| | | | Enerji politikasında öteden beri süregelen belirsizlik, yabancı yatırımcıların Türkiye’ye karşı tutumunu daha da çekimser kılmıştır. Bu çekimserlik, üç yıllık istikrar programı açısından önem taşıyan enerjinin özelleştirilmesi sürecinde sıkıntı yaratacak nitelikte.
AZALAN YABANCI İLGİSİ
Pacificorp, Sempra, EnBW, AES gibi kuruluşlar Türkiye enerji piyasasından çekilmiş, National Power ise Türkiye’deki yatırım portföyünü azaltmak üzere. Dört beş yıl öncesindeki olumlu hava dağılmış, uzun vadeli bir bakış getirebilecek dünya devi şirketler dışında, orta boy yabancı şirketlerin ilgisi çalışma koşulları daha güvenli başka ülkelere kaymış durumda.
Yabancı ortağı Türkiye’den vazgeçmiş olan bir şirketin üst düzey yetkilisi bugünkü durumu şöyle özetliyor: “Eldeki listeler bakıp aldanmamak gerek. Beklemede olan çoğu YID içi boş hayalet projeden başka bir şey değil. Bence tekliflerin yüzde 90’ı artık boş.
Enerji sektöründe umut varken, teklifler verilmişti. Bugünse gayrı ciddi değerlendirmeler, iltimas, kayırmalar yüzünden bezginlik yaşanıyor, bazı kuruluşlar da haklarını hukuk yoluyla arama aşamasına geldi bile. Bir yandan sorunları büyürken, rüşvet olduğu artık apaçık ortada. Bu durumda yabancı sermayeyi beklemek, abesle iştigal etmek”.
1997’de ihalesi gerçekleştiği halde devirlerin bir türlü yapılamaması nedenleri arasında Danıştay’da açılan davalar, yetkililerin sözleşmeleri tamamlamaktan imtina etmeleri, ihaleleri alan kurumların kesinleşmemiş sözleşmeler başta olmak üzere, çeşitli nedenlerle finans kaynağı bulmakta gecikmeleri sıralanıyor.
RTÜK YASASI DEVREDE
Özel bir radyo veya televizyon kuruluşunda yüzde 10’dan fazla paya sahip oldukları savı ile Danıştay 10. Dairesinin iptal kararlarını daha önce reddeden Danıştay Dava Daireleri Genel Kurulu, Zigana Elektrik’le ilgili iptali onaylaması, yukarıdaki tablonun belirsizliğine belirsizlik katmıştır.
İçtihadı Birleştirme Kurulu’dan çıkması beklenen karar, bu belirsizliği kaldıracak ve yukarıdaki listedeki çoğu ortaklığı doğrudan etkileyecek, özel radyo ve televizyonların kuruluş ve yayın ilkeleri hakkındaki yasanın 29.maddesinin 10. fıkrasının uygulanması kesinlik kazanacaktır. Bu da Ihlas Holding, Doğan Holding, Park Holding ve Avrupa Amerika Holding’in girdiği ihaleleri etkileyecektir.
6.386 MW üretim kapasitesi olan toplamları 5 milyar dolarlık 10 elektrik üretim projesinin geleceği belirsizken, dağıtımda da 26 projenin kaderi belirsiz.
YİD modeli ile belirli bir aşmaya ulaşmış projelerin geleceği belirsizliğe düşmüşken, tasarıda öngörülen 31 Mart 2001 eşikle birlikte, projeleri 2002’de işletmeye alma önkoşullu, gerçekleştirilmesi olanaksız bir hedef olarak görülüyor.
Bu durumda Hazine ve Enerji ve Bakanlığı aleyhine çeşitli tazminat davalarının açılması kaçınılmaz görünüyor. Proje sahibi bir yatırımcı durumu şu sözlerle özetliyor: “Böylece bu karmaşadan sorumlu olan Enerji Bakanlığı yasayı gerekçe gösterecek ve işin içinden sıyrılacak. Enerji Bakanlığında baştan aşağı yeniden bir yapılanma gerekli iken fatura bir kez itibarı sarsılan Türkiye’ye çıkacak”. | |
Emine Uşaklıgil’in tüm yazıları