| | | Science dergisinde yayınlanan bir araştırmaya göre, Tharsis bölgesindeki yanardağlardan fırlayan lavlar ile karbon gazı ve bu geniş lav dağları tarafından gezegenin yüzeyine uygulanan baskı, yüzey şeklini oluşturarak, vadileri ortaya çıkardı ve sıvı biçimde suyun oluşumuna neden oldu.
Washington Üniversitesi tarafından yapılan araştırma sonucunda, 4,5 ila 3,5 milyar yıl önce Tharsis bölgesinin gelişimine bağlı köklü ve volkanik olayların Mars üzerinde akarsu, jeodinamik ve iklim faaliyetlerini şekillendirdiği ortaya çıktı.
Çevre vadilerden 10 km daha yüksekte bulunan ve çok rahat görülebilen 3 eski volkanıyla birlikte 30 km²ye yayılan Tharsis bölgesinin yanardağları 4,6 ila 3,5 milyar yıl önce son derece aktiftiler. Bu yanardağlar gezegende 2 ayrı yüksek bölge oluşturdular. Bunlardan birisi Tharsis olarak adlandırılırken, diğeri de Tharsisin lavlarının uyguladığı basınç sonucu gezegenin karşı köşesinde oluştu ve buna da Arabia adı verildi. Kuzey yarıkürede oluşan bu 2 tepe daha sonra vadilerin ve fayların ortaya çıkmasına neden oldu.
KARBON GAZI VE SU
Amerikalı bilim adamları ayrıca, Tharsisin yanardağlarından çıkan magmaların, suyun sıvı biçimde kalabilmesine izin verecek atmosfer kuşağının oluşması için yeterli karbon gazı üretmiş olabileceğini belirttiler.
Volkanlardan da gelen bu suyun, vadilerde toplanmış ve bazı bölgelerde 120 metre derinliğe ulaşabilmiş olabileceğini belirten bilim adamları, suyun büyük bölümünün uzayda buharlaştığını, ancak yine de geriye kalanın yüzey ısısının sıfır derecenin üzerinde kalmasını sağlayacak derecede atmosferi ısıtmaya yeteceğini kaydettiler.
Daha sonra yanardağ faaliyetlerinin azaldığı ve karbon gazıyla suyun atmosferden hızla, birkaç yüz milyon yıl içinde kaybolduğu belirtilirken, böylece gezegenin yüzey ısısının da sıfırın altına düştüğü ifade edildi. Araştırma, Marsın yörüngesindeki Mars Global Surveyor uzay sondasının gözlem ve incelemelerinin sonuçlarına dayanarak hazırlandı. | |