 |
|
|||||
 |   |  |  | |||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
  |
 |
|||||||
|
|||||||
|
|||||||
| Ancak bankacılık sektöründe 2000 yılında beliren trendler açıkcası başka bankalarında el konulma ya da devir alınma adayı olacağını gösteriyor. Özellikle bankaların birleşmeleri ya da satın alınmalarıyla ilgili vergi istisnalarının kabul edilmesi, sektörde büyük değişimlerin habercisi olacak. Aşağıda önümüzdeki dönemde sektörde belirginleşecek olan trendlerden bahsedeceğim. PROGRAMIN BANKACILIĞA ETKİSİ BÜYÜK Enflasyon programı ekonomideki birçok dengeleri değiştiriken en büyük etkisini de bankacılık sisteminde yaptı. Geçmişte en büyük gelir kaynakları açık pozisyonlarla finanse edilen hazine bonosu portföy gelirleri olan bankalar, düşen reel faizler nedeniyle varlıklarını sürdürebilmek amacıyla ‘gerçek’ bankacılık yapma zorunluluğuyla karşı karşıya kaldı. Ancak birçok küçük ve orta ölçekli banka gerçek bankacılık yapmak için gerekli belli özelliklerden yoksun durumda. Sağlıklı bir sermaye yapısı, gerekli dağıtım kanalları ve şube ağı, mevduat toplayabilme gücü vs. Tasarruf Mevduat ve Sigorta Fonu (TMSF) tarafından el koyulan bankaların ortak özellikleri yeni ekonomik ortamda yaşama şanslarının az olması. Bu bankaların sahiplerinin ‘özel’ bankacılık işlemleri bu bankaların el koyulmasını sadece hızlandırdı. Ayrıca mevduattaki devlet güvencesinin de kademeli olarak kalkacak olması küçük/orta ölçekli bankaları mevduat toplama açısından oldukça dezavantajlı bir duruma getirecek. Sonuç olarak, önümüdeki dönemde başka bankalar da ya TMSF tarafından el konulacak ya da büyükler tarafından devir alınarak veya birleşerek yeni ekonomik ortama ayak uydurmaya çalışacaklar. ARJANTİN VE BREZİLYA’DAKİ UYGULAMALAR Garanti Yatırım’dan Figen Çevik, Türkiye’de uygulanmaya başlamış olan enflasyonla mücadele amaçlı stabilizasyon programının bankacılık sektöründe yaratacağı değişimlerin neler olacağını saptamak için 1990’lı yıllarda benzer programları başarıyla gerçekleştirmiş olan Brezilya ve Arjantin örneklerini inceledi. Genel bir değerlendirme ile Arjantin ve Brezilya’da istikrar programlarının uygulanmaya başlaması ile birlikte kar marjları daralıyor. Brezilya’da dezenflasyon sürecinin dış kaynakla finanse edilen büyük bir kredi talebine neden olduğu, yabancı bankaların sektördeki paylarını büyük ölçüde arttırdığı görülmekte. Bunların yanısıra sektörde denetim ve gözetim arttırılmış, bankaların mali yapıları yeniden yapılandırma süreci ile güçlendirilmiş ve risk yönetiminin önemi büyük ölçüde artmış. Arjantin örneğinde ise bankacılık sisteminde yoğunlaşmanın arttığı, kamu bankalarının sektördeki paylarının önemli miktarda azaldığı, yine Brezilya örneğinde olduğu gibi yabancı bankaların paylarını büyük ölçüde arttırdığı görülmekte. Konsolidasyonun ve banka özelleştirmelerinin asıl olarak 1994 Meksika Tekila krizinin ardından kendini gösterdiği Arjantin’de kamu bankalarının toplam sektör aktiflerindeki payları 1991 yılındaki yüzde 60 seviyesinden 1999 yılında yüzde 30’a gerilemiş. Yabancı bankaların sektör toplam aktiflerindeki payları da aynı dönemde yüzde 14’ten yüzde 51’e yükseliyor. Ayrıca ilk 20 bankanın 1994’te yüzde 34 olan pazar payları 1998’te yüzde 61’e ulaşmış. Bunların yanısıra, bankaların aracılık ve kredi işlemlerini artan iç talep, yüksek dış sermaye girişi ve finansal sisteme olan güvenin artmasıyla beraber ekonominin hızla parasallaşması yoluyla büyük ölçüde arttırdığı görülüyor. Brezilya ve Arjantin örneklerinden yola çıkarak önümüzdeki yıllarda sektördeki olası gelişmeleri aşağıdaki başlıklar altında inceleyebiliriz. Konsolidasyon: Önümüzdeki yıllarda birleşmeler ve devir alınmalar hız kazanacak. Hükümetin bugünlerde üzerinde çalıştığı vergi düzenlemeleri de bu süreci hızlandırmaya aday. Bu düzenlemelerde banka satınalmalarında ortaya çıkacak her türlü gelir kurumlar ve gelir vergisinden muaf tutulacak. Ayrıca satın alan banka, satın