 |
|
|||||
 |   |  |  | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| General Sealock ve büyükelçiliğin, uçağa girebilmek için gerekli yoğun çabayı gösterdiği ifade edildi. ABD’nin Pekin Büyükelçisi Joseph Prueher, Amerikalı diplomatların uçağın mürettebatıyla ikinci kez görüşmeye başladığını söylemişti. ABD büyükelçiliğindeki sözcü, görüşmenin, 24 mürettebatın bulunduğu Çin’in Hainen adasında gerçekleşeceğini açıklamıştı. ABD’li yetkililer kazanın ardından mürettebatla, ilk kez salı akşamı biraraya gelmişti. Öte yandan, Çin’in “resmi özür” talebine rağmen ABD uçak kazasıyla ilgili üzüntülerini belirtmekle yetindi. Amerikan casus uçağı ve içindeki 24 personel, kazanın meydana geldiği pazar gününden beri Hainen adasında bulunuyor. Kazadan ABD’yi sorumlu tuttan Çin, Washington’ın tüm ısrarına ve diplomatik çabalara rağmen uçağı ve 24 mürettebatı iade etmiyor. Bu arada, Güney Çin Denizi’nde, Amerikan casus uçağının çarpıştığı Çin savaş uçağının kaybolan pilotuna ait olduğu sanılan bir ceset bulundu. Öte yandan ABD yönetimi dün yaptığı açıklamada casus uçaklarının Çin hava sahasında yaptığı kazadan büyük üzüntü duyduklarını, ancak özür dilemeyi planlamadıklarını belirtti. Çin yönetimi, ABD’nin kazadaki sorumluluğunu kabul etmesi için ısrar ederken Beyaz Saray, üzüntülerini bildirmekle yetindi. Beyaz Saray sözcüsü ile ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, aynı saatlerde yaptıkları açıklamalarda kazada hayatını kaybeden Çinli pilotun ölümünden üzüntü duyduklarını ancak özür dilenmesinin söz konusu olmadığını belirttiler. Bu arada ABD casus uçağı mürettebatının çarpışma nedeniyle Çin’de sorgulandığı açıklandı. Pekin yönetimiyle temasları sürdürdüklerini ifade eden dışişleri bakanı, krizin çözümü için Çin tarafının da çaba göstermesini istedi. Washington’daki Çin büyükelçiliği sözcüsü Zang Yuan-Yuan, Powell’ın açıklamasını olumlu bir adım olarak niteledi. Ancak Çinli yetkili, ABD Dışişleri Bakanı’nın açıklamasının kişisel olduğunu belirterek, resmi olarak özür dilenmesinde ısrarlı olduklarını tekrarladı. Çin yönetimi, ABD keşif uçağı mürettebatının, Güney Çin Denizi üzerinde meydana gelen çarpışma nedeniyle sorgulandığını da bildirdi. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Sun Yuşi, basın toplantısında, “Amerikalı mürettebat uluslararası yasaları ihlal etti. Onlar havadaki çarpışmaya yol açtılar” diye konuştu. Sun, sorgulama ve soruşturmanın yargı makamları ya da Halk Kurtuluş Ordusu yetkilileri tarafından yürütülüp yürütülmediği konusunda bilgisi olmadığını söyledi. Washington yönetimi kaza nedeniyle özür dileyinceye kadar, Amerikalı diplomatların uçak mürettebatını tekrar görmesine izin verilmeyeceğini belirten Sun, “Washington yönetimi yapıcı bir yaklaşım gösterirse diğer bir ziyareti düşüneceğiz” dedi. “Pekin yönetimi için yapıcı bir yaklaşım nedir” sorusuna Sun, “Washington yönetimi hatalarını kabul etmeli, özür dilemeli ve bunu Çin halkına açıklamalı. Bu ilk adım” yanıtını verdi. Amerikalı mürettebat, Pazar günü bir ABD keşif uçağıyla Çin savaş uçağının çarpıştığı Güney Çin Denizi’ndeki Haynan adasında tutuluyor. ABD yönetimi, 24 kişilik mürettebatın Çin tarafından yargılanması ihtimalinden endişe duyuyor. Yetkililer, Çin’in uluslararası kurallar çerçevesinde