| | | |
AB Komisyonu’nun Katılım Ortaklığı Belgesi’ni (KOB) yayımlanmasının ardından, Avrupa Parlamentosu (AP) da gelecek hafta Türkiye üzerine hazırlanan iki önemli raporu görüşmeye hazırlanıyor. AP’nin 13-17 Kasım tarihlerinde Strasbourg’da yapılacak genel kurul toplantılarında, Fransız parlamenter Philippe Morillon’un “Türkiye’nin AB üyeliği”, Finlandiyalı parlamenter Esko Seppanen’in de “AB ile Türkiye arasındaki Gümrük Birliği anlaşmasının yoğunlaştırılması için Avrupa Yatırım Bankası yardımları” başlıklı raporları ele alınacak. Her iki raporun da genel kurulun 14 Kasım salı günü düzenleyecek oturumlarında görüşüleceği açıklandı.
MORİLLON RAPORU
Asker kökenli Fransız parlamenter Morillon’un raporu ağırlıklı olarak Türkiye’deki siyasi gelişmeleri ele alıyor. Türkiye’nin AB üyeliği sürecindeki siyasi durumuna değinilen raporda, Ankara’nın henüz Kopenhag kriterlerinin siyasi bölümünden “uzak” olduğu vurgulanıyor. Raporda Türk hükümetine, ceza yasası, adaletin bağımsızlığı, ifade özgürlüğü, azınlık hakları ve MGK gibi konularda reformlar yaparak demokratikleşme çalışmalarını yoğunlaştırması yönünde çağrı da bulunuluyor.
KOB’da “üstü kapalı ve rahatsız etmeyici ifadelerle” söylenenler AP’nin Morillon raporunda açıkça dile getiriliyor. Örneğin, azınlık ve kültürel haklarla ilgili en az 6 ayrı madde bulunuyor. AP’nin, “Türk mozaiğini oluşturan dinsel, dilsel ve kültürel kimliklerin temel haklarının tanınmasına verdiği önem” bir kez daha tekrarlanıyor.
ERMENİ KÖKENLİ TÜRK VATANDAŞLARI
Genelde Kürt kökenli Türk vatandaşlarının kültürel haklarına ilişkin bu maddelere ek olarak, Ermeni kökenli Türk vatandaşlarına da değiniliyor. AP raporunda, Türk hükümeti ve TBMM’ye çağrıda bulunularak, “Türk toplumunun önemli bir kesimini oluşturan Ermeni azınlığa -modern Türk devletinin kurulmasından önceki trajik geçmişini dikkate alarak- desteğini artırması” isteniyor. Diğer bir maddede ise Türk hükümeti, Kafkaslar’daki komşularıyla ilişkilerini düzeltmek amacıyla “Bölgesel bir İstikrar Paktı” kurmaya davet ediliyor. Raporda sözde Ermeni soykırımına ilişkin bir madde şimdilik yer almıyor. Ancak Fransız Senatosu’nun geçen hafta bu yönde aldığı kararla birlikte bazı Fransız parlamenterlerin yeni bir değişiklik önergesi hazırlayarak konuyu tekrar gündeme getirmeleri bekleniyor. AP raporunda, bunların yanısıra, ölüm cezası ve OHAL’in tamamen kaldırılması ile Türkiye’nin AİHM kararlarına uyması ve BM’nin siyasi, sivil, sosyal ve kültürel haklarla ilgili sözleşmelerinin imzalanarak yürürlüğe konulmasına ilişkin talepler de yineleniyor.
MÖNÜ DE KIBRIS DA VAR
Kıbrıs konusunda ise, Türkiye’den “koşulsuz olarak”, Kıbrıslı Türk ve Rumlar arasında “BM kararları çerçevesinde müzakereli, adil, global ve kalıcı” bir neticeye varılması için “uygun bir atmosfer yaratmaya” yardımcı olması isteniyor. AP, Türkiye’nin “Kıbrıs’ın kuzey bölümündeki işgal güçlerini” geri çekmesini de talep ediyor.
Raporda, AB ile Türkiye arasında daimi diyalog platformu oluşturacak bir “tartışma forumu” oluşturulmasına ilişkin bir öneriye de yer veriliyor. AB ve Türkiye’den siyasiler ve sivil toplum kuruluşlarının katılmasının öngörüldüğü bu foruma eski Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel de davet ediliyor.
AP son olarak, “özgür ve bağımsız medyalarla sivil toplum kuruluşlarının desteklenmesi ve demokratik sistemin kuvvetlendirilmesi için Türkiye’ye yönelik mali yardim programları geliştirilmesi fikrini de savunuyor. Avrupalı parlamenterler AB değerlerinin Türkiye’de savunulması için ilk ve orta öğretime yönelik özel eğitim programları üzerinde düşünülmesini de istiyor.
GÜMRÜK BİRLİĞİ RAPORU
AP’nin ele alacağı ikinci rapor, Gümrük Birliği’nin (GB) güçlendirilmesine ilişkin. Geçen Eylül ayında, AP Bütçe komisyonunca bu konuda bir rapor hazırlamakla görevlendirilen Finlandiyali parlamenter Seppanen’nin raporunda, AB Komisyonu’nun 2000-2004 döneminde Türkiye’ye Avrupa Yatırım Bankası aracılığıyla toplam 450 milyon Euro’luk mali yardımda bulunmasına yeşil ışık yakılıyor.
Komisyon GB çerçevesinde bu tur bir yardımı 1995 yılında gündeme getirmiş, ancak öneri AB Konseyi tarafından reddedilmisti. Türkiye’ye 1999 Aralık yılında resmi adaylık statüsü verilmesiyle, Komisyon bu yardımı yeniden gündeme getirme kararı almış bulunuyor. Raportör Seppanen, Parlamento Bütçe komisyonunun, AB Komisyonu’nun girişiminde sorun görmediğini, ancak bu tur kararların Konsey’le görüş Birliği içinde alınması gerektiği inancında olduğunu dile getiriyor.
| |
İsrail hücum botu Gazze kıyısını vurdu
