 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Neyse, konumuz bu değil. Özel veya bireysel emeklilik fonları konusunda Türkiye’nin performansı sıfıra yakın. Hayat sigortaları yoluyla bu fonların oluşturulması hedeflendi; ancak yeterli teşvik getirilmediği için başarı sağlanamadı. Bu fonlara giren vatandaşlar, ödedikleri primlerin karşılığını alamamaktan yakınırken, sigortacılar da onları haksız bulmuyor. Türkiye bu hayatı, geç de olsa anlamış durumda. Daha çok şey yitirilmeden düzenlemelere gidiliyor. İŞSİZLİK FONU’NDA BİRİKİM Düzenlemelerden ilki 1999 yılı Ağustos ayında çıkarılan sosyal güvenlik yasalarıyla gerçekleştirildi. İş ve İşçi Bulma Kurumu ortadan kaldırılırken işsizlik sigortası uygulamasına geçildi. Haziran ayından beri fonunda birikim de olmaya başladı. Şu ana kadar sağlanan birikim yaklaşık yarım katrilyon liraya ulaştı. Yasa ve sonrasında çıkarılan yönetmelik, bu paranın, nasıl ve ne şekilde nemalandırılacağını belirlenmiş durumda. SSK’da yaşanan başarısızlığın yinelenmemesi için önlemler alınmış durumda. Örneğin, menkul ve gayrı menkul alımı gibi konular yasak yatırımlar olarak kabul edildi. 2002 yılı Nisan ayına kadar hiçbir ödemesi olmayacağı için, o tarihe kadar yaklaşık 2 katrilyon lira birikmesi beklenen bu fonun nerelerde değerlendirildiği her ay sonu basın bülteni ile açıklanıyor. Fonun, piyasalardaki rolünün ilerleyen aylarda daha da etkili olacağı kesin gibi görülüyor. Hükümet bu fonu oluşturup sosyal güvenlik kuruluşlarını yeniden organize ederken, asıl eksikliğin özel emeklilik fonları olduğunu fark etti. Özel sektörün bu alana daha aktif ve çok daha büyük fonlarla girmesi için yeni bir tasarı hazırlandı. BİREYSEL EMEKLİLİK FONLARI SIRADA Tasarı Meclis ihtisas komisyonlarından geçti, yasalaşmak için Genel Kurul’da ele alınmayı bekliyor. İktidar partilerinin grup başkanvekilerinin 9 Şubat Cuma günü yaptığı toplantıda bu tasarının öncelikle ele alınması üzerinde mutabakat sağlandı. Bugün de muhalefetle bir araya gelinerek, tasarının yasalaşması için destek istenecek. Ama, her durumda bu tasarının, yeni içtüzüğün de yürürlüğe girmesiyle birlikte, kısa sürede yasalaşmasını tahmin etmek zor değil. Tasarı, herhangi bir işte çalışsın çalışmasın herkese ikinci bir emeklilik yolunu açıyor. İflas etmemiş, banka veya aracı kurum batırmamış, sağlam ve güvenilir firmalarca en az 20 trilyon lira sermaye ile kurulabilecek bireysel emeklilik şirketlerine üye olmak için 18 yaşını doldurmak yeterli. Sigortalı en az 10 yıl prim ödeyecek. 56 yaşından önce ayrılmayı düşünürse nemadan yararlanamayacak, sadece yatırdığı birikimi geri alabilecek. Nema için 56 yaşına kadar bekleyecek. Bu özelliği nedeniyle, bu tür sigortalar, daha çok orta yaş üstü için cazip görülüyor. Geçinmekten, karnını doyurmaktan başka çareleri olamayan alt gelir grupları bu tür emekliliğin dışında görülüyor. Orta ve daha üst gelir grupları tarafından tutulan bireysel emeklilik sistemi dünyada, bu yönüyle ilgi görmüş, büyük primlerin toplanmasına neden olmuş. Mevcut sosyal güvenlik sistemlerine alternatif olmayan, onları destekleyen, bütünleyen bu sigortacılık türünde üyeler, arzu ettiği taktirde fonunu değiştirebilecek, primlerin diğer bir fona aktarılmasını isteyecek; böylece primlerini daha iyi değerlendirdiğine inandığı bir fona kayabilecek. VERGİ TEŞVİKLERİ GELİYOR Bu tasarı komisyonlarda