mürettebatı yargılamaya hakkı olmadığını vurguluyorlar. Öte yandan, casus uçağı Çinli uzmanlar tarafından bazı parçaları sökülerek inceleniyor. Washington, EP-3E Aries tipi istihbarat uçağının kendisine iade edilmesinden umudunu kesti. Uçağın 24 kişilik mürettebatının yargılanmasından endişe ediliyor. ABD Başkanı’nın bu yıl sonunda Çin’e yapmayı planladığı gezinin ertelenebileceği bildiriliyor. ABD Savunma Bakanlığı Pentagon yetkilileri, Amerikan medyasına açıklamalarında, casus uçağının Çinli uzmanlar tarafından bazı parçaları ayrılarak incelenmekte olduğunu doğruladılar. Bir Pentagon yetkilisi, UPI ajansına açıklamasında, Çin’in, çok gelişmiş teknolojik özelliklere sahip EP-3E uçağını ele geçirerek “bir hazine yakaladığını” ve bu uçağın sırlarını öğrenme şansını geri tepmeyeceği görüşünü taşıdığını söyledi. Yetkili, bu koşullarda uçağın iadesinin artık Washington tarafından umulmadığını belirtti. Bu arada, Tayvan’da yayınlanan Taipei Times gazetesi, EP-3E casus uçağının, Çin’in Haynan adasına inmeye mecbur bırakıldığı sırada, Çin’in Rusya’dan yeni aldığı Sovremenny sınıfı muhriplerin özelliklerini araştırmakta olduğunu duyurdu. Washington’daki askeri uzmanlar da EP-3E casus uçağının Çin’in eline geçmesiyle ABD’nin bölgedeki istihbarat avantajlarının zayıflayacağı öngörüsünde bulundular. Amerikan yönetimini Çin karşısında bir bakıma “çaresiz” duruma düşüren gelişmelerle birlikte, Başkan Bush yönetiminde, bundan sonra ne yapılması gerektiği konusunda “şahinler ile güvercinler” arasında yeni bir görüş ayrılığı çıktığı söylentileri de Washington’da yayıldı. Bazı diplomatik gözlemciler, Çin konusunda Bush ile Dışişleri Bakanı Colin Powell’ın son açıklamaları arasındaki ton farkına dikkati çektiler. Bush, ültimatom niteliğindeki son açıklamasında, Çin’in hemen uçak ve personelini iade etmesini isterken, bunun gerçekleşmemesi durumunda ilişkilerin ciddi yara alacağı uyarısında bulundu. Powell ise çok daha yumuşak bir tarzda açıklama yaptı. Diplomatik gözlemciler, sert açıklamanın sahibi Bush’un, yönetimin şahinleri şeklinde tanınan Başkan Yardımcısı Dick Cheney ve Savunma Bakanı Donald Rumsfeld’in etkisi altında bulunduğunu, Powell’ın ise diğer konularda olduğu gibi Çin meselesinde de daha pasif bir yaklaşım benimsediğini öne sürdüler. ÇİN’DE ÖFKE Çin Devlet Başkanı Jiang Zemin, Amerikan keşif uçağının Çin savaş uçağıyla Güney Çin Denizi üzerinde çarpışması nedeniyle ABD yönetiminin özür dilemesini istedi. Yeni Çin Haber Ajansı’nın haberine göre, Jiang, “ABD, Pazar günü Çin ve Amerikan uçağı arasındaki çarpışma nedeniyle Çin halkından özür dilemelidir” dedi. Latin Amerika ülkelerine düzenleyeceği 12 günlük ziyaret çerçevesinde Pekin’den ayrılan Jiang, olayın tüm sorumluluğunun ABD’de olduğunu ifade etti. Bu arada, Amerikan keşif uçağının Çin savaş uçağına çarpması ve Çin’in güneyindeki Haynan adasına inmesi üzerine başlayan kriz, Çin toplumunda bir kez daha ABD karşıtı tepkilere yol açtı. Yaşanan krizin ardından ABD aleyhindeki ilk protesto girişimi Pekin’de yapıldı. ABD’nin Pekin Büyükelçiliği binasının yakınına Çin bayrağı ile gelen 3 kişi, polisler tarafından yolda durduruldu. Reuters muhabirinin bildirdiğine göre, öğrenci oldukları anlaşılan 1’i kadın 3 protestocu daha sonra polis eşliğinden olay yerinden ayrıldı. Öte yandan, üniversitelerde panolara Amerikan keşif uçağının Çin hava sahasına girmesini eleştiren yazılar asıldı. Olayın meydana geldiği Haynan eyaletindeki Haikou Üniversitesi’nin duvarları da Amerikan aleyhtarı sloganlarla doldu. Çin basın organlarının, yerel yetkililer ve vatandaşlarla yaptığı röportajlarda da birçok kişi, olayın Amerika’nın hegemonyacılığını gün ışığına çıkardığı görüşünü ifade etti. Gazeteleri telefonla arayan bazı vatandaşlar da öfkelerini dile getirdi. NATO’nun Kosova Harekatı sırasında Çin’in Belgrad Büyükelçiliği’nin füzelere hedef olması da Çin’de Amerika karşıtı gösterilere neden olmuş, Pekin’deki Amerikan Büyükelçiliği günlerce taşlanmıştı. Çin Komünist Partisi’nin yayın organı Halkın Günlüğü gazetesinin bugünkü sayısında, “Amerikan keşif uçağının Çin savaş uçağına çarpması uluslararası hukuku ciddi şekilde ihlal etmiştir” başlıklı bir yorum yer aldı. Gazete ayrıca, Amerikan uçağının dışarıdan çekilmiş 3 fotoğrafını yayınladı. Fotoğraflarda Amerikan uçağının da hasar gördüğü gözleniyor. ULUSLARARASI TEPKİLER Yeni Çin Haber Ajansı da olayın uluslararası toplumdaki yankıları ile ilgili olarak şu örnekleri verdi: Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Kofi Annan, dün Nairobi’de basın toplantısında yaptığı konuşmada, Çinli kayıp pilotun ailesine geçmiş olsun diledi. Annan, olayı yakından izlediğini ve Çin ile ABD’nin çatışmayı barışçı şekilde çözmelerini umduğunu söyledi. Malezya’nın Xing Zhou Ri Bao gazetesinin dünkü sayısında yer alan yorumda, Amerikan keşif uçağının Çin sahillerinde faaliyet göstermesinin açık bir çeşit provokasyon eylemi olduğu öne sürüldü. Singapur’un Lian He Zao Bao gazetesinin bugünkü sayısında yer alan makalede, Amerikan keşif uçağının eyleminin Amerika’nın hegemonyacılığını gösterdiği görüşü savunuldu. ABD’nin eski dışişleri bakanı Madeleine Albright da açıklamasında, Bush yönetimine Çin’i potansiyel düşman olarak görmeme ve Tayvan Boğazı’nın iki yakası arasında iki yüzlü davranmama uyarısında bulundu. BUSH GEZİSİNİ ERTELEYEBİLİR ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell, ABD Başkanı George Bush’un Çin’e yıl sonunda yapmayı planladığı geziyi iki ülke arasındaki casus uçak krizi nedeniyle erteleyebileceğini söyledi. Florida’daki Key West tatil beldesinden Washington’a dönen Powell, uçakta gazetecilere yaptığı açıklamada, “Neler olacağını göreceğiz, ancak bu elbette ilişkilerimizi kolay hale getirmeyecek” dedi. ABD ELÇİSİ BAKANLIĞA ÇAĞRILDI Çin Dışişleri Bakanı Tang Jiaxuan, Çin ve ABD arasında devam eden uçak krizi ile ilgili olarak, ABD’nin Pekin Büyükelçisi Joseph Prueher’i bugün bakanlığa çağırdı ve Amerikan tarafına Çin’in protestosunu iletti. AB KAYGILI Öte yandan AB, casus uçağı yüzünden Çin-ABD ilişkilerindeki “tırmanışın” kaygı verici olduğunu bildirdi. AB dönem başkanı İsveç’in Başbakanı Goran Persson, Avrupa Parlamentosu’nda konuşurken, “Son gelişmeler, ABD ile Çin arasındaki ilişkilerin kaygı verici bir tırmanışa geçtiğini gösteriyor” dedi ve sorunun, uluslararası toplumun yürürlükteki kurallarına göre çözüme kavuşturulacağını umduğunu belirtti. | ||||
| |
|||
 Çin sert çıktı: Keşif uçuşu istemiyoruz İsrail hücum botu Gazze kıyısını vurdu |
|||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
