak zorunda olduklarını, bunlardan bir tanesinin piyasanın alacağı şekil, ikincisinin ise özel kesime verimli çalışabilmesi için yeterli teşvikleri verebilecek bir yapı olduğunu kaydetti. | |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