görüşülürken hem milletvekilleri hem de Devlet Bakanı Recep Önal, “Sadece bu tasarı yetmez. Bireysel emeklilik vergi teşvikleri ile de desteklenmeli” şeklinde haklı uyarıda bulundular. Sonuçta bu teşviki sağlayacak bir tasarı da Meclis’e sevk edildi ve ikincil komisyonlarda ele alındı da. Bireysel emekliliğe vergi teşvikleri getirecek olan bu tasarıyla ilgili asıl komisyon Plan ve Bütçe Komisyonu. Komisyon Başkanı Metin Şahin, “Bireysel emeklilik tasarısının Meclis’den geçmesinden hemen sonra bu tasarıyı gündemimize alıp, en kısa zamanda görüşeceğiz” diyerek, aceleci davranacaklarının işaretlerini verdi. VERGİ İNDİRİMLERİ YETERSİZ Tasarı bu komisyonda enine boyuna tartışılacak. Ancak, önceki komisyonlarda bütün milletvekilleri getirilen teşviklerin yeterli olmadığını vurguladılar. Şundan dolayı da haklı görülüyorlar. Maliye Bakanlığı’nca hazırladığı tasarı, mevcut hayat sigortası primlerine getirilen vergi indirimlerinin aynısı bu sigorta türüne de uyguluyor. Oysa bu indirimler yetersiz kaldığı için, hayat sigortası sistemi Türkiye’de başarıya ulaşamadı. Mevcut tasarıya göre, sigortalı maaşının yüzde 10’una kadar olan bir tutarda prim öderse, bu tutarda vergi indirimine tabi olacak. Yüzde 10’u geçen bölümü indirim dışı kalacak. Kimsenin bu orana itirazı yok. Ancak, aynı tasarı ile indirime konu olan tutarın asgari ücretin yarısını geçmemesi hüküm de getiriliyor. İtirazlar bu hükümde odaklaşıyor. Komisyon başkanlarından sade milletvekillerine kadar herkes, bu oranın asgari ücretin en az bir katı kadar olması gerektiğine işaret ediyor, “Bunun kurtarırı ise 2 katıdır” diyorlar. Görüşmeler sırasında Maliye Bakanlığı’nın takınacağı tutum oranın yükseltilmesinde etkili olacak. Bakalım, milletvekilleri mi maliye mi daha ikna edici olacak. Tasarıyla, fonda biriken paraların,piyasalarda nemalandırılması halinde, elde edilecek kar da beli oranda vergi dışında tutuluyor. Fonlar, mevduat sigorta ve bankacılık sigorta vergilerinden, değerli kağıtlardan alınan harçlardan da muaf olacaklar. 4 YILDA 10MİLYAR DOLAR Görünen o ki, yapılan eleştirilerin düzeltilmesi halinde bireysel emeklilik fonlarının Türkiye’de büyük bir birikim sağlayacağı, 4 yıllık birikimin 10 milyar doları aşacağı varsayılıyor. Bu rakamların sonraki birkaç yıl içinde 50 milyar dolara ulaşabileceği de öngörülüyor. Bireysel emeklilik fonlarının bu büyüklüklere ulaşması durumunda, piyasaların daha uzun dönemli yatırımlara alışacağı kesin görülüyor. Çünkü, fonlara giren para, en az 10 yıl çıkmayacağı için, fon yönetimleri, parayı, nemaları birkaç yıl sonra alınabilecek yatırım araçlarında da değerlendirebilecekler. Böylece, tüm yatırımcıların önlerini daha iyi görebilmesi, planlarını birkaç yıl sonrasına göre programlaması söz konusu olacak. Vatandaşa ikinci bir emeklilik yolunu açacak olan bu iki tasarının, konuyla ilgili sivil toplum kuruluşlarından, büyük şirketlere kadar her kesim ve kişinin ilgisini toplayacağı kesin. Bu kesim ve kişilerin tasarı komisyonlarda ve genel kurulda görüşülürken demokratik baskı haklarını kullanacağı belirtiliyor. Milletvekillerinin de yardımı ile bu baskıların sonuç vermesi ve Maliye Bakanlığı’nın teşvikler konusunda daha iyi oranları kabul etmesi mümkün olacak mı, bunu da önümüzdeki süreçte göreceğiz. | ||||
| |
|||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
Emine Uşaklıgil’in tüm yazıları