| | | | Bu ne biçim iştir, kardeşim? Dünyada Patagonya, Yeni Gine Moritanya’sı ve Botswana’dan sonra en az doğrudan yabancı yatırım alan ekonomiyiz. 65 milyon tüketime aç nüfus, Orta Asya-Balkanlar’a açılan ticaret yolu, ucuz iş gücü, hammade, vb. Ne istersen var. Millet gidip Çin’e, Hindistan’a milyarlarca dolar bastırıyor, bize gelince koçanda çek kalmamış.
Tabii, okuyucularım Türk olduğu için-yani Türkiye topraklarında büyüdüğü için, yoksa kimsenin ırkını bilemem-önce yabancı sermaye yararlı mı değil mi, biraz onu açmak zorunda hissediyorum kendimi. Çünkü, bizim nesil “Turizm para getirir, ahlak götürür, yabancı sermaye zenginlik getirir, kapitülasyonlarla gider” lafıyla büyüdü.
Evet, yabancı sermaye şart! Çünkü, yerli sermaye yetersiz, daha doğrusu yetersiz değil, aptalca kanunlarla-örneğin son özel emeklilik yasası gibi-gücenedirilmiş, anası ağlatılmış. Bu ekonomi sermaye olmadan büyümez. Yerlisi yetersizse, yabancı ŞART. Aslında, her ikiside olsa çok daha iyi, çünkü Türkiye ekonomisinin çok yüksek bir sermaye emme gücü var-yani daha çok para bulsak, daha çok iş yapacağız, daha çabuk zengin olacağız.
BELİRSİZLİK ETKİLİ
Yabancı sermayenin bize bu denli Fransız kalmasının iki sebebi var. Biri ekonomik belirsizlik, ikincisi ise adli yetersizlik. Ekonomik belirsizlik, malum. Ekonomik büyümede aşırı dalgalanma, kur-faiz-enflasyon üçgeninin her an açı değiştirmesi. Bir de bunun üzerine adamların TL üzerinden defter tutma mecburiyetini koyarsanız, ortaya yabancı açısından çözülmesi zor bir denklem çıkıyor. Uzun vadeli planlama yapılamıyor, özkaynağın enflasyona kurban edilmesi engellenemiyor.
Haaa, diyeceksiniz ki, bizim işadamları da aynı şartlarda çalışıyor. Evet, bir, onlar alışık, yolunu buluyor. İkincisi, onlar mecbur, Allah’ın günahkar kuluyduk herhalde geçmiş yaşamda ki, bizi Türkiye’ye koydu, gidecek yerimiz yok.
ALTERNATİF ÇOK
Yabancının alternatifi çok, bakir Patagonya bekliyor orada. Ama sonuçta, ekonomik belirsizlik aşılamayacak bir şey değil. Ayrıca, Stand-by sonrasında ortamın düzelmesi ihtimali çok yüksek.
Ama, adli yetersizlik yabancı sermaye için ölüm. Eğer—-Tahtaya vuruyorum, Allah yazdıysa bozsun— vergi dairesine gitmek zorunda kaldıysanız, kapıda bir yazı vardır: “Adalet mülkün temelidir”. Evet, eksikliği de mülkün temeline yerleştirilen bir dinamit. Bizdeki adalet mülkiyetin korunmasında son derece yetersiz. Bakınız enerji ihaleleri, iki yıl oldu hala yargı sürecindeler. Millet milyarlarca dolar yatırım yapacak, ama Yüce Mahkeme her an ihaleleri iptal edebilir.
Daha da kötüsü, hükümet bir gün çıkar, beş yıl geriye dönük vergi salar, adalet sessiz kalır. Aynı şey, her alt yapı projesinde, her özelleştirmede karşımıza çıkıyor. Halbuki, bu alanlar son derece sermaye yoğun ve yabancının en çok yatırım yapmak istediği alanlar. Bizdeki adalet altyapısıyla bu yatırımlara teşebbüs etmek Rus ruleti oluyor.
Korkarım, yargı reformunu bu çerçevede düşünmezsek, özel ihtisas mahkemeleri kurmazsak, ve yargıç ve savcılarımıza biraz ekonomi-finans öğretmezsek, yabancı sermaye konusunda çok zorlanacağız. İşin kötüsü de geçen hafta yazdığım gibi piyasaların canlanması için Türkiye’ye para girmesi şart. Portföy tarafında pek bir şey olmuyor, umudumuz yabancı sermaye. | |
