| | | | Edwards Hava Üssü’nde gerçekleştirilen deneme, hipersonik uçağı taşıyan B-52 bombardıman uçağının havalanmasıyla başladı. Uçak 24 bin feet’ten X-43A’yı ve ona itici güç vermek üzere tasarlanan roketi aşağıya bıraktı. Normalde Pasifik Okyanosu üzerindeki bu yolculuk sırasında roketin uçağa 100 bin feet’e kadar eşlik ederek gerekli ivmeyi kazandırması gerekiyordu.
Ancak işler planlandığı gibi gitmedi. Roketin kontrolden çıkması üzerine, NASA roketi ve X-43A’yı havada imha etmek zorunda kaldı. Böylece hipersonik uçağın dünya rekorunu kırma girişimi, Pasifik Okyanusu’nun sularında sonuçlandı. Hipersonik uçağı imha etmek zorunda kaldıklarını açıklayan NASA yetkilileri, denemeyle ilgili soruşturma açıldığını söyledi. İkinci denemenin ne zaman yapılacağı henüz belli değil.
NASA, ABD’nin en batısı ile en doğusunu 30 dakikada kat edebilecek kadar hızlı olan X-43A’yı nisan ayında tanıtmıştı. Yetkililer, Dryden Uçuş Araştırma Merkezi’nde gerçekleştirdikleri tanıtımda, X-43A için, Wright kardeşlerin ilk uçuşu gerçekleştirmesi kadar önemli bir gelişme ifadesini kullanmıştı. NASA’nın altı yıllık Hiper-X projesinin en önemli ayağını oluşturan X-43A, 12 foot (3.65 metre) uzunluğunda ve sörf tahtasını çağrıştıran fütüristik bir tasarıma sahip.
SESTEN 10 KAT HIZLI
Pilotsuz gerçekleştirilen ilk denemenin 10 saniye sürmesi ve hipersonik uçağın 17 mil (27.3 kilometre) gittikten sonra Pasifik Okyanusu’na düşmesi planlanıyordu. Eğer X-43A başarılı olsaydı 1967 yılında X-15 model uçağa ait olan hız rekorunu kırabilecekti.
Havacılıkta ses hızı ‘Mach 1’ olarak nitelendiriliyor. X-15, Mach 6.7 yani 4520 mph (7274 kmh) ile rekoru elinde bulunduruyor. NASA yetkilileri X-43A’nın Mach 10 ile, (11587 kmh) yani sesten 10 kat daha hızlı uçar duruma gelebileceğini belirtiyor.
|
|
|
X43-A ve itici roketi bir B-52 kargo uçağından atıldı
| | 
185 milyon dolarlık proje tamamen deneysel. Mühendisler bu deneme uçuşlarında örneğin 60 metre boyundaki gelecek nesil uçakların yapımı için bilgi toplayacak. İlk pilotlu prototiplerin 2025 yılında uçabileceği tahmin ediliyor.
X-43A’nın ‘scramjet’ (dinamik tazyikli jet motorunu) adı verilen motorlarının çalışabilmesi için süpersonik hızlardaki hava akışına ihtiyaç duyuluyor. Bu denemede, havanın uçağın motorlarından yeterince hızlı geçmesini sağlamak için, bir B-52, hipensonik uçağı 24 bin feet’ten aşağıya bırakıyor.
UZAY YOLCULUĞU İÇİN TASARLANDI
Sesten on kat hızlı bir ticari uçak ABD’nin iki yakası arasındaki mesafeyi 30 dakikada alabilir. Ancak Mach 5 ve üstü hızlar ticari uçuşlar için pratik değil. Yüksek hız, yüksek ivme, aşırı sıcak ve manevra kabiliyetindeki düşüş, X-43A gibi uçakların ticari amaçlarla kullanılmasını engelliyor.
Şu anda hız rekorunu elinde bulunduran, X-15 roket destekli bir uçaktı, X-43A ise ‘air-breathing’ (hava soluyan) adı verilen yeni bir teknolojiyi kullanıyor. ‘Hava soluyan’ yönteminde uçak, yakıt için sadece hidrojen taşıyor. Bunu yakmak için gerekli oksijen ise havadan alınıyor. Bu yöntemi kullanan uçaklar arasında en hızlı olanı Blackbird olarak da bilinen SR-71. Blackbird’ün hızı, Mach 3’e yaklaşıyor. X-43A başarılı olursa, hipersonik hızlara ulaşan, bir başka deyişle Mach 5’i geçebilen ilk hava soluyan uçak olacak.
Geleneksek roket yönteminde uçakların hem hidrojen hem de oksidant taşıması gerekiyor. Bu da uçağın ağırlığının artmasına neden oluyor. Uçağın ağırlığı artınca, fırlatma maliyetleri de artıyor. Bilim adamları, hava soluyan uçakların uzay yolculuğu fikrine çok uygun olduğunu düşünüyor. Uzay yolculuklarının önündeki en büyük engel fırlatma maliyetlerinin yüksekliği. | |
Ergenekon’da 16 kişi daha gözaltında