aldığı bankanın zararlarını beş yıl boyunca gider olarak gösterip vergi matrahından düşürebilecek. Şu anda en büyük on bankanın bankacılık sektörünün toplam aktifleri içindeki payı yüzde 68. Konsolidasyon süreci ile birlikte bu oranın önümüzdeki 4-5 yıl içinde yüzde 85-90’a çıkması bekleniyor. Bu süreçte ayrıca yabancı bankaların sektördeki paylarının da artacağını not etmeliyiz. Şu anda yabancı sermayeli bankaların toplam aktiflerdeki payı yüzde 10’un altında. Bu oran yukarıda belirttiğim gibi Brezilya’da yüzde 51. Kamu bankalarının özelleştirilmesi: Türk bankacılık sektöründe rekabet koşullarını bozan bir unsur da kamu bankalarıdır. Kamu Bankalarının Haziran 2000 itibarıyla sektör aktiflerdeki payı yüzde 37 olarak gerçekleşmiş. Kamu bankalarının sektör kredilerinde ve mevduatlarındaki paylarının hala çok yüksek seviyelerde olması, sektörde haksız rekabet yaratmakta. 2000 yılı Haziran sonu itibarıyla, kamu Bankalarının sektör kredilerindeki payı yüzde 34 iken, toplam mevduattaki payları yüzde 39 olarak gerçekleşmiştir. Sektördeki bu haksız rekabetin ortadan kalkması için kamu bankalarının bir an önce özelleştirilmesi gerekmektedir. Hükümet 3 büyük kamu bankası olan Ziraat Bankası, Halkbank ve Emlakbank’ı kar amaçlı çalışan özerk kuruluşlar olarak yapılandırma üzerinde çalışıyor olsa da, bu bankaların sektördeki yüklerinin tamamen ortadan kalkması için bir an önce özelleştirilmeleri gerekmektedir. Maliyetler: Faiz marjlarının yüzde 12’lerden yüzde 6-7’lere gerilediği bir dönemde bankaların karlılıklarını koruyabilmek için faiz dışı gelir yaratmanın yanısıra operasyonel giderlerini de kontrol altına almaları gerekmekte. Bankalar böyle bir ortamda bazı operasyonlarını birlikte yaparak da maliyet azalması sağlayabilirler. Şu ana kadar bazı grup bankalarında görülen bu uygulama bankaların verimlilik arttırımı açısından büyük bir fayda sağlayacak. Maliyet kontrolünun önem kazandığı bu dönemde alternatif dağıtım kanallarına gerekli yatırım yapmış bankalar verimlilik açısından büyük avantajlar sağlayacak. Bireysel bankacılık: Finansal ürünlerdeki düşük penetrasyon oranları beklenen düşük enflasyon ortamında bankalar için mükemmel büyüme potansiyeli yaratacak. Kredilere, yatırım fonlarına, sigorta ve sermaye piyasası aracılık servislerine olan talep artacak. Hayat standardının yükselmesiyle birlikte bireysel bankacılık ürünlerine talep artacaktır. Nominal ve reel faiz oranlarında yaşanan büyük düşüş paralelinde bireysel kredilerde yılın ilk altı ayında büyük bir talep patlaması yaşandı. 1999 sonunda 1.8 milyar dolar olan bireysel krediler Haziran 2000’de 5 milyar dolara ulaştı. Talepteki bu artış önümüzdeki dönemlerde de devam edecek. Konut kredileri Türkiye’de şu an için yok denecek kadar düşük seviyede. Ancak beklenen düşük enflasyon ortamında, konut kredilerine olan talebin artmasıyla birlikte şu an 600 milyon dolar olan toplam konut kredi pazarının önümüzdeki bir kaç yıl içinde 5 milyar dolar seviyesine ulaşması bekleniyor. Faiz marjlarının hızla gerilediği ortamda faiz dışı gelirlerin bankalar için önemi artacak. Düşen enflasyon ortamında bankaların müşteri tabanlarına bankacılık dışı finansal ürünler sunarak komisyon gelirlerini arttırmaları da mümkün olacak. Önümüzdeki dönemlerde derinleşmesi beklenen mali piyasalar ortamında yatırım fonları özel emeklilik fonları, sigortacılık büyük önem kazanacaktır. Bankalar bu ürünleri kendi dağıtım kanalları yoluyla müşterilerine sunarak, bankacılık ürünleriyle çapraz satış imkanları da yaratılabilir. | ||||
 |
|
 |
|||||||||||||||
   |
|||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
| Ana Sayfa | Güncel | Dünya | Ekonomi | Sağlık | Yaşam | Teknoloji | Kültür & Sanat | Spor | Hava Durumu | Haber Özetleri | Arama | NTVMSNBC Hakkında | Yardım | Spor Yardım | Tüm Haberler | Araçlar | NTVMSNBC Reklam Seçenekleri | Hukuki Şartlar & Gizlilik Hakları |
|||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||
