| | | |  Banka operasyonlarıyla birlikte piyasalarda tedirginlik arttı. Piyasada, bazı işadamları, bankacı ve borsacılar için “Tutuklandı, polis tarafından aranıyor” gibi söylentiler çıkartılıyor. Finans sistemine olan güven zedeleniyor.
Bazı bankalara Bankacılık düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından el konulacağı söylentileri yoğunlaştı. Kurul Başkanı, son olarak Zekeriya Temizel, Bank Kapital ve Etibank’a el konulduğu sırada yaptığı açıklamada, “Sırada başka banka var mı?” sorusuna “Hayır, olsaydı, açıklardık” diye yanıt vermişti.
BDDK’nın bankalardan açık pozisyonlarını yasal limite çekmesini istediği yolunda bir söylenti var. Hatta pozisyon kapatmanın “zorla yaptırılacağı” ileri sürülüyor.
TL borçlanarak döviz talebi yaratan bankaların piyasadaki likidite sıkışıklığını artırdığı, buna bağlı olarak faizlerin yükseldiği belirtiliyor. Yabancı yatırımcıların da Türkiye’deki pozisyonlarını kapatıp dolar aldığı da haberler arasında. Son 3 günde Türkiye’den yaklaşık 2 milyar dolar para çıkışı olduğu ileri sürülüyor. Merkez Bankası’nın Salı ve Çarşamba günleri 1.8 milyar dolar satış yaptığı açıklandı.
Zekeriya Temizel’in bankaların yurtdışı işlemlerini denetlemek içn ABD Hazinesi ile anlaşma imzalandığını, İngiltere ve Kanada ile imza aşamasında olduklarını açıklaması da sıkıntı yarattı. Bazı bankaların Türkiye kaynaklı yurtdışı işlemlerinin ve muhbir bankaya giden paranın takip edilerek, kaynağının tespit edilmek istenmesi endişeye neden oldu.
Fondaki bankaların satış öncesi mali bünyesinin düzeltilmesi için Hazine tarafından verilen 6.1 milyar dolarlık özel tip tahvil nerede ve ne şikilde kullanılacağının bilinmemesi belirsizlik yaratıyor. Fondaki bankaların aktiflerine geçecek bu tahvillerle likidite talebi yaratacağı beklentisi faizdeki artışın nedenlerinden biri. Ayrıca, batık bankaların şirketleri ve iştirakleri için kurulan 6 bakandan oluşan komisyonun aksi yöndeki açıklamalarına rağmen “şirket kurtaracağı” söylentileri tedirginlik yaratıyor.
Başbakan Bülent Ecevit ve ekonomi yönetimi ise, “Program sürüyor. İşler yolunda. Telaşa kapılacak bir durum yok. Bankalara el konulmayacak. Spekülasyonlardan uzak durulsun” gibi söylemlerin dışında kapsamlı bir açıklama yaparak, piyasayı rahatlatmıyor.
Bütçe hedefleri dışında, özelleştirme, enflasyon gibi kriterlerde hedeflere ulaşılamadı. Cari işlemler açığı korkutucu verici boyutlarda, önlem bekleniyor. En önemlisi, hükümet yapısal reformlar konusunda çok ağır davranıyor. Yabancıların çok yakından izlediği Türk Telekom özeleştirmesinde isteksiz bir tutum var.
Koalisyon ortakları arasında özellikle af konusunda baş gösteren gerginlik endişe yaratıyor, istikrar programıyla ilgili kaygıların artmasına neden oluyor.
Petrol fiyatlarındaki hızlı yükseliş, Euro’nun müdahaleyle önlenemeyen değer kaybı gibi dış faktörlere son günlerde bir de Arjantin endişesi eklendi. Güven bunalımı nedeniyle önce faizler yükseldi, ülkenin 2001’in ilk üç ayında yoğunlaşan kısa vadeli dış borçlarını ödemekte zorlanacağı tartışılmaya başlandı. 2001 bütçesi gerçekçi bulunmadığı gibi muhalefetin tutumu iyice sertleşti. IMF’nin sözlü desteğine rağmen. Moody’s önceki gün görünüme negatife düşürdü. Para Kurulu uygulayan Arjantin, Türkiye için de önemli bir örnek…
Ayrıca bu listeye Fazilet Partisi davasının belirsizliğini koruması, 2001 bütçesinin özellikle gelir yönü ve uygulanacak yeni vergilerle ilgili belirsizlikleri de eklemek gerekiyor.
Tüm bu nedenlerden dolayı faiz cephesinde denge bozuldu. Gecelik faizler dün bir ara yüzde 250’ler seviyesini gördü, bono bileşik faizinde “aşılmaz” denilen yüzde 45 seviyesinin üzerine çıkıldı, Salı günü Hazine’nin 18 aylık tahvil ihalesinde 2000 yılındaki en yüksek olan faiz yüzde 54.2’den satış yapıldı, büyük bankalar mevduat faizlerini artırdı.
Kimi uzmanlar, bu yükselişin mevsimsel olduğunu, yıl sonuna doğru bankaların açık pozisyonlarını kapatmasının normal olduğunu savunuyor.
Bu olumsuzluklardan etkilenen İMKB’de ise yabancıların yoğun satış yaptığı belirtiliyor. Ayrıca, Fon kapsamındaki bazı bankalara bağlı şirketlerin işlem görmemesi ve büyük sermayeli oyuncuların bu hisselerde yakalanması, yine Fon kapsamındaki bankalarla dolaylı bağlantılı hisselerde yapılan yoğun satışlar ve en önemlisi faizlerdeki yükseliş endeksi iyice dibe çekti.
AB ile ilişkilerin “ipler kopacak” düzeyde gerginleşmesi özellikle İMKB’de tedirginlik yaratıyor. AB ülkelerine ihracat yapan şirketlerin bilançolarıyla ilgili endişeler ve Türkiye’nin Batı’ya dönük yüzüyle ilgili kaygılar artıyor. | |
Oral: Bankalara el koyma yok