| | | | İSO’nun “Ekonomik istikrar için şeffaf devlet, kayıtlı ekonomi” başlıklı raporu, Yönetim Kurulu Başkanı Hüsamettin Kavi tarafından basın toplantısıyla kamuyonuna açıklandı.
Kayıt dışı ekonominin genişlemesinde, kamu harcamalarına yönelik şeffaflığın sağlanamamış olmasının önemli etkilerinin bulunduğu vurgulanan raporda, vergi tabanının yaygınlaştırılamamasının, vergi yükünün ağırlığı ve adil dağıtılamamasının yanı sıra, ödenen vergilerin doğru yerlerde ve etkin kullanılamaması ile devletin harcama biçiminin, kayıt dışı ekonomiyi beslediğine dikkat çekildi. Raporda, daha sonra şu görüşler dile getirildi: “Devletin tüm gelir ve giderlerinin bütçede şeffaf bir biçimde gösterilmesi şarttır. Bunun için de devlet bilançosuna ihtiyaç bulunmaktadır. Bu bilanço, devletin millete hesap verme çerçevesini düzenleyen ve şeffaflığı sağlayan temel unsurlardan biridir.
Şeffaflığın sağlanmasıyla toplum bireyleri, (benim etkim olmaz) yılgınlığını bırakacak ve aktif yurttaş konumuna gelecektir.”
FAALİYETLERİN YARISI KAYIT DIŞI
Türk ekonomisinin temel sorunlarından birinin de kayıt dışı ekonomi ve kayıt dışı istihdam olduğuna işaret edilen raporda, devamla şöyle denildi:
“Ülkemizde ekonomik faaliyetlerin yaklaşık yarısı kayıt dışındadır. Raporumuzda da 1999 yılı verileriyle yapılan hesaplamada, kayıt altındaki faaliyetlerin oranı yüzde 54.9 olarak bulunmuştur. Ekonomide istikrarsızlığın, gelir dağılımında adaletsizliğin, bütçe gelirlerindeki yetersizliğin temelinde kayıt dışı ekonomi ve dolayısıyla ekonomiyi kayıt dışına yönlendiren vergi düzeni yatmaktadır.
Raporumuzdan da görüleceği üzere, 1999 yılı sonu itibariyle tahmini potansiyel vergi yükü yüzde 34.8’dir. Bu oran oldukça yüksektir ve ekonomiyi kayıt dışına iterken, tahsilatta verimliliği de azaltmaktadır.”
VERGİ YÜKÜ ADİL OLMALI
“Kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınabilmesi için, herşeyden önce vergi yükü ödenebilir ve adil olmalıdır” denilen raporda, vergi oranlarının, son yıllarda dünyadaki gelişmelere paralel olarak aşağı çekilmesiyle, ekonominin kayıt altına alınmasının kolaylaşacağı ve kayıtlı ekonomi genişlerken vergi oranlarının daha da aşağı çekilmesinin mümkün olacağı kaydedildi.
Türkiye’de vergi ve sosyal güvenlik sistemi primleri önemli boyutlarda artırılırken, dünyada vergi ve primlerin oranlarının düşürülmekte olduğu dile getirilen raporda, şu görüşlere yer verildi:
“Ülkemizdeki bu tersine gidişat, uluslararası rekabet gücümüzü geriletirken, ekonomideki kayıtdışı kesimin yaygınlaşmasına neden olmaktadır. Vergi ve sigorta yükleri, işletmelerin ulusal ve uluslararası rekabet güçlerini kırmayacak ölçülerde olmalıdır. Kayıtlı işletmelere yönelik getirilen her yeni yükümlülüğün, kayıtdışı ekonominin gelişmesine neden olduğu unutulmamalıdır.”
| |
Bankaların kara tahtaları siliniyor